Η αναγκαιότητα κατάργησης της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) που επιβάλλεται σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, αποτελεί ζήτημα που έχει αναδειχθεί με ερώτηση βουλευτή στη Βουλή. Η παρούσα ανάλυση στοχεύει στην αποσαφήνιση του θεσμικού πλαισίου και των δικαστικών αποφάσεων που σχετίζονται με την ΕΑΣ, καθώς και στην εξέταση των λόγων που καθιστούν επιτακτική την άμεση κατάργησή της.
Η ΕΑΣ θεσπίστηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 38 του ν. 3863/2010 και παρακρατείται μηνιαίως κατά την καταβολή της κύριας σύνταξης από τους συνταξιούχους του Δημοσίου, του ΝΑΤ και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης. Ειδικότερα, η παρακράτηση αυτή τηρείται σε λογαριασμό με οικονομική και λογιστική αυτοτέλεια στο Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ), το οποίο συστάθηκε με το άρθρο 149 του ν. 3655/2008 με σκοπό τη διασφάλιση των συντάξεων των νέων γενεών.
Επιπλέον, με τις διατάξεις των περιπτώσεων α΄ και β΄ της παραγράφου 13 του άρθρου 44 του ν. 3986/2011, θεσπίστηκε από 1.9.2011 η Ειδική Εισφορά Συνταξιούχων Επικουρικής Ασφάλισης, η οποία επίσης παρακρατείται μηνιαίως από τους συνταξιούχους των φορέων επικουρικής ασφάλισης.
Η νομολογία έχει διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην αξιολόγηση της συνταγματικότητας της ΕΑΣ. Το Ελεγκτικό Συνέδριο, με τις αποφάσεις του Ολ. ΕλΣυν 244/2017, 504/2021 και 1477/2021, έκρινε ότι η παρακράτηση της ΕΑΣ από τις κύριες συντάξεις του Δημοσίου για το διάστημα έως 31.12.2018 αντίκειται στην αρχή της ισότητας και της αναλογικότητας, ενώ από 1.1.2019 και εφεξής δεν είναι αντίθετη προς το Σύνταγμα.
Από την άλλη, το Συμβούλιο της Επικρατείας με αποφάσεις του (Ολ. ΣτΕ 2287 και 2290/2015) έκρινε ότι οι περικοπές συντάξεων που επιβλήθηκαν με τον ν. 3863/2010 και επεκτάθηκαν με τον ν. 3986/2011 είναι συμβατές με τις συνταγματικές διατάξεις.
Η ΕΑΣ θεσπίστηκε στο πλαίσιο της μείωσης της συνταξιοδοτικής δαπάνης και της αντιμετώπισης των οικονομικών δυσχερειών του συνταξιοδοτικού συστήματος. Όμως, η μακροχρόνια παρακράτηση εισφορών από τις συντάξεις έχει επιβαρύνει σημαντικά τους συνταξιούχους, ιδίως σε μια περίοδο που η οικονομική κρίση έχει ήδη μειώσει τις συνταξιοδοτικές απολαβές. Επίσης, η μη αναλογικότητα της ΕΑΣ έχει προκαλέσει αίσθημα αδικίας και δυσανάλογης επιβάρυνσης σε συγκεκριμένες ομάδες συνταξιούχων.
Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης εξετάζει το ενδεχόμενο αναμόρφωσης της αρχιτεκτονικής της ΕΑΣ ώστε να γίνει πιο αναλογική και δίκαιη, διασφαλίζοντας παράλληλα τη δημοσιονομική ισορροπία της χώρας και τον προϋπολογισμό του ΑΚΑΓΕ. Είναι απαραίτητο η οποιαδήποτε προσαρμογή να γίνει με τρόπο που δεν θα διαταράξει την οικονομική σταθερότητα και θα προστατεύει τις μελλοντικές συνταξιοδοτικές παροχές από δημογραφικούς και οικονομικούς κινδύνους.
Η άμεση κατάργηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων είναι απαραίτητη για την αποκατάσταση της οικονομικής δικαιοσύνης και την ανακούφιση των συνταξιούχων. Ωστόσο, η μεταρρύθμιση πρέπει να γίνει με προσοχή ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος και η δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας.
Δείτε το έγγραφο στην Qualex: ΕγγρΥπΕργ 478/12.6.2024