Θα είναι ο 26ος Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, με πρώτο τον Κωνσταντίνο Ρακτιβάν (1929-1935) και τελευταία την Ευαγγελία Νίκα, η οποία αποχωρεί από τον θώκο της στις 30 Ιουνίου. Και το όνομα του θα συνδεθεί με μία από τις πλέον κομβικές χρονικές στιγμές στην Ιστορία του Δικαστηρίου.
«Ίσως είναι η πρώτη φορά που δεν υπάρχει ένα και μόνο φαβορί», εκτιμά γνώστης του εσωτερικού σύμπαντος στο Ανώτατο Δικαστήριο. «Παλαιότερα είχαμε μία αίσθηση για τα πρόσωπα που θα επικρατήσουν – λέγαμε θα είναι νέος Πρόεδρος ο Ράντος, θα είναι η Σαρπ, θα είναι ο Σκαλτσούνης -, σήμερα όχι… Η τρέχουσα συνθήκη, δε, είναι από τις πλέον δύσκολες, αν όχι η πιο κρίσιμη των τελευταίων ετών, καθώς επίκεινται σοβαρότατες νομοθετικές αλλαγές ως προς τη λειτουργία του ΣτΕ. Eίναι, βλέπετε, ευρωπαϊκή υποχρέωση η επιτάχυνση των διαδικασιών, μας οδηγεί στον εκσυγχρονισμό του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η Κυβέρνηση οφείλει να επιλέξει πρόσωπο με πυγμή, που θα είναι σε θέση να διαχειριστεί την τύχη της μεταρρύθμισης, την τύχη του ίδιου του Δικαστηρίου, τολμώ να πω. Με βάση τη μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας, εξάλλου, σημαντικό ρόλο ως προς την έκβαση του εγχειρήματος θα έχουν τα μέτρα που θα κληθεί να λάβει ο νέος/η νέα Πρόεδρος κατά την εφαρμογή του μελλοντικού νομοθετήματος. Αδιαμφισβήτητα, οι αποφάσεις του θα επηρεάσουν την πορεία του ΣτΕ, θα απαιτηθεί πολλή δουλειά και αποφασιστικότητα.
Η τρέχουσα συνθήκη, δε, είναι από τις πλέον δύσκολες, αν όχι η πιο κρίσιμη των τελευταίων ετών, καθώς επίκεινται σοβαρότατες νομοθετικές αλλαγές ως προς τη λειτουργία του ΣτΕ.
Από την άλλη πλευρά, ο νέος επικεφαλής έχει να αντιμετωπίσει άπειρες προκλήσεις στην καθημερινότητα του Δικαστηρίου, πρακτικές δυσκολίες και ζητήματα διοικητικά, σχετικά με τη μεταστέγασή του σε δυο άλλα κοντινά κτίρια, έως ότου επιστρέψει στο Αρσάκειο Μέγαρο – καλώς εχόντων των πραγμάτων ύστερα από μία διετία».
Η ανθρωπογεωγραφία
Κατά την παρούσα φάση, στο Ανώτατο Δικαστήριο υπάρχουν 10 Αντιπρόεδροι, εκ των οποίων αποχωρεί τον Ιούνιο η Μαρίνα Κωνσταντινίδου. Οι υπόλοιποι εννέα είναι εν δυνάμει Πρόεδροι, θεωρητικώς είναι και εκείνοι οι Σύμβουλοι Επικρατείας που διαθέτουν τουλάχιστον τριετή θητεία. Άλλο αν στην πράξη – όπως ομολογεί ανώτατος δικαστής – «ποτέ μέχρι σήμερα δεν έχει επιλεγεί Πρόεδρος από τη δεξαμενή των Συμβούλων Επικρατείας, και πάντα προτιμάται αυτή των Αντιπροέδρων». Σε κάθε περίπτωση, τον Ιούνιο αλλάζει και ο κατάλογος των Συμβούλων Επικρατείας, καθώς αποχωρούν από το Δικαστήριο οι Δημήτρης Γρατσίας και Ελένη Παπαδημητρίου.
