“Θέλω να συμμετάσχω σε ένα διαγωνισμό εικονικής δίκης, αλλά φοβάμαι την έκθεση, δεν ξέρω εάν τελικά αξίζει τον χρόνο και τον κόπο». Η σκέψη ίσως έχει περάσει από το μυαλό πολλών φοιτητών της Nομικής Σχολής, όταν ενημερώθηκαν πρώτη φορά για το ανοιχτό κάλεσμα σε διαγωνισμό. Κάποιοι δεν προχώρησαν ποτέ στην υποβολή αίτησης. Το NB Daily συνάντησε την ομάδα των -πλέον θαρραλέων- προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών της Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, και τους ζήτησε να μας μιλήσουν για τη δική τους εμπειρία από τη συμμετοχή τους στον Διεθνή Διαγωνισμό Εικονικής Δίκης «Philip C. Jessup International Law Moot Court Competition White and Case International Rounds», που έλαβε χώρα κατά το διάστημα 30 Μαρτίου – 6 Απριλίου 2024 στην Ουάσινγκτον των ΗΠΑ.
Η Νομική σχολή ΕΚΠΑ κατέκτησε την 7η θέση στην παγκόσμια κατάταξη για τις επιδόσεις της στη σύνταξη δικογράφων εξ ολοκλήρου στην Αγγλική γλώσσα και τιμήθηκε με το βραβείο Alona M. Evans Award, γεγονός που σηματοδοτεί μία από τις μεγαλύτερες διακρίσεις της Νομικής Σχολής στη διεθνή φάση του εν λόγω διαγωνισμού
Πρόκειται για τον μεγαλύτερο διαγωνισμό εικονικής δίκης στον κόσμο, με την συμμετοχή περίπου 700 Νομικών Σχολών από 100 χώρες και δικαιοδοσίες, μεταξύ των οποίων και αναγνωρισμένου κύρους πανεπιστήμια όπως η Οξφόρδη, το Γέιλ, το Κολούμπια. Ο διαγωνισμός αποτελεί προσομοίωση μιας φανταστικής διαφοράς μεταξύ χωρών ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου, του δικαστικού οργάνου των Ηνωμένων Εθνών με τις ομάδες να καλούνται να προετοιμάσουν προφορικά και γραπτά υπομνήματα προς υποστήριξη των θέσεων, τόσο του αιτούντος όσο και του εναγόμενου στην υπόθεση.
Η φετινή ομάδα της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ – αποτελούμενη από τους προπτυχιακούς φοιτητές Αναγνωστοπούλου Ευπραξία, Ζέρη Ιωάννη, Ντυμπάλσκα Ελισάβετ, καθώς και τους μεταπτυχιακούς φοιτητές Ρισκάκη Παναγιώτη και Σδράλη Καλυψώ-Σοφία κατάφερε να προκριθεί στην διεθνή τελική φάση του διαγωνισμού, έχοντας πρώτα επικρατήσει στον εθνικό γύρο εναντίον της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στον διεθνή γύρο, η ομάδα διακρίθηκε ανάμεσα σε 143 ομάδες, καταφέρνοντας να προκριθεί στην επόμενη φάση των 48 καλύτερων ομάδων του διαγωνισμού. Σε έναν δύσκολο αγώνα που κρίθηκε κυριολεκτικά στον πόντο, η Νομική Σχολή αποκλείστηκε από το Εθνικό Νομικό Ινστιτούτο της Ινδίας κατακτώντας την 35η θέση στην τελική κατάταξη. Συγχρόνως, η Νομική κατέκτησε την 7η θέση στην παγκόσμια κατάταξη για τις επιδόσεις της στη σύνταξη δικογράφων εξ ολοκλήρου στην Αγγλική γλώσσα και τιμήθηκε με το βραβείο Alona M. Evans Award ενώ πέτυχαν την 11η θέση στην κατάταξη του Dillard Award, γεγονός που σηματοδοτεί μία από τις μεγαλύτερες διακρίσεις της Νομικής Σχολής στη διεθνή φάση του εν λόγω διαγωνισμού.
