Σύμφωνα με το άρθρο 10 παρ. 1 του Ν. 3156/2003, τιτλοποίηση απαιτήσεων είναι η μεταβίβαση επιχειρηματικών απαιτήσεων, λόγω πώλησης, με σύμβαση, που καταρτίζεται εγγράφως μεταξύ του μεταβιβάζοντας και του αποκτώντας, σε συνδυασμό με την έκδοση και διάθεση, με ιδιωτική τοποθέτηση μόνο, ομολογιών οποιοσδήποτε είδους ή μορφής, η εξόφληση των οποίων πραγματοποιείται: α) από το προϊόν είσπραξης των επιχειρηματικών απαιτήσεων, που μεταβιβάζονται ή β) από δάνεια, πιστώσεις ή συμβάσεις παραγώγων χρηματοοικονομικών μέσων. Ως “ιδιωτική τοποθέτηση” θεωρείται η διάθεση των ομολογιών σε περιορισμένο κύκλο προσώπων, που δεν μπορεί να υπερβαίνει τα εκατόν πενήντα. Μεταβιβάζων, κατά την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου, μπορεί να είναι έμπορος με εγκατάσταση στην Ελλάδα και αποκτών νομικό μόνο πρόσωπο- ανώνυμη εταιρία, με σκοπό την απόκτηση και την τιτλοποίηση των απαιτήσεων (Εταιρία Ειδικού Σκοπού SPV). Η εταιρία καταβάλλει το τίμημα και τιτλοποιεί τις απαιτήσεις, εκδίδοντας αξιόγραφα “ομολογίες”, ονομαστικής αξίας τουλάχιστον 100.000 ευρώ η καθεμία (βλ. παράγραφο 5 του άρθρου αυτού). Στην πιο απλή μορφή της, η τιτλοποίηση συνίσταται στην εκχώρηση (μεταβίβαση λόγω πώλησης) απαιτήσεων από έναν ή περισσότερους τομείς δραστηριότητας μιας εταιρίας προς μια άλλη εταιρία, η οποία έχει ως ειδικό σκοπό την αγορά των εν λόγω απαιτήσεων έναντι τιμήματος. Το τίμημα καταβάλλεται από το προϊόν της διάθεσης σε επενδυτές ομολογιών, στο πλαίσιο ομολογιακού δανείου, που η λήπτρια εταιρία εκδίδει για τον σκοπό αυτό. Οι απαιτήσεις, που μεταβιβάζονται με σκοπό την τιτλοποίηση, μπορεί να είναι απαιτήσεις κατά οποιουδήποτε τρίτου, ακόμη και των καταναλωτών, υφιστάμενες ή μελλοντικές, εφόσον αυτές προσδιορίζονται ή είναι δυνατά να προσδιοριστούν με οποιονδήποτε τρόπο (βλ. παρ. Β του ως άνω νόμου). Περαιτέρω, ή σύμβαση μεταβίβασης των τιτλοποιούμενων επιχειρηματικών απαιτήσεων καταχωρίζεται σε περίληψη που περιέχει τα ουσιώδη στοιχεία αυτής, συμφώνα με το άρθρο 3 του Ν 2844/2000 (βλ. παράγραφο 8 του άρθρου αυτού). Από την καταχώριση της σχετικής σύμβασης επέρχεται η μεταβίβαση των τιτλοποιούμενων απαιτήσεων, εκτός αν άλλως ορίζεται στους όρους της σύμβασης, η δε μεταβίβαση (εκχώρηση) αναγγέλλεται εγγράφως από τον μεταβιβάζοντα ή την εταιρία ειδικού σκοπού στον οφειλέτη (βλ. παράγραφο 9 του ίδιου άρθρου). Ως αναγγελία λογίζεται η καταχώριση της σύμβασης στο δημόσια βιβλία του άρθρου 3 του Ν 2844/2000, σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 8 του ιδίου άρθρου. Πριν από την αναγγελία δεν αποκτώνται έναντι τρίτων δικαιώματα που απορρέουν από τη μεταβίβαση (εκχώρηση) λόγω πώλησης της παραγράφου 1. Η ανωτέρω καταχώριση γίνεται με δημοσίευση (κατάθεση εντύπου, η μορφή του οποίου καθορίστηκε με την 161337/2003 απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης) στο Ενεχυροφυλακείο του τόπου της κατοικίας ή της έδρας του μεταβιβάζοντος, ως Ενεχυροφυλακεία δε έως την ίδρυση τους με π.δ. ορίζονται τα κατά τόπους λειτουργούντα σήμερα υποθηκοφυλακεία ή κτηματολογικά γραφεία της έδρας των Πρωτοδικείων. Η ratio της δημοσιότητας είναι η ανάγκη προστασίας των καλόπιστων τρίτων ομολογιούχων ή μη (εξομολογιακά αποκτώντων) και, επομένως, πριν από τη δημόσια καταχώριση της σύμβασης μεταβίβασης (εκχώρησης) λόγω πωλήσεως των τιτλοποιούμενων επιχειρηματικών απαιτήσεων στο αρμόδιο υποθηκοφυλακείο, δεν αποκτώνται έναντι τρίτων δικαιώματα (ΕφΔυτΜακ 63/2013, Νόμος ·ΕφΠειρ 655/2005, ΔΕΕ 2005.1073). Για την ταυτότητα του νομικού λόγου, και σε περίπτωση επανεκχώρησης των ως άνω απαιτήσεων, ακολουθείται η ίδια διαδικασία με την εκχώρηση, ήτοι η σύμβαση επανεκχώρησης πρέπει να καταχωρηθεί στο δημόσιο βιβλίο του άρθρου 3 του Ν 2844/2000, προκειμένου να αποκτηθούν έναντι τρίτων δικαιώματα (ΜΕφΠατρ 365/2017 ΕφΑΔ 2018.439, ·ΠολΠρΘεσ 3236/2019, Νόμος, ΠΠΠειρ 3713/2020 Αρχείο νομολογίας Πρωτ Πειρ.).-
* Ο κ. Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος είναι Δικηγόρος στον ΑΠ, MSc, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