Τα εννέα ονόματα της δεξαμενής των Αντιπροέδρων είναι τα εξής : Γράβαρης Ιωάννης, Χρυσικοπούλου Σπυριδούλα, Πικραμένος Μιχαήλ, Γκορτζολίδου Μαργαρίτα, Κυριλλόπουλος Διομήδης, Κουσούλης Κωνσταντίνος, Παπαδοπούλου Μαρίνα, Μάζος Ηλίας και Ντουχάνης Χρήστος.
Σαφώς, η πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης Γιώργου Φλωρίδη προς το Υπουργικό Συμβούλιο έχει τη δική της σημασία, αφού μέσω αυτής θα προκριθούν έξι πρόσωπα, η μάχη μεταξύ των οποίων θα αναδείξει και τον/την Πρόεδρο. Τα συγκεκριμένα πρόσωπα θα περάσουν από την προβλεπόμενη διαδικασία ακρόασης από τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής. Θα ψηφιστούν οι τρεις εκ των έξι. Καθώς το κοινοβουλευτικό όργανο γνωμοδοτεί, πλην όμως δεν δεσμεύει το Υπουργικό Συμβούλιο, η Πολιτική είναι αυτή που θα έχει τον τελευταίο λόγο.
Οι έξι «αρχαιότεροι» λειτουργοί είναι ο Ιωάννης Γράβαρης, η Σπυριδούλα Χρυσικοπούλου, ο Μιχαήλ Πικραμένος, η Μαργαρίτα Γκορτζολίδου, ο Διομήδης Κυριλλόπουλος και ο Κωνσταντινος Κουσούλης.
«Και όταν εμπλέκεται η Πολιτική και οι πέριξ αυτής, ουδείς μπορεί να μιλά μετά βεβαιότητος για το αποτέλεσμα», εξηγεί έμπειρος συνομιλητής του ΝΒ Daily. «Αν υποθέσουμε, πάντως, ότι το κριτήριο είναι η «σειρά αρχαιότητος», πρώτος είναι ο κ. Γράβαρης, δεύτερη η κ. Χρυσικοπούλου, τρίτος ο κ. Πικραμένος, τέταρτη η Μαργαρίτα Γκορτζολίδου, πέμπτος ο Διομήδης Κυριλλόπουλος και έκτος ο κ. Κουσούλης.
Όλοι τους πάντως οι Αντιπρόεδροι είναι έμπειροι λειτουργοί, πολλοί δε και με εκτόπισμα εκτός Δικαστηρίου – για παράδειγμα, ο κ. Πικραμένος είναι καθηγητής στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ, ο κ. Κουσούλης είναι Διευθυντής του Νομικού Γραφείου της Προεδρίας της Δημοκρατίας.
Μείζον είναι και το πώς θα αποφασίσει να κινηθεί η Κυβέρνηση σε επίπεδο θητείας. Αν επιλεγεί, λόγου χάρη, ο κ. Πικραμένος, έχει μπροστά του τρία χρόνια, ο κ. Κυριλλόπουλος δυο χρόνια, ο κ. Κουσούλης θα μπει σε τροχιά ενιαύσιας θητείας».
Σημασία προς το παρόν έχει ότι η πολιτική συγκυρία των Ευρωεκλογών φαίνεται να παγώνει τις παρασκηνιακές ζυμώσεις και τις φήμες. Η διαδικασία θα έπρεπε άλλωστε να έχει ξεκινήσει τον Απρίλιο και να έχει ολοκληρωθεί εντός του Ιουνίου. Η μετάθεση των εξελίξεων αργότερα μέσα στο καλοκαίρι ίσως έχει ως επακόλουθο την προσωρινή εκτέλεση καθηκόντων Προέδρου, κατά την εκπνοή του Ιουνίου, μετά την αποχώρηση της κ. Νίκα, από τον αρχαιότερο εκ των δικαστών, τον κ. Γράβαρη.