Η προετοιμασία των φοιτητών διεξήχθη υπό την ακαδημαϊκή επίβλεψη του Δόκτορος Ευθυμίου Παπασταυρίδη (Ερευνητή και Διδάσκοντος στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ και στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Επιστημονικού Συνεργάτη στην Ακαδημία Αθηνών και στο Κέντρο Διεθνούς Δικαίου του ΕΚΠΑ), της Ματίνας Παπαδάκη, (υποψήφιας διδάκτορος Διεθνούς Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ, και Επιστημονικής Συνεργάτριας στην Ακαδημία Αθηνών) και της Ασπασίας Μαρινάκη (ασκούμενης δικηγόρου και πρώην διαγωνιζόμενης).
Αναγνωστοπούλου Ευπραξία (Φαίη)
Η Φαίη, τεταρτοετής φοιτήτρια, είχε ήδη από τα σχολικά της χρόνια εμπειρία με πιο βιωματικά εκπαιδευτικά συνέδρια, λαμβάνοντας μέρος σε διάφορα MUN (δηλαδή Μοντέλο Ηνωμένων Εθνών), ερχόμενη σε τριβή, για πρώτη φορά, με πιο σύνθετη αγγλική ορολογία. Αποφάσισε να λάβει συμμετοχή στον διαγωνισμό Jessup για δεύτερη φορά μετά την περσινή της εμπειρία, καθώς η απαιτητικότητα του εγχειρήματος ομολογεί ότι περισσότερο την εξιτάρει παρά την φοβίζει.
Μιλώντας για το δικό της βίωμα, ανέφερε ότι ήταν απίστευτη εμπειρία για αυτήν γεμάτη συγκινήσεις, στιγμές περηφάνειας και δικαίωσης. Είχε την ευκαιρία να αγορεύσει μπροστά σε νομικούς που εργάζονται πράγματι σε διεθνή δικαστήρια, και παρότι στην αρχή μπορεί να ένιωσε φόβο, σύντομα τον ξεπέρασε δείχνοντας πίστη στις ικανότητες της. Για τη Φαίη, η πρόκριση στον τελικό γύρο στην Αμερική αποτελούσε προσωπικό στοίχημα, λόγω και της περσινής της εμπειρίας. Στο άκουσμα της φετινής επικράτησης της ομάδας της, αλλά και της προσωπικής διάκρισής της ως καλύτερης ομιλήτριας στους εθνικούς γύρους, ένιωσε ότι ξαφνικά πετάει στα σύννεφα – όπως χαρακτηριστικά δήλωσε.
Όταν ρωτήθηκε εάν θα παρότρυνε κάποιον/α φοιτητή/τρια να συμμετέχει και ο ίδιος, απάντησε ότι στην πραγματικότητα θα συμβούλευε άπαντες να το επιχειρήσουν σαν τρόπο «αγρύπνησης» της πιο δημιουργικής και out of the box νομικής σκέψης και επιχειρηματολογίας του. Ο προβληματισμός περί χρονικής αμέλησης των ακαδημαϊκών υποχρεώσεων δεν είναι ουσιαστικά βάσιμος, αφού όλοι οι συμμετέχοντες βγαίνουν εξαιρετικά κερδισμένοι από άποψη γνώσεων. Τέλος τόνισε τον καθοριστικό ρόλο της υποστήριξης των προπονητών σε τέτοια εγχειρήματα, καθώς στην περίπτωση της λειτούργησαν περισσότερο ως μέντορες παρά ως καθηγητές.
Γιάννης Ζέρη
Ο Γιάννης είναι ο «Βενιαμίν» της ομάδας, καθότι φέτος ολοκληρώνει μόλις το 2ο έτος των σπουδών του στην Νομική σχολή. Αναφέρει ότι ανέκαθεν επιθυμούσε να σπουδάσει Νομικά έχοντας βλέψεις -προς το παρόν- για το διπλωματικό σώμα. Αναφέρει ότι ιδιαίτερη αφορμή για τη συμμετοχή του στον διαγωνισμό αποτέλεσε η παρακολούθηση ενός summer course από τον αν. καθηγητή Γ. Κυριακόπουλο, κατά τη διάρκεια του οποίου ενημερώθηκε για τις εικονικές δίκες.
