Από την επισκόπηση της νομολογίας του Αρείου Πάγου προκύπτει ότι οι υποβληθείσες αιτήσεις επανάληψης της διαδικασίας είναι στη συντριπτική πλειοψηφία απορριπτικές.
Με την ΑΠ 20/2021 απόφαση το συμβούλιο του Αρείου Πάγου έκανε δεκτή την αίτηση για επανάληψη διαδικασίας υπέρ του καταδικασθέντος, με σύμφωνη εισαγγελική πρόταση.
Νέα στοιχεία – έννοια. Κατά την εισαγγελική πρόταση που δέχθηκε και το δικαστήριο «Σύμφωνα με το άρθρο 525 §1 αριθμ. 2 ΚΠΔ, η ποινική διαδικασία που περατώθηκε με αμετάκλητη απόφαση επαναλαμβάνεται, προς το συμφέρον του καταδικασμένου για πλημμέλημα ή κακούργημα μόνο στις περιοριστικά αναφερόμενες περιπτώσεις, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και εκείνη κατά την οποία, ύστερα από την οριστική καταδίκη κάποιου, αποκαλύφθηκαν νέα-άγνωστα στους δικαστές που τον καταδίκασαν- γεγονότα ή αποδείξεις, τα οποία μόνα τους, ή σε συνδυασμό με εκείνα που είχαν προσκομιστεί προηγουμένως, κάνουν φανερό ότι αυτός που καταδικάστηκε είναι αθώος ή καταδικάστηκε άδικα για έγκλημα βαρύτερο από εκείνο που πραγματικά τέλεσε. Κατά την αληθή έννοια της διατάξεως αυτής “νέα γεγονότα ή αποδείξεις” είναι εκείνες οι οποίες δεν υποβλήθηκαν στο δικαστήριο και έτσι ήταν άγνωστες στους δικαστές που δίκασαν, ανεξαρτήτως αν υπήρχαν πριν από την καταδίκη ή προέκυψαν μεταγενέστερα και οι οποίες μπορεί να είναι οποιεσδήποτε, υπό την προϋπόθεση ότι, εκτιμώμενες είτε μόνες τους, είτε σε συνδυασμό με εκείνες που είχαν προσκομισθεί στο δικαστήριο, καθιστούν φανερό σε βαθμό που αγγίζει τη βεβαιότητα, και όχι απλώς πιθανό, ότι ο καταδικασμένος είναι αθώος ή ότι καταδικάσθηκε άδικα για έγκλημα βαρύτερο από εκείνο που πραγματικά διέπραξε (ΑΠ 452/2016, 785/2002, 557/2002, και Θεοχ. Δαλακούρα, Επανάληψη της Διαδικασίας, 2007, σελ. 264-265). Ως γεγονότα εκλαμβάνονται, κατά την ίδια διάταξη, περιστατικά, σχέσεις, ιδιότητες, τα οποία είναι δυνατόν να ασκήσουν, αμέσως ή εμμέσως, επιρροή στην ελάσσονα πρόταση της αποφάσεως, η οποία πλήττεται με την αίτηση επαναλήψεως της διαδικασίας. Δεν μπορούν όμως να αποτελέσουν λόγο επαναλήψεως της διαδικασίας γεγονότα τα οποία δεν ήταν άγνωστα στους δικαστές που εξέδωσαν την καταδικαστική απόφαση, αλλ’ αντίθετα ερευνήθηκε και απορρίφθηκαν από αυτούς, έστω και μετά από εσφαλμένη εκτίμηση των αποδεικτικών στοιχείων που τέθηκαν υπόψη τους, καθώς και εκείνα με τα οποία επιδιώκεται ο από ουσιαστικής και νομικής πλευράς επανέλεγχος της προσβαλλόμενης αποφάσεως, με βάση το αποδεικτικό υλικό που έλαβαν υπόψη τους οι δικαστές που την εξέδωσαν, αφού η αίτηση επαναλήψεως της διαδικασίας, ως στρεφόμενη εναντίον αμετάκλητης αποφάσεως, δεν αποτελεί τακτικό ένδικο μέσο, αλλά ο χαρακτήρας και η αληθής φύση της την κατατάσσει στα έκτακτα ένδικα μέσα, όπως με σαφήνεια ορίζει ο ισχύων Κώδικας Ποινικής Δικονομίας (άρθρο 462 §2 ΚΠΔ).»
