Γενικά: Αναίρεση υπέρ του νόμου (άρθρ. 557 ΚΠολΔ) είναι η ασκουμένη από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου αίτηση για την αναίρεση οποιασδήποτε απόφασης, για οποιονδήποτε λόγο, ουσιαστικό ή δικονομικό, χωρίς να περιορίζεται από προθεσμία, σκοπό δε έχει την ενότητα της νομολογίας και την ορθή απονομή του δικαίου (Γεσίου-Φαλτσή Το παραδεκτό της αναιρέσεως υπέρ του νόμου κατά αποφάσεων ασφαλιστικών μέτρων, ΝοΒ 39, 1017).
Aμέσως μόλις ασκηθεί η αναίρεση υπέρ του νόμου διαβιβάζεται στη γραμματεία του Αρείου Πάγου, καθώς και οι τυχόν πρόσθετοι λόγοι της (άρθρ. 567 παρ. 2 ΚΠολΔ)
Συζήτηση-Παράσταση διαδίκων: Η αναίρεση υπέρ του νόμου, η άσκηση της οποίας μπορεί να γίνει και μετά από παραγγελία του Υπουργού Δικαιοσύνης (άρθρ. 93 Οργαν.Δικ.), συζητείται στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου (άρθρ. 563, ΚΠολΔ) και δεν επιφέρει κανένα αποτέλεσμα στους διαδίκους οι οποίοι παραστάθηκαν στο δικαστήριο της ουσίας και για τον λόγο αυτόν δεν είναι αναγκαία η κλήτευσή τους (ΟλΑΠ 47/1990 ΑρχΝ 41, 648), κατ’ άρθρ. 572 παρ. 2 ΚΠολΔ, εκτός εάν στηρίζεται σε λόγο που αφορά υπέρβαση δικαιοδοσίας ή έλλειψη υλικής αρμοδιότητας και στην περίπτωση αυτή οι διάδικοι έχουν δικαίωμα να ασκήσουν πρόσθετη παρέμβαση για την υποστήριξη ή την απόκρουση της ασκηθείσας από τον Εισαγγελέα αναίρεσης (Κ.Παπαδόπουλος, η Αναιρετική Διαδικασία, 112).
Επί ασφαλιστικών μέτρων: Εντονος προβληματισμός υπήρξε σχετικά με το επιτρεπτό ή μη της αναίρεσης υπέρ του νόμου κατά αποφάσεων ασφαλιστικών μέτρων. Με την ΟλΑΠ 13/1999 ΝοΒ 48, 447 (με μειοψ.) κρίθηκε ότι μπορεί ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου να ασκεί αναίρεση υπέρ του νόμου και κατά αποφάσεων ασφαλιστικών μέτρων (βλ.σχολ. Κ.Μπέη Δ 1999, 651 επ.).
Σημειώνεται ότι με το άρθρο 4Ε παρ. 4 Ν. 3388/2005 προβλέφθηκε, με ανάλογες προσθήκες στο άρθρο 699 ΚΠολΔ, η δυνατότητα στο Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να ασκεί αναίρεση σε υποθέσεις ασφαλιστικών μέτρων με διαδίκους το Ελληνικό Δημόσιο, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ ανήκοντα στο Δημόσιο, οι οποίες στη συνέχεια καταργήθηκαν με το άρθρ. 50 Ν. 3994/2011 και επαναφέρθηκε η διάταξη στην αρχική της μορφή (Χ.Απαλλαγάκη Η διαγνωστική δίκη και η αναγκαστική εκτέλεση κατά τον ΚΠολΔ, 52).
Κατά το στάδιο αυτό εκδόθηκαν οι αριθμ. 19 και 20/2007 αποφάσεις της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, με τις οποίες κρίθηκε ότι η παροχή δυνατότητας άσκησης αναίρεσης από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου σε δίκες παροχής προσωρινής προστασίας ιδιωτικού δικαιώματος, δεν παραβιάζεται η αρχή της ισότητας των δικονομικών όπλων και ούτε αντίκειται στις περί ισότητας διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 1 του Συντάγματος, αλλ’ ούτε και στις διατάξεις του άρθρου 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) ή στις διατάξεις των άρθρων 20 παρ. 1, 25 παρ. 1, 94 παρ. 4, 95 παρ. 5 του Συντάγματος, ούτε στο Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και τα πολιτικά δικαιώματα (με μειοψ.) (βλ. παρατ. Κ.Κουτσουλέλου, στην ΟλΑΠ 20/2007 ΝοΒ 55, 2114).
* Ο κ. Κωνσταντίνος Κουτσουλέλος είναι Δικηγόρος Αθηνών και ιδρυτικό μέλος του επιστημονικού σωματείου Εταιρεία Οικογενειακού Δικαίου.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