Ομολογεί ότι στην αρχή της διαδικασίας των προπονήσεων είχε δυσκολευτεί αρκετά να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του διαγωνισμού, επισημαίνοντας το ζήτημα της γλώσσας ως το πιο δύσκολο, όμως σταδιακά άρχισε να κατανοεί τα νομικά ζητούμενα, να αποκτά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και τελικώς να το απολαμβάνει. Για αυτό ακριβώς τον λόγο, βεβαιώνει με σιγουριά ότι αξίζει η ανάληψη του ρίσκου, αφού του προσέφερε πολλές νέες δεξιότητες και τελικά, συμπεραίνει, ότι πιο πολλά μπορείς να κερδίσεις παρά να χάσεις με τη συμμετοχή σου σε έναν τέτοιο διαγωνισμό. Και ο ίδιος με τη σειρά του εξηγεί τον καίριο ρόλο των προπονητών, καθώς ήταν βασικοί αρωγοί στο έργο τους με συνεχείς συναντήσεις σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Τέλος, αναφορικά με τον διαγωνισμό Jessup αναφέρει ως εξαιρετικά θετικό χαρακτηριστικό την ανάγκη απάντησης 4 διαφορετικών ερωτημάτων τελείως διαφορετικής νομικής βάσης μεταξύ τους, γεγονός που τον βοήθησε να εξετάσει το διεθνές δίκαιο με έναν πολυπρισματικό τρόπο.
Ελισάβετ Ντυμπάλσκα
Η Ελισάβετ, είναι επι πτυχίω φοιτήτρια (5ο έτος) και δηλώνει ότι την ενδιέφερε ανέκαθεν το Διεθνές Δίκαιο με ιδιαίτερη έμφαση στο Ιnternational Sports Law. Από μικρή την εξίταρε το στοιχείο της πολυπολιτισμικότητας, ούσα μάλιστα εξοικειωμένη με τη διγλωσσία, λόγω της πολωνικής της καταγωγής, κατά το ήμισυ. Αυτό το χαρακτηριστικό ενισχύθηκε με τη μετοίκηση της στη Βιέννη για ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο στo πλαίσιo του προγράμματος Erasmus που αποτέλεσε και την αφορμή εξάσκησης της αγγλικής νομικής ορολογίας. Ερωτώμενη εάν ένιωθε ανασφάλεια για το επίπεδο των Aγγλικών της, δεδομένου ότι και μεγάλη μερίδα των συμμετεχόντων ήταν αγγλόφωνοι φοιτητές, απαντά ότι ασφαλώς υπήρχε φόβος έκθεσης, αλλά, πιστεύει ακράδαντα ότι πρέπει να ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον φόβο μας για να τον ξεπεράσουμε και – συμπληρώνει – κάθε μικρή εμπειρία βοηθάει σε αυτό.
Συζητώντας για το κομμάτι της απαιτητικότητας του διαγωνισμού, ομολογεί ότι παρουσιάζει δυσκολία, καθώς είναι δεδομένη η αφιέρωση από τον προσωπικό χρόνο σε εβδομαδιαία βάση για meetings μεταξύ των συμφοιτητών, όπως και με τους προπονητές για την κατάστρωση νομικών επιχειρημάτων και τη σημείωση της προόδου. Παρόλα αυτά, σημειώνει, ότι όταν τελικά έφτασε η αναμενόμενη στιγμή και βρέθηκε εντός του πολυπολιτισμικού περιβάλλοντος που αναζητούσε, ένιωσε πλήρη δικαίωση. Κατά τη διάρκεια της τελικής εβδομάδας βίωσε έντονες συγκινήσεις που την έφεραν ακόμη πιο κοντά με την ομάδα της, επισημαίνοντας την στιγμή της ανακοίνωσης των τελικών 48 ομάδων ως αξέχαστη στιγμή για την ίδια. Τέλος, αναφορικά με το τι αποκόμισε από τον διαγωνισμό, αναφέρει ότι το γνωστικό της επίπεδο και οι δεξιότητες της βελτιώθηκαν, μαθαίνοντας να εφαρμόζει ένα νομικό επιχείρημα στην πράξη και αποκτώντας με αυτόν τον τρόπο μεγαλύτερη πίστη στον εαυτό της για το τι μπορεί να πετύχει ακαδημαϊκά και επαγγελματικά στο μέλλον.
Σοφία-Καλυψώ Σδράλη
H Σοφία είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο αγγλόφωνο πρόγραμμα της Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ «International and European Law» και ασκούμενη δικηγόρος. Ανέκαθεν δραστήρια με συμμετοχές σε ομίλους debates, αλλά και στην οργανωτική επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νέων Ελλάδος.
