Οι αναγνωριστικές αγωγές που ασκήθηκαν μετά την έναρξη ισχύος του ν. 3994/2011 υπόκεινται σε τέλος δικαστικού ενσήμου. Εξαιρούνται όσες αναγνωριστικές αγωγές είχαν ασκηθεί ως καταψηφιστικές πριν την ισχύ του νόμου και μετατράπηκαν μετά την ισχύ του σε αναγνωριστικές. Το προσύμφωνο δημιουργεί υποχρεώσεις προς κατάρτιση της κύριας σύμβασης, αλλά δεν επιφέρει μεταβολή εμπράγματων σχέσεων. Η μη κατάρτιση της κύριας σύμβασης μετά την πάροδο της ορισμένης προθεσμίας δεν επιφέρει ανατροπή του προσυμφώνου, εκτός αν έχει συμφωνηθεί διαφορετικά. Τα προσύμφωνα που συνάπτονται χωρίς πραγματική πρόθεση παραγωγής νομικών αποτελεσμάτων θεωρούνται εικονικά και είναι άκυρα. Στην προκειμένη περίπτωση, τα προσύμφωνα αγοραπωλησίας κρίθηκαν εικονικά, καθώς χρησίμευαν ως εξασφάλιση δανείου και όχι για τη μεταβίβαση κυριότητας ακινήτων.
Στην παρούσα απόφαση, το Εφετείο Αθηνών έκρινε ότι δύο προσύμφωνα αγοραπωλησίας ακινήτων που είχαν καταρτιστεί τη δεκαετία του ’80 ήταν εικονικά και δεν είχαν καμία νομική ισχύ. Τα προσύμφωνα αυτά δεν αφορούσαν πραγματική πώληση ακινήτων, αλλά χρησιμοποιήθηκαν ως μέσο εξασφάλισης δανείων που είχε χορηγήσει ο δικαιοπάροχος των εναγόντων στον εναγόμενο εργολάβο. Το δικαστήριο έκρινε ότι, επειδή δεν υπήρχε πρόθεση μεταβίβασης της κυριότητας των ακινήτων, τα προσύμφωνα είναι άκυρα και δεν δημιουργούν καμία υποχρέωση για μεταβίβαση. Παράλληλα, το δικαστήριο αποφάσισε ότι δεν υφίσταται αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού, καθώς τα ποσά που καταβλήθηκαν στον εναγόμενο δεν αντιστοιχούσαν σε τίμημα αγοραπωλησίας, αλλά σε δάνεια.
Η έφεση έγινε τυπικά και κατ’ ουσίαν δεκτή, ανατρέποντας την πρωτόδικη απόφαση που απέρριψε την αγωγή λόγω μη καταβολής δικαστικού ενσήμου. Δεδομένης της εικονικότητας των προσυμφώνων, η αξίωση για δήλωση βούλησης απορρίφθηκε ως αβάσιμη. Τέλος, δεν υφίσταται υποχρέωση επιστροφής των καταβληθέντων ποσών ως αδικαιολόγητος πλουτισμός, αφού η καταβολή έγινε χωρίς έγκυρη υποχρέωση μεταβίβασης ακινήτων.
Συμπερασματικά, η απόφαση κατέληξε στην απόρριψη της αγωγής ως ουσιαστικά αβάσιμη, επικυρώνοντας την ακυρότητα των προσυμφώνων λόγω εικονικότητας και την έλλειψη υποχρέωσης για καταβολή αδικαιολόγητου πλουτισμού.
Δείτε την απόφαση στην Qualex: ΤρΕφΑθ 22/2024