Για την έκδοση διαταγής πληρωμής, κατά τόπον αρμόδιος είναι ο Δικαστής του Δικαστηρίου της γενικής δωσιδικίας του καθ’ ου η αίτηση οφειλέτη ή άλλης ειδικής δωσιδικίας, αλλά και του τόπου έκδοσης της συναλλαγματικής ή του γραμματίου εις διαταγή ή επιταγής, όπως και του τόπου πληρωμής ή της αποδοχής των δύο πρώτων τίτλων ή και του τόπου που δικαιούται να εισπράξει την απαίτηση ο δανειστής και αιτών την έκδοση της διαταγής πληρωμής, κατά το άρθρο 321 ΑΚ. Η τελευταία αυτή διάταξη εφαρμόζεται μόνο σε περίπτωση αμφιβολίας και αν δεν συνάγεται άλλως από τη σύμβαση ή από τις περιστάσεις (ΑΠ 1668/2017 Nomos, ΑΠ 214/2013 ΧρΙΔ 2013, 507). Συνεπώς, το αρμόδιο Δικαστήριο προσδιορίζεται από τον δανειστή, ο οποίος μεταξύ των ενδεχομένως πολλών τοπικών αρμοδίως Δικαστηρίων επιλέγει εκείνο από τον Δικαστή του οποίου ζητεί την έκδοση διαταγής πληρωμής και το οποίου καθίσταται ως εκ τούτου κατά την κρατούσα γνώμη και αποκλειστικά κατά τόπο αρμόδιο και για την εκδίκαση της κατ’ αυτής ανακοπής των άρθρων 632 ή 633 του ΚΠολΔ, διότι ο αιτών την έκδοση διαταγής πληρωμής, διά της υποβολής της αίτησης σε έναν από τους περισσότερους αρμοδίους κατά τόπον Δικαστές, ασκεί συγχρόνως και το δικαίωμα επιλογής, που έχει ως ενάγων δανειστής, για την τυχόν μετέπειτα διαδικασία επί της ανακοπής, κατά την οποία οι διάδικοι έχουν την ιδία δικονομική θέση, δηλαδή ο μεν καθ’ ου η ανακοπή τη θέση του ενάγοντος, ο δε ανακόπτων την θέση εναγόμενου. Για τους άνω λόγους, η ανακοπή κατά διαταγής πληρωμής πρέπει να ασκείται ενώπιον του Δικαστηρίου στο οποίο ανήκει ο Δικαστής, που εξέδωσε τη διαταγή πληρωμής, αλλά ο καθ’ ου η διαταγή πληρωμής δεν εγκαταλείπεται στην αυθαίρετη και ανεξέλεγκτη επιθυμία του δανειστή, διότι, αν ο Δικαστής που εξέδωσε τη διαταγή πληρωμής ήταν αναρμόδιος κατά τόπον, μπορεί για τον λόγο αυτό να ζητήσει με ανακοπή την ακύρωση της διαταγής πληρωμής ανεξαρτήτως του αν τα στοιχεία από τα οποία προκύπτει η αναρμοδιότητα είχαν τεθεί υπόψη του εκδόσαντος την ανακοπτόμενη διαταγή πληρωμής δικαστή και τα παρείδε, ή δεν του ετέθησαν, πλην στερούνταν τοπικής αρμοδιότητος να επιληφθεί (ΑΠ 497/1993 ΕλλΔνη 35, 1290) και μάλιστα ανεξάρτητα της επίκλησης δικονομικής βλάβης από τον ανακόπτοντα, καθώς η έκδοσή της από αναρμόδιο Δικαστή συνιστά παραβίαση διαδικαστικής προϋπόθεση έκδοσής της (άρθρα 73, 159 παρ. 1, 625, 628 παρ. 1α του ΚΠολΔ). Εξάλλου η διάταξη του άρθρου 625 ΚΠολΔ, ενώ κατανέμει την καθ’ ύλην αρμοδιότητα προς έκδοση διαταγής πληρωμής μεταξύ Ειρηνοδίκη και Δικαστή του Μονομελούς Πρωτοδικείου, δεν διαλαμβάνει σχετικώς περί της κατά τόπον αρμοδιότητας. Συνεπώς, η κατά τόπον αρμοδιότητα ρυθμίζεται κατά τις γενικές διατάξεις και χωρεί και συμφωνία περί παρέκτασης αρμοδιότητας (Ποδηματά στην Κεραμέως/Κονδύλη/Νίκα ΕρμΚΠολΔ, άρθρο 625, αριθ. 2 επ.), η εκ της οποίας δωσιδικία κατά τον κανόνα του άρθρου 44 ΚΠολΔ είναι αποκλειστική. Συγκεκριμένα από τις διατάξεις των άρθρων 42, 43, 44 του ΚΠολΔ προκύπτει ότι επί διαφορών, ακόμη και μελλοντικών, που έχουν περιουσιακό αντικείμενο, τακτικό Δικαστήριο που δεν είναι αρμόδιο είναι δυνατόν να καταστεί αρμόδιο, εάν υπάρχει έγγραφη συμφωνία των διαδίκων και αναφέρεται σε ορισμένη έννομη σχέση από την οποία θα προέλθουν οι διαφορές. Η περί παρέκτασης συμφωνία είναι δυνατό να διατυπώνεται στο αποδεικτικό της απαίτησης έγγραφο ή στο σώμα του αξιογράφου βάσει του οποίου εκδίδεται η διαταγή πληρωμής, χωρίς να αποκλείεται η συμφωνία παρέκτασης να αποδεικνύεται από άλλο εκτός του αξιόγραφου έγγραφο, που συνυποβάλλεται στον Δικαστή μαζί με το αξιόγραφο βάσει του οποίου ζητείται η έκδοση της διαταγής πληρωμής, διότι η δικονομική αυτή σύμβαση δεν περιλαμβάνεται στα δικαιώματα που πηγάζουν από τον τίτλο, αλλά είναι πρόσθετη (ΕφΘεσ 1312/2017 Nomos, ΕφΔωδ 181/2015 Nomos, ΕφΔωδ 154/2015 Nomos). Ειδικά επί επιταγής, η οποία ενσωματώνει αυτοτελή απαίτηση σε σχέση με την αξίωση από τη βασική σχέση που συνδέει τα πρόσωπα της επιταγής, τόπος πληρωμής της είναι ο τόπος στον οποίο η επιταγή πρέπει να προσάγεται προς πληρωμή, ο οποίος αναγράφεται συνήθως δίπλα στο όνομα του πληρωτή (Ι. Π. Μάρκου, Δίκαιο επιταγής, β΄ εκδ., άρθρο 1, σελ. 51). Αν σημειώνονται περισσότεροι τόποι δίπλα στο όνομα του πληρωτή τόπος πληρωμής είναι ο πρώτος και αν δεν σημειώνεται καθόλου τόπος πληρωμής είναι ο τόπος εκδόσεως (άρθρο 2 παρ. 2 και 3 του Ν 5960/1933). Η δυνατότητα εμφάνισης της επιταγής προς πληρωμή σε υποκατάστημα της πληρώτριας Τράπεζας ευρισκόμενο σε άλλον τόπο από τον αναγραφόμενο στο σώμα της επιταγής δεν σημαίνει και μεταβολή του τόπου πληρωμής αυτής (ΕφΘεσ 1636/2017 ΔΕΕ 2018, 510, ΕφΠειρ 414/2015 Nomos, ΜΕφΠειρ 124/2020 ΤΝΠ Qualex) .-
* Ο κ. Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος είναι Δικηγόρος στον ΑΠ, MSc, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