Το Συμβούλιο της ΕΕ ενέκρινε τη Δευτέρα 17 Ιουνίου τον – πρώτο στο είδος του – Κανονισμό για την αποκατάσταση της φύσης. Αυτός ο νόμος στοχεύει στη θέσπιση μέτρων για την αποκατάσταση τουλάχιστον του 20% των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών της ΕΕ έως το 2030 και όλων των οικοσυστημάτων που χρήζουν αποκατάστασης έως το 2050.
«Η ΕΕ έχει αδράξει μια μοναδική ευκαιρία να αντιστρέψει την απώλεια της βιοποικιλότητας και να ανοίξει αυτό το παράθυρο που κλείνει με ταχείς ρυθμούς, εξασφαλίζοντας ένα βιώσιμο μέλλον για τις επόμενες γενιές. Σήμερα συμφωνήσαμε επίσης σε τρεις βασικές οδηγίες της ΕΕ για την κυκλική οικονομία και την υγεία των εδαφών στην ΕΕ: δείξαμε τη δέσμευσή μας για μια πράσινη μετάβαση, προστατεύοντας τους καταναλωτές μας από το greenwashing, στοχεύοντας στα απόβλητα τροφίμων και κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και προστατεύοντας τα εδάφη μας από την υποβάθμιση. Η ΕΕ προχωρά σταθερά με τους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους της και τον στόχο της επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας στην ΕΕ έως το 2050», δήλωσε ο Alain Maron, Υπουργός Κλιματικής Μετάβασης, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Συμμετοχικής Δημοκρατίας της Κυβέρνησης της Περιφέρειας των Βρυξελλών.
Νόμος για την αποκατάσταση της φύσης
Ο νόμος αποσκοπεί στην αποκατάσταση τουλάχιστον του 20% των χερσαίων και θαλάσσιων εκτάσεων της ΕΕ έως το 2030 και όλων των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων έως το 2050.
Είναι ο πρώτος ολοκληρωμένος νόμος του είδους του στην Ευρώπη και θέτει δεσμευτικούς στόχους και υποχρεώσεις για τα κράτη μέλη, ώστε να αποκαταστήσουν τους φυσικούς οικοτόπους τους – το 80% των οποίων βρίσκονται σήμερα σε κακή κατάσταση.
Θέτει συγκεκριμένους, νομικά δεσμευτικούς στόχους και υποχρεώσεις για την αποκατάσταση της φύσης σε χερσαία, θαλάσσια, γλυκά ύδατα, δασικά, γεωργικά και αστικά οικοσυστήματα. Τα συγκεκριμένα μέτρα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την προστασία των αστικών χώρων πρασίνου και τη φύτευση τουλάχιστον τριών δισεκατομμυρίων επιπλέον δέντρων έως το 2030. Ο Κανονισμός αποσκοπεί στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών.
Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, τα κράτη μέλη πρέπει να προγραμματίσουν εκ των προτέρων και να υποβάλουν εθνικά σχέδια αποκατάστασης της φύσης στην Κομισιόν, και κυρίως τους τρόπους με τους οποίους θα επιτύχουν τους στόχους.
Οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα
Οι Ευρωπαίοι υπουργοί Περιβάλλοντος κατέληξαν, επίσης, σε μία γενική προσέγγιση σχετικά με πρόταση αναθεώρησης της Οδηγίας-πλαίσιο για τα απόβλητα, με ιδιαίτερη έμφαση στους τομείς της κλωστοϋφαντουργίας και των τροφίμων. Ο γενικός στόχος είναι να μειωθούν οι περιβαλλοντικές και κλιματικές επιπτώσεις που συνδέονται με την παραγωγή και τη διαχείριση αποβλήτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και τροφίμων, όπως επίσης να προωθηθεί η κυκλικότητα στον τομέα της κλωστοϋφαντουργίας.
Οι νέοι κανόνες εισάγουν υποχρεωτικά και εναρμονισμένα συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού (EPR) για τους παραγωγούς κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Η γενική προσέγγιση θέτει επίσης νομικά δεσμευτικούς στόχους μείωσης των αποβλήτων τροφίμων για τα κράτη μέλη, οι οποίοι πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030: 10% στη μεταποίηση και 30% (κατά κεφαλήν) στο λιανικό εμπόριο, τα εστιατόρια, τις υπηρεσίες τροφίμων και τα νοικοκυριά.
«Πράσινες ενδείξεις»
Ακολούθως οι υπουργοί κατέληξαν σε μία γενική προσέγγιση σχετικά με την προτεινόμενη Οδηγία για τις πράσινες ενδείξεις.
Η οδηγία αποσκοπεί στην προστασία των καταναλωτών από το «πράσινο ξέπλυμα (greenwashing)»: θέτει ελάχιστες απαιτήσεις σε ολόκληρη την ΕΕ όσον αφορά την τεκμηρίωση, την επικοινωνία και την επαλήθευση των ρητών (γραπτών ή προφορικών) περιβαλλοντικών ισχυρισμών και των περιβαλλοντικών σημάτων.
Στόχος είναι η επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης προς μια κυκλική και καθαρή οικονομία στην ΕΕ, συμβάλλοντας έτσι στον γενικό στόχο της κλιματικής ουδετερότητας της ΕΕ έως το 2050.
Οδηγία για τον έλεγχο του εδάφους
Επιπροσθέτως, οι υπουργοί Περιβάλλοντος της ΕΕ κατέληξαν σε μία γενική προσέγγιση σχετικά με την Οδηγία για την παρακολούθηση και την ανθεκτικότητα του εδάφους. Στόχος της Οδηγίας είναι να θέσει την ΕΕ σε πορεία προς υγιή εδάφη έως το 2050.
Για την επίτευξη αυτού του φιλόδοξου στόχου, η γενική προσέγγιση που επιτεύχθηκε ορίζει μέτρα για να καταστεί υποχρεωτική η παρακολούθηση της υγείας του εδάφους, παρέχει κατευθυντήριες αρχές για τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους και αντιμετωπίζει καταστάσεις όπου η μόλυνση του εδάφους δημιουργεί απαράδεκτους κινδύνους για την υγεία και το περιβάλλον.
Να σημειωθεί ότι οι χώρες-μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχαν καταλήξει σε συμφωνία για τον Κανονισμό τον περασμένο Νοέμβριο, στη συνέχεια όμως κάποιες κυβερνήσεις εξέφρασαν διαφωνίες, μετά και τις διαδηλώσεις των αγροτών κατά του κόστους των ευρωπαϊκών κανονισμών. Κατά του νόμου ψήφισαν τη Δευτέρα η Φινλανδία, η Σουηδία, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Ολλανδία και η Πολωνία, ενώ το Βέλγιο απείχε.