Η Ανεξάρτητη Αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη ανέδειξε σημαντικό ζήτημα που αφορά την παράνομη απαίτηση φορολογικής ενημερότητας από την ηλεκτρονική υπηρεσία επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών κλάδων επικουρικής ασφάλισης και προνοίας για τα έτη 2019-2020, η οποία απευθυνόταν σε έμμισθους δικηγόρους, μισθωτούς μηχανικούς, υγειονομικούς και αμειβόμενους με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών ασφαλισμένους του πρώην ΕΤΑΑ. Η απαίτηση αυτή αφορούσε ποσά άνω των 1500 ευρώ και αποτέλεσε αντικείμενο αναφορών ασφαλισμένων που είτε αποκλείονταν από την υπηρεσία είτε αντιμετώπιζαν σημαντικά προβλήματα στη χρήση της.
Ο Συνήγορος του Πολίτη, με έγγραφες επισημάνσεις προς τις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις του e-ΕΦΚΑ (υπ’ αριθ. πρωτ. 335451/48858/2023), επεσήμανε ότι η προϋπόθεση της φορολογικής ενημερότητας δεν είναι νόμιμη, καθώς δεν προβλέπεται από τις ισχύουσες κοινωνικοασφαλιστικές και φορολογικές διατάξεις. Συγκεκριμένα, η επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών δεν εμπίπτει στις πράξεις ή συναλλαγές για τις οποίες απαιτείται φορολογική ενημερότητα, όπως είναι η εξόφληση τίτλων πληρωμής ή η εκκαθάριση χρηματικών ενταλμάτων άνω των 1500 ευρώ.
Σύμφωνα με την Ανεξάρτητη Αρχή, η χρήση της φορολογικής ενημερότητας για την επιστροφή εισφορών αντιβαίνει στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις κοινωνικοασφαλιστικές επιστροφές. Η ηλεκτρονική συγκατάθεση των χρηστών για την ενεργοποίηση του ελέγχου φορολογικής ενημερότητας δεν δίδεται για νόμιμο σκοπό, καθώς το θεσμικό πλαίσιο δεν επιτρέπει τέτοιου είδους αξιοποίηση για συμψηφισμό με φορολογικές οφειλές ή παρακράτηση για απόδοση στην Α.Α.Δ.Ε.
Σε συνάντηση με στελέχη της Γενικής Διεύθυνσης Εισφορών του e-ΕΦΚΑ, η Ανεξάρτητη Αρχή υπογράμμισε την επείγουσα ανάγκη αποκατάστασης της νόμιμης διαχείρισης των αιτήσεων επιστροφής εισφορών και την άμεση παύση της απαίτησης φορολογικής ενημερότητας.
Το ζήτημα παραπέμφθηκε στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, το οποίο εξέδωσε τη γνωμοδότηση υπ’ αριθ. 63/2024. Στη γνωμοδότηση αυτή, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους υιοθέτησε πλήρως τις επισημάνσεις της Ανεξάρτητης Αρχής, επιβεβαιώνοντας ότι η απαίτηση φορολογικής ενημερότητας για την επιστροφή εισφορών δεν προβλέπεται από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και συνεπώς δεν είναι νόμιμη.
Η γνωμοδότηση αυτή έγινε αποδεκτή από τη Διοίκηση του e-ΕΦΚΑ, με αποτέλεσμα την άμεση αφαίρεση της εφαρμογής ελέγχου φορολογικής ενημερότητας από την ηλεκτρονική υπηρεσία επιστροφής εισφορών. Αυτό επέτρεψε σε χιλιάδες δικαιούχους να οριστικοποιήσουν τις αιτήσεις τους και να λάβουν τα επιστρεφόμενα ποσά, χωρίς τον προηγούμενο περιορισμό.
Η περίπτωση αυτή αναδεικνύει την ανάγκη για πιστή τήρηση του θεσμικού πλαισίου και της νομοθεσίας από τους δημόσιους φορείς, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Η διασφάλιση της νομιμότητας και η προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών αποτελούν θεμελιώδεις αρχές που πρέπει να διέπουν τη λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών.
Δείτε τη σύνοψη διαμεσολάβησης στη Qualex: Σύνοψη Διαμεσολάβησης ΣτΠ 15/7/2024