Εισαγωγή
Ο υπολογισμός της εφάπαξ παροχής των ασφαλισμένων στο καθεστώς του ν. 103/1975 αποτελεί ένα ζήτημα με ιδιαίτερη ασφαλιστική και νομική σημασία, καθώς επηρεάζει το τακτικό προσωπικό των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ) που αποχωρούν από την υπηρεσία. Η θεσμοθέτηση της παροχής αυτής πραγματοποιήθηκε με τον ν. 103/1975, ενώ οι μεταγενέστερες τροποποιήσεις, ιδίως με τον ν. 4387/2016, καθόρισαν τις νέες παραμέτρους υπολογισμού της. Οι βασικές αρχές που διέπουν τη διαδικασία αυτή βασίζονται σε συγκεκριμένες διατάξεις, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη τόσο τη χρονική περίοδο ασφάλισης όσο και τις αποδοχές των ασφαλισμένων.
Θεσμικό Πλαίσιο και Γενικές Αρχές
Σύμφωνα με το άρθρο 35 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει, για όσους αποχώρησαν από 01.09.2013 και μετά, η εφάπαξ παροχή υπολογίζεται σε δύο στάδια. Το πρώτο στάδιο αφορά το χρονικό διάστημα ασφάλισης έως 31.12.2013, όπου η παροχή προκύπτει από το γινόμενο των ετών ασφάλισης, του μέσου όρου των μηνιαίων αποδοχών της τελευταίας πενταετίας μέχρι το 2013 (01.01.2009 – 31.12.2013) και του συντελεστή αναπλήρωσης. Οι αποδοχές που λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό αυτόν είναι μόνο εκείνες για τις οποίες καταβλήθηκαν ασφαλιστικές εισφορές υπέρ του Ταμείου, χωρίς να περιλαμβάνονται τα δώρα εορτών και το επίδομα αδείας. Παράλληλα, ο μέσος όρος των αποδοχών αυτών προσαυξάνεται με βάση τη μεταβολή του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή της ΕΛΣΤΑΤ από το 2014 έως και το έτος πριν από την αποχώρηση του υπαλλήλου.
Τρόπος Υπολογισμού της Εφάπαξ Παροχής
Ο συντελεστής αναπλήρωσης αρχικά είχε οριστεί στο 60%, ωστόσο, με βάση την εγκύκλιο Φ80020/44112/Δ15.745/20-10-2016, καθορίστηκε ότι το ποσοστό αυτό αυξάνεται σε 75% αποκλειστικά για το διάστημα όπου η κράτηση ανερχόταν στο 5%. Για τους μισθωτούς που είχαν διαφορετικό ύψος εισφοράς, το ποσοστό αναπλήρωσης προσαρμόζεται αναλογικά. Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν. 103/1975, η κράτηση επί των τακτικών αποδοχών ήταν 4% για τα πρώτα δέκα έτη ασφάλισης, ενώ μετά τη συμπλήρωση δεκαετίας αυξανόταν σε 5% έως τις 31.12.2005, οπότε και ιδρύθηκε ο Τομέας Πρόνοιας ΝΠΔΔ στο ΤΠΔΥ.
Ειδικές Ρυθμίσεις και Επικαιροποίηση Αποδοχών
Η επικαιροποίηση του μέσου όρου αποδοχών αποτελεί ένα κρίσιμο ζήτημα, το οποίο έχει διευκρινιστεί μέσα από σχετικές εγκυκλίους, όπως η Φ80020/69747/Δ16.5/19-9-2019 και η Φ.80020/οικ.26004/Δ15.403/26-9-2017. Για τους ασφαλισμένους που αποχώρησαν από 01.01.2014 έως την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016, η πενταετία υπολογισμού δεν είναι υποχρεωτικά το διάστημα 2009-2013, αλλά αφορά τα πέντε τελευταία έτη πριν από την αποχώρησή τους. Επιπλέον, όταν η τελευταία πενταετία λήγει τον Δεκέμβριο του 2013 και η αποχώρηση του υπαλλήλου έγινε εντός των ετών 2014-2015, δεν απαιτείται ετήσια προσαύξηση του μέσου όρου των αποδοχών, καθώς δεν συντρέχει μεταβολή των σχετικών δεικτών.
Συμπέρασμα
Συμπερασματικά, ο υπολογισμός της εφάπαξ παροχής για τους ασφαλισμένους του ν. 103/1975 βασίζεται σε ένα σαφώς καθορισμένο πλαίσιο, το οποίο περιλαμβάνει τον χρόνο ασφάλισης, τις αποδοχές της τελευταίας πενταετίας μέχρι το 2013 και τις αναπροσαρμογές που συνδέονται με τον δείκτη τιμών καταναλωτή. Οι συντελεστές αναπλήρωσης προσαρμόζονται ανάλογα με τις καταβληθείσες εισφορές, ενώ για τους ασφαλισμένους που αποχώρησαν από το 2014 και έπειτα εφαρμόζονται ειδικές ρυθμίσεις αναφορικά με την πενταετία υπολογισμού. Η σαφής κατανόηση αυτών των διατάξεων είναι απαραίτητη για τη σωστή εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου και τη διασφάλιση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων των δικαιούχων.
Δείτε την εγκύκλιο στη Qualex: ΕγκΥπΕργ Φ.30274/21.2.2025