Με την ΑΠ 236/2022 ορίζεται η διαδικασία για την διόρθωση των πρακτικών μιας ποινικής απόφασης κατά το άρθρο 145 ΠΚ. και με την ΑΠ 591/2022 αντιμετωπίζεται η περίπτωση αυτεπάγγελτης διόρθωσης της αναιρεσιβαλλομένης αποφάσεως από το δικαστήριο που επιλαμβάνεται του ενδίκου μέσου.
Νομικές διατάξεις. «Κατά τη διάταξη του άρθρου 145 παρ. 1 εδ. α’ του ΚΠΔ, “όταν στην απόφαση, στην ποινική διαταγή ή στη διάταξη υπάρχουν λάθη ή παραλείψεις που δεν δημιουργούν ακυρότητα, ο δικαστής που τις εξέδωσε διατάσσει αυτεπαγγέλτως ή με αίτησή του Εισαγγελέα ή κάποιου από τους διαδίκους τη διόρθωση ή τη συμπλήρωσή τους, εφόσον δεν επέρχεται ουσιώδης μεταβολή στην απόφαση ή στη διάταξη και δεν αλλοιώνεται η αληθινή εικόνα αυτών που πράγματι συνέβησαν στο ακροατήριο”, ενώ κατά τις διατάξεις της παρ. 3 του ίδιου άρθρου. “Μέσα σε είκοσι ημέρες από την, κατά το άρθρο 142 παρ. 2 εδάφιο τελευταίο, καταχώριση στο ειδικό βιβλίο καθαρογραμμένων των πρακτικών, είναι δυνατό να ζητηθεί από τους διαδίκους και τον Εισαγγελέα ή να προκληθεί αυτεπαγγέλτως από τον δικαστή ή διόρθωση λαθών, που υπάρχουν στα πρακτικά ή η συμπλήρωση ελλείψεων, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ. 1. Τη διόρθωση ή τη συμπλήρωση τη διατάσσει, ύστερα από κλήτευση και ακρόαση των διαδίκων που ήταν παρόντες, όποιος διευθύνει τη συνεδρίαση, και σε περίπτωση άρνησής του το δικαστήριο που δίκασε αποτελούμενο από τους ίδιους, αν είναι δυνατόν, δικαστές”. Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται, ότι αρμόδιος να διατάξει τη διόρθωση ή τη συμπλήρωση, ύστερα από κλήτευση και ακρόαση των διαδίκων που ήταν παρόντες, είναι αυτός που διευθύνει τη συνεδρίαση και, σε περίπτωση άρνησής του, το δικαστήριο που δίκασε, αποτελούμενο από τους ίδιους, αν είναι δυνατόν, δικαστές. Αν τη διόρθωση κάνει το δικαστήριο, χωρίς να προηγηθεί άρνηση του διευθύνοντος τη συνεδρίαση, το δικαστήριο υποπίπτει σε υπέρβαση εξουσίας (ΑΠ 1323/1999).»
Ένδικη υπόθεση: «Στην προκείμενη περίπτωση, ο αιτών Ν. Μ. (D. M.) του Ν. , κάτοικος … , … Ιθαγένειας, ήδη κρατούμενος στο Κατάστημα Κράτησης Μαλανδρίνου, με την από 12-7-2021 αίτησή του προς τον Πρόεδρο του ΣΤ’ Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου (ως Συμβουλίου) Γρηγόριο Κουτσοκώστα (Προεδρεύσαντα Αρεοπαγίτη), διά του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ζητεί, για τους αναφερόμενους σ’ αυτήν λόγους, τη διόρθωση των πρακτικών της 498/2021 απόφασης του ΣΤ’ Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου (ως Συμβουλίου), κατ’ άρθρο 145 παρ. 3 ΚΠΔ. Η αίτηση αυτή, δια του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, εισήχθη για συζήτηση ενώπιον του ΣΤ’ Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου κατά τη δικάσιμο της 5-10-2021, χωρίς ωστόσο να προηγηθεί άρνηση του Διευθύνοντος τη συνεδρίαση του ΣΤ’ Ποινικού Τμήματος. Κατά συνέπεια, η ως άνω αίτηση είναι απαράδεκτη και ως εκ τούτου απορριπτέα.» (ΑΠ 236/2022)
Αυτεπάγγελτη διόρθωση «Κατά το άρθρο 145 παρ. 1 και τα δύο τελευταία εδάφια της παρ. 2 του ΚΠοινΔ, “όταν στην απόφαση, στην ποινική διαταγή ή στη διάταξη υπάρχουν λάθη ή παραλείψεις που δεν δημιουργούν ακυρότητα, ο δικαστής που τις εξέδωσε διατάσσει αυτεπαγγέλτως ή με αίτηση του εισαγγελέα ή κάποιου από τους διαδίκους τη διόρθωση ή τη συμπλήρωσή τους, εφ’ όσον δεν επέρχεται ουσιώδης μεταβολή στην απόφαση ή στη διάταξη και δεν αλλοιώνεται η αληθινή εικόνα αυτών που πράγματι συνέβησαν στο ακροατήριο. Ουσιώδης μεταβολή υπάρχει ιδίως όταν εκφέρεται νέα δικαιοδοτική κρίση, επιβάλλεται κύρια ποινή, παρεπόμενη ποινή ή μέτρο ασφαλείας. Αν ασκήθηκε κατά της απόφασης ένδικο μέσο, τη διόρθωση ή τη συμπλήρωσή της τη διατάζει το δικαστήριο που την εξέδωσε, αν το ένδικο μέσο απορρίφθηκε ως απαράδεκτο. Σε αντίθετη περίπτωση τη διόρθωση ή τη συμπλήρωση τη διατάσσει το δικαστήριο που αποφασίζει για το ένδικο μέσο“. Επομένως, η διόρθωση ή η συμπλήρωση μπορεί να αφορά και σε διευκρίνιση του κειμένου ή του διατακτικού της απόφασης όταν αυτή είναι ασαφής ή διαφορετική από εκείνο που αποφάσισε το δικαστήριο. Στην προκείμενη περίπτωση, στο διατακτικό της προσβαλλόμενης απόφασης στις σελίδες 3204, 3408, 3446, 3497, 3509, 3544, 3554, όπου το Δικαστήριο παύει οριστικά την ποινική δίωξη λόγω παραγραφής για τις αναφερόμενες πράξεις και στις σελίδες 3556 και 3557, όπου το Δικαστήριο κηρύσσει αθώους τους αναφερόμενους κατηγορούμενους, τέθηκε αμέσως μετά την περιγραφή της αξιόποινης πράξης, από προφανή παραδρομή η ελλιπής φράση “η οποία έχει τελεστεί” αντί της ορθής “η οποία φέρεται ότι έχει τελεστεί”. Επομένως, πρέπει να συμπληρωθεί το διατακτικό της προσβαλλόμενης απόφασης.» (ΑΠ 591/2022)
* Ο κ. Δημήτριος Βαρελάς είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