Ως προς το θέμα της διεθνούς δικαιοδοσίας των ελληνικών δικαστηρίων για την εκδίκαση αιτήσεων ασφαλιστικών μέτρων δεν ορίζουν κάτι σχετικό οι διατάξεις των άρθρων 682 επ. ΚΠολΔ. Ωστόσο γίνεται δεκτό ότι εφαρμόζονται και εδώ τα άρθρα 3 και 4 ΚΠολΔ (Γεσίου-Φαλτσή Δίκαιο της Αναγκαστικής Εκτελέσεως, 2006, παρ. 74 ΙΙ – Δ.Κράνης σε Κεραμέα/Κονσύλη/Νίκα 2000, 1329 – Χ.Απαλλαγάκη, ΚΠολΔ Ερμηνεία κατ’ άρθρο 2013, 1556, κ.ά.) και ειδικότερα: Τα ελληνικά δικαστήρια μπορούν να εκδικάζουν διεθνείς ιδιωτικές διαφορές, δηλαδή, διαφορές με στοιχείο αλλοδαπότητας με την προϋπόθεση, όμως, να υφίσταται τοπική αρμοδιότητα ελληνικού δικαστηρίου, ανεξάρτητα από το αν κάποιος διάδικος είναι ημεδαπός ή αλλοδαπός. Εξαιρετικά και μόνον στις γαμικές διαφορές (άρθρ. 592 παρ. 1 και 601 παρ. 1 και 3 ΚΠολΔ) και στις διαφορές που αναφέρονται στις σχέσεις γονέων και τέκνων (άρθρ. 592 παρ. 2 και 601 παρ. 2 και 3 ΚΠολΔ) για τον προσδιορισμό της διεθνούς δικαιοδοσίας, δεν λαμβάνεται υπόψη η τοπική αρμοδιότητα ελληνικού δικαστηρίου, αλλά αρκεί ένας από τους συζύγους να είναι Έλληνας.
Επομένως, σε κάθε περίπτωση που συντρέχει κάποια δωσιδικία των άρθρων 22 επ., ΚΠολΔ, τα ελληνικά δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία για την εκδίκαση διεθνών ιδιωτικών διαφορών, εκτός από την περίπτωση που συντρέχει περίπτωση ετεροδικίας (άρθρ. 3 παρ. 2 ΚΠολΔ), η οποία όμως πρέπει να προταθεί με τις προτάσεις (άρθρ. 4, 237 παρ. 1 και 591 παρ. 1γ’ ΚΠολΔ).
Τέλος, η διεθνής δικαιοδοσία δεν ερευνάται αυτεπάγγελτα από το δικαστήριο, εκτός αν ο εναγόμενος (καθού) απουσιάζει ή η υπόθεση αφορά ακίνητο που βρίσκεται στην αλλοδαπή (άρθρ. 4 ΚΠολΔ).
Πάντως η δικαιοδοσία ελληνικών δικαστηρίων μπορεί να θεμελιωθεί και με το άρθρο 683 παρ. 4 ΚΠολΔ, άλλως με βάση τον τόπο στον οποίο θα γίνει εκτέλεση (ΜΠρΑθ 18185/1992 Αρμ. 49, 60) ή ακόμα με εκείνο στον οποίο προβλέπεται η εκπλήρωση της παροχής κατά τα άρθρα 320 και 321 ΑΚ, ανάλογα το είδος απαίτησης (κομίσιμη, άρσιμη, κλπ) (Γεσίου-Φαλτσή Δίκαιο της Αναγκαστικής Εκτελέσεως, 2006, παρ. 74 ΙΙ).
Σημειώνεται ότι τα ανωτέρω ισχύουν και στην περίπτωση που η αίτηση για τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων στρέφεται κατά αλλοδαπού δημοσίου, δεδομένου ότι κατά τη διάταξη του άρθρου 689 ΚΠολΔ, που ισχύει από 01.01.2016, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 άρθρο πέμπτο παρ. 2 του Ν. 4335/2015, η άδεια του Υπουργού Δικαιοσύνης απαιτείται, με την ποινή της ακυρότητας της διαδικασίας, μόνον για την εκτέλεση της εκδοθησόμενης απόφασης (άρθρ. 700 ΚΠολΔ). Η αρμοδιότητα αυτή του Υπουργού περιορίζεται αυστηρά στην εκτίμηση της σκοπιμότητας για τη χορήγηση της άδειας ως προς τη μη διατάραξη των σχέσεων της Ελλάδας με το αλλοδαπό Κράτος και δεν αποτελεί άσκηση δικαιοδοτικής αρμοδιότητας και ούτε συνδέεται με οποιονδήποτε τρόπο με την άσκηση της δικαστικής εξουσίας (ΟλΣτΕ 3669/2006 Δ 2007, 904).
* Ο κ. Κωνσταντίνος Κουτσουλέλος είναι Δικηγόρος Αθηνών και ιδρυτικό μέλος του επιστημονικού σωματείου Εταιρεία Οικογενειακού Δικαίου.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