Όταν ρωτήθηκε για τον λόγο που την παρακίνησε να λάβει μέρος, απάντησε χαριτολογώντας ότι ομολογουμένως είχε προβληματιστεί πολλάκις στο παρελθόν για την ορθότητα της επιλογής της ως προς το θέμα των σπουδών της, όμως το Διεθνές Δίκαιο αποτέλεσε τον λόγο που άλλαξε γνώμη για την Νομική. Το φετινό θέμα του διαγωνισμού -σχετικά με το καθεστώς των απάτριδων και το δικαίωμα στην ιθαγένεια- την ώθησε εξάλλου να συμμετάσχει αυτήν τη χρονιά. Απαντώντας στο τι της λείπει από το πρόγραμμα σπουδών απαντάει η διεπιστημονικότητα, η πολυδιάστατη θέαση ενός νομικού φαινόμενου και η έρευνα του μέσω οργανωμένων προγραμμάτων «case study».
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η δήλωσή της ότι παρά το εξαιρετικά «φορτωμένο» πρόγραμμα της, θεωρεί ότι ο διαγωνισμός αποτέλεσε διέξοδο από τη ρουτίνα της δουλειάς, παρά επιπλέον βάρος. Παρόλα αυτά, επισημαίνει ως αναγκαία τη συνειδητοποίηση για διαφορετική κατανομή του προσωπικού χρόνου και ιεράρχηση προτεραιοτήτων, καθώς ούτως άλλως η κοινωνική ζωή αρχίζει να θεωρείται «η ομάδα σου», που σταδιακά γίνεται οικογένεια. Παράλληλα, εξηγεί ότι λόγω της μακράς χρονικής διάρκειας της προετοιμασίας, ο τρόπος κατανομής της ύλης εργασίας από τους προπονητές ήταν εξαιρετικά βοηθητικός, αφού ήταν ελεγχόμενος ο φόρτος εργασίας μέσω των εβδομαδιαίων συναντήσεων. Επισημαίνει ότι την εβδομάδα του τελικού γύρου αγχώθηκε, σκεφτόμενη ότι δεν ήθελε να απογοητεύσει τους ανθρώπους που τη στήριξαν, όμως οι διακρίσεις που ήρθαν και μάλιστα σε μη μητρική τους γλώσσα, προσέφεραν έντονη χαρά.
Τέλος συζητώντας για τις ουσιαστικές συνέπειες που επιφέρουν και σε δικαιοπολιτικό πλαίσιο οι δικαιοδοτικές κρίσεις διεθνών δικαστηρίων και κατά πόσο έχει πίστη στην δεσμευτικότητα του Διεθνούς Δικαίου, ακόμη και σε εποχές κατάφωρης παραβίασής του, απαντάει ότι είναι συγκρατημένα αισιόδοξη. Εξηγεί με μία φράση ότι τα διεθνή δικαστήρια προωθούν απλά μία τάση με τη δημιουργία δεδικασμένου, η πραγματικότητα προχωράει και η Νομική επιστήμη ακολουθεί.
Προπονήτριες
Ματίνα Παπαδάκη
Η Ματίνα είχε λάβει και η ίδια συμμετοχή σε εικονικές δίκες στο παρελθόν, όπως στον φημισμένο διαγωνισμό Jean Pictet και από το 2014 άρχισε να προπονεί άλλες ομάδες. Χαρακτηρίζει την εμπειρία απαιτητική, αλλά και ως από τις πλέον αποδοτικές γνωστικά, καθώς παρατηρεί φοβερή εξέλιξη των παιδιών μέσα στη διάρκεια των μηνών. Έρχονται άλλωστε σε επαφή με ουσιαστική γνώση, σωστή έρευνα και δόμηση νομικού επιχειρήματός. Για τον/ην προπονητή/τρία, η διαδικασία είναι σαφώς πιεστική χρονικά, αλλά γίνεται κομμάτι της ζωής τους. Παράλληλα δεν επιφορτίζεται μόνο με την ευθύνη της ακαδημαϊκής υποστήριξης, αλλά και του «χτισίματος» μιας ομάδας και της καλλιέργειας διαπροσωπικών σχέσεων.