Ένδικη υπόθεση. «Όπως προκύπτει από την προαναφερθείσα απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Ναυπλίου, με αριθ. 79/2018, σε συνδυασμό και με την πρωτόδικη, με αριθ. 1543/2014, απόφαση του Αυτοφώρου Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Κορίνθου, ο αιτών κηρύχθηκε ένοχος, σε δεύτερο βαθμό, για την πράξη της ενδοοικογενειακής σωματικής βλάβης (άρθ. 308 παρ. 1α Π.Κ., 6 παρ. 1 ν. 3500/2006) και ειδικότερα, το Δικαστήριο κήρυξε τον ήδη αιτούντα ένοχo του ότι: “Στην Κόρινθο, στις 1-9-2014, ο κατηγορούμενος Ε. Τ., προξένησε σε άλλο μέλος της οικογενείας του σωματικές κακώσεις και ειδικότερα ηθελημένα επιτέθηκε κατά της εγκαλούσας, εν διαστάσει, συζύγου του, Σ. Μ. του Θ. και την έπιασε από τον λαιμό και την έριξε στο έδαφος προκαλώντας της ρωγμώδες (κάταγμα) ΔΕ 1ου μεταταρσίου”. Η ως άνω, υπ’ αριθ. 79/2018, τελεσίδικη απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Ναυπλίου, που εκδόθηκε κατ’ έφεση της, υπ’ αριθ. 1543/4-9-2014, πρωτόδικης απόφασης του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Κορίνθου, καταχωρήθηκε στο ειδικό βιβλίο στις 16-4-2018 και κατ’ αυτής δεν ασκήθηκε αίτηση αναίρεσης, εντός της νόμιμης προθεσμίας (βλ. υπ’ αριθ. 30/25-5-2020 βεβαίωση του Γραμματέα του Εφετείου Ναυπλίου και υπ’ αριθ. 235/4-5-2020 πιστοποιητικό του Γραμματέα της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου) και επομένως κατέστη αμετάκλητη. Από την ως άνω καταδικαστική απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Ναυπλίου προκύπτει ότι η εγκαλούσα προς απόδειξη των ισχυρισμών της, προσκόμισε στο Δικαστήριο την, από 1-9-2014, ιατρική γνωμάτευση του ορθοπεδικού -χειρουργού Μ. Σ., ο οποίος βεβαιώνει ότι εξέτασε τη Σ. Μ., την 1-9-2014, και διέγνωσε “ρωγμώδες κάταγμα 1ης φάλαγγας μεγάλου δακτύλου δεξιού ποδός” (βλ. αντίγραφο της, από 1-9-2014, επίμαχης γνωματεύσεως). Η διαμορφωθείσα καταδικαστική κρίση των δικαστών προφανέστατα βασίσθηκε στο περιεχόμενο του αποδεικτικού αυτού στοιχείου, αφού το εν λόγω “ρωγμώδες κάταγμα” συνιστά τη σωματική κάκωση για την οποία και καταδικάστηκε ο Ε. Τ. Ο τελευταίος, ωστόσο, δεν παρέμεινε αδρανής αλλά προσέφυγε στα πολιτικά και στα ποινικά δικαστήρια, επικαλούμενος ότι η ως άνω γνωμάτευση ήταν ψευδής, ασκώντας αγωγή (από αδικοπραξία) και καταθέτοντας έγκληση για ψευδή ιατρική πιστοποίηση και ηθική αυτουργία κατά των Μ. Σ. και Σ. Μ.. Αποτέλεσμα των ενεργειών του καταδικασθέντος Ε. Τ. ήταν να προκύψουν νεότερα σημαντικά στοιχεία. Ειδικότερα, το Μονομελές Πρωτοδικείο Κορίνθου, με την, υπ’ αριθμ. 397/2017, απόφαση του, διέταξε τη διενέργεια ιατρικής πραγματογνωμοσύνης αναφορικά με τα ευρήματα της, από 1-9-2014, ακτινογραφίας και της επίδικης γνωματεύσεως του Μ. Σ. και όρισε πραγματογνώμονα τον ορθοπεδικό Β. Μ.. Ο πραγματογνώμονας ιατρός με την, από 17-12-2018, (κατατεθείσα στο πολιτικό δικαστήριο) έκθεση του αποφαίνεται ότι “η ακτινογραφία δεν δεικνύει κάταγμα ή άλλη οστική βλάβη επί του δεξιού άκρου ποδός, ούτε επί του μεγάλου δακτύλου, ούτε σε οποιοδήποτε οστούν που απεικονίζεται στην ακτινογραφία. Συνεπώς, βάσει της ακτινογραφίας {η Σ. Μ.} δεν υπέστη ρωγμώδες κάταγμα γενικώς άκρου ποδός και ειδικώς μεγάλου δακτύλου δεξιού άκρου ποδός. Η, από 1-9-2014, γνωμάτευση του ιατρού κυρίου Μ. Σ. δεν ήταν ορθή” (βλ. σελ. 4 της, από 17-12-2018, εκθέσεως ιατρικής πραγματογνωμοσύνης του Β. Μ.). Τελικά το Μονομελές Πρωτοδικείο Κορίνθου, με τη δημοσιευθείσα στις 27-3-2020, υπ’ αριθμ. 