Με αφορμή το ερευνητικό έργο και τις σπουδές που έχει ολοκληρώσει σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού, όπως το Cambridge, τέθηκε στην συζήτηση το διαχρονικό ερώτημα της ελληνικής κοινωνίας για το επίπεδο σπουδών των ελληνικών Πανεπιστήμιων έναντι αυτών του εξωτερικού. Η ίδια απαντάει ότι η Ελλάδα σε επίπεδο έρευνας δεν υστερεί καθόλου, όμως οι χρόνιες παθογένειες όπως η απουσία υποστήριξης, οι οργανωτικές, διοικητικές και υλικές ελλείψεις καθιστούν και το έργο των μελών ΔΕΠ και των φοιτητών πιο δυσχερές. Αναφέρει, δε, ότι αυτό που απουσιάζει από τον ελληνικό τρόπο διδασκαλίας είναι οι πιο βιωματικές εμπειρίες, καθώς ιδεατά θα έπρεπε να λειτουργεί ως ένα «θερμοκήπιο» νέων επιστημόνων, οι οποίοι θα έρχονται σε άμεση επαφή με επαγγελματίες του κλάδου, με ερευνητές, θα μπορούν να λαμβάνουν διαρκώς feedback και να καλλιεργούν παράλληλα και τις κοινωνικές τους δεξιότητες.
Άσπα Μαρινάκη
Η Άσπα είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο αγγλόφωνο πρόγραμμα της Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ «International and European Law», ασκούμενη δικηγόρος ενώ από του χρόνου θα συνεχίσει τις σπουδές της στο KU Leuven.
Eίχε τη χαρά να δει τον θεσμό με τη ματιά της διαγωνιζόμενης μέσω της περσινής της συμμετοχής. Αναλογιζόμενη πόσο πιο πλήρης «έφυγε από το Πανεπιστήμιο», αποφάσισε φέτος να βοηθήσει ως προπονήτρια των φοιτητών. Στους προβληματισμούς περί μη διάκρισης, απαντάει ότι το εγχείρημα αποτελεί τόσο δυνατή εμπειρία ακαδημαϊκά και μαθησιακά που ,στο τέλος, δεν θα σας απασχολούν (μόνο) οι επιδόσεις, επισημαίνοντας όμως και τη σημασία της ύπαρξης ενός δυνατού «support system» που θα βοηθήσει τους φοιτητές να απαλλαγούν από τον φόβο της αποτυχίας. Τόνισε παράλληλα την αξία μιας παγκόσμιας εικονικής δίκης, ως αφορμή για την επαφή των φοιτητών με αξιόλογο κόσμο με διαφορετικά υπόβαθρα, βιώματα και γνώσεις, με ανθρώπους πολυπράγμονες που αποτελούν έμπνευση για την προσωπική ανάπτυξη των συμμετεχόντων.
Αντί επιλόγου
Αξίζει να αναφερθεί ότι τόσο οι φοιτητές όσο και οι προπονητές επεσήμαναν την ανεπαρκή υλική αρωγή ως το σημαντικότερο πρόβλημα που κλήθηκαν να επιλύσουν. Εξηγούν ότι οι διαδικασίες για λήψη χρηματοδότησης από το ΕΛΚΕ και το ΙΚΥ είναι ιδιαίτερα χρονοβόρες λόγω της γραφειοκρατίας, ενώ για την κάλυψη του κόστους του υπερατλαντικού ταξιδιού έπρεπε να στραφούν σε χορηγούς, όπως μεγάλα δικηγορικά γραφεία και την εταιρεία ΔΕΔΔΗΕ. Έχοντας μεν επίγνωση ότι οι κρατικοί πόροι είναι περιορισμένοι και ότι υπάρχει ανάγκη εξυπηρέτησης πολλών επιστημονικών προγραμμάτων παράλληλα, εντούτοις ομολογούν ότι ιδανικά δεν θα έπρεπε να αφιερώνουν πολύτιμο χρόνο από την επιστημονική τους έρευνα στη εύρεση χορηγιών στην διάρκεια του τελευταίου μήνα πριν από τον τελικό γύρο, παράμετρος που προσέθεσε ακόμη περισσότερο άγχος στους ίδιους όταν μάλιστα πολλοί διαγωνιζόμενοι άλλων πανεπιστήμιων δεν αντιμετώπιζαν παρόμοιες δυσχέρειες. Τέλος, η ομάδα θα ήθελε να ευχαριστήσει και συγκεκριμένα άτομα του υποστηρικτικού προσωπικού όπως την κ. Ζαχαροπούλου Μαριλένα και την κ. Χρύσα Λιονάκη, για την ουσιαστική συμβολή τους στην υπέρβαση των διοικητικών προβλημάτων.