92/2020, απόφαση, δικαίωσε τον Ε. Τ. αφού δέχτηκε το πόρισμα της πραγματογνωμοσύνης και έκρινε ότι η επίμαχη ιατρική γνωμάτευση ήταν (συνειδητά) ψευδής (βλ. σελ. 6 και 8 της αποφάσεως), υποχρεώνοντας τη Σ. Μ. και τον Μ. Σ. να καταβάλουν στον ενάγοντα και ήδη αιτούντα την επανάληψη της διαδικασίας, τα αναφερόμενα στην απόφαση αυτή ποσά, ως χρηματική ικανοποίηση του, λόγω ηθικής βλάβης. Παράλληλα η ποινική διερεύνηση των καταγγελθέντων με την κατατεθείσα στις 6-10-2014, έγκληση του Ε. Τ. κατέληξε στην άσκηση ποινικής δίωξης και στην παραπομπή στο ακροατήριο του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου … του Μ. Σ., ως υπαίτιου ψευδούς ιατρικής πιστοποιήσεως, και της Σ. Μ., ως υπαίτιας ηθικής αυτουργίας στην πράξη αυτή και χρήσεως ψευδούς ιατρικής πιστοποιήσεως στο δικαστήριο (βλ. αντίγραφο κατηγορητηρίου με ΑΒΜ Β 17/1198/1-10-2018). Η υπόθεση αρχικά προσδιορίσθηκε στη δικάσιμο της 28-1-2019, αλλά συνεχίζει να εκκρεμεί λόγω αναβολών. Από την αξιολόγηση των τριών προαναφερόμενων νέων αποδεικτικών στοιχείων που προσκομίζονται από τον αιτούντα, ήτοι πρωτίστως της εκθέσεως πραγματογνωμοσύνης του Β. Μ., σε συνδυασμό με την απόφαση 92/2020 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Κορίνθου και του αντίγραφου κατηγορητηρίου κατά των Μ. Σ. και της Σ. Μ., ενώπιον του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Κορίνθου, συνάγεται ότι εάν οι δικαστές του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Ναυπλίου είχαν αυτά υπόψη τους κατά την αξιολόγηση του αποδεικτικού υλικού, θα ήταν αδύνατος ο σχηματισμός δικανικής πεποιθήσεως (σε βαθμό βεβαιότητας) για την αλήθεια της κατηγορίας, που αποδιδόταν στον αιτούντα Ε. Τ.. Δηλαδή, από τα νεότερα αυτά στοιχεία καθίσταται φανερό, σε βαθμό που αγγίζει τη βεβαιότητα, ότι ο αιτών είναι αθώος της πράξης της συγκεκριμένης ενδοοικογενειακής σωματικής βλάβης, (ρωγμώδους κατάγματος γενικώς άκρου ποδός και ειδικώς μεγάλου δακτύλου δεξιού άκρου ποδός), για την οποία έχει καταδικασθεί. Επομένως η υπό κρίση αίτηση επαναλήψεως της διαδικασίας είναι ουσιαστικά βάσιμη και πρέπει να γίνει δεκτή. Μετά απ’ αυτά, πρέπει να ακυρωθεί η, υπ’ αριθμ. 79/2018, αμετάκλητη απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Ναυπλίου, και να διαταχθεί η επανάληψη της συζητήσεως στο ακροατήριο, της υπόθεσης, για την οποία εκδόθηκε η εν λόγω απόφαση. Πρέπει, επομένως, να παραπεμφθεί, σύμφωνα με το άρθρο 529 εδ. δ Κ.Π.Δ (βλ. και ΑΠ 505/1994) στο ακροατήριο του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Καλαμάτας, ως ομοιόβαθμου δικαστηρίου προς εκείνο που εξέδωσε την ακυρούμενη απόφαση. ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Δέχεται την, από 4-5-2020, αίτηση του Ε. Τ. του Γ., περί επανάληψης της διαδικασίας, κατά την οποία εκδόθηκε η, υπ’ αριθ. 79/2018, απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Ναυπλίου.
Ακυρώνει την ως άνω, υπ’ αριθ. 79/2018, απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Ναυπλίου. Παραπέμπει την υπόθεση για επανάληψη της διαδικασίας στο ακροατήριο του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Καλαμάτας».
* Ο κ. Δημήτριος Βαρελάς είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