Ενάντια σε κάθε πρόβλεψη, η οργή των Βρετανών 40ρηδων φαν των Oasis, και όχι των σκληροπυρηνικών Swifties, στάθηκε η αφορμή για την εκκίνηση της διεξαγωγής έρευνας της Βρετανικής Αρχής Ανταγωνισμού και Αγορών (CMA) κατά της εταιρείας Ticketmaster, σχετικά με τη διαδικασία πώλησης των εισιτηρίων της περιοδείας του συγκροτήματος, μετά την ανακοίνωση της επανένωσής τους. Οι πωλήσεις εισιτηρίων για την συναυλία των Νόελ και Λίαμ Γκάλαχερ ξεκίνησαν πριν από λίγες ημέρες και οι φαν βρέθηκαν να βλέπουν την εκτόξευση των τιμών τους, ενώ περίμεναν επί ώρες στις ηλεκτρονικές ουρές για να εξασφαλίσουν ένα από αυτά. Τα εισιτήρια των Oasis διαφημίζονταν αρχικά στις 148,50 λίρες Αγγλίας (176 ευρώ), αλλά μετά από λίγες ώρες ανέβηκαν στις 355,20 λίρες Αγγλίας (422 ευρώ)!
Τι ευθύνεται για αυτό; Φυσικά, η αμφιλεγόμενη πρακτική της «δυναμικής τιμολόγησης», δηλαδή της στρατηγικής προσαρμογής των τιμών σε πραγματικό χρόνο ως απάντηση στις δυνάμεις της αγοράς, όπως η προσφορά και η ζήτηση, η διακύμανση του κόστους, η τιμολόγηση των ανταγωνιστών και η αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών. Η Ticketmaster, η αμερικανική εταιρεία πώλησης εισιτηρίων ψυχαγωγίας που ανήκει στη Live Nation Entertainment, είναι πιθανότατα το πιο γνωστό παράδειγμα αυτής της εμπορικής πολιτικής.
«Η λειτουργία ενός μοντέλου δυναμικής τιμολόγησης δεν είναι αυτή καθαυτή παράνομη, τουναντίον μπορεί να αποβεί χρήσιμη για τη μεγιστοποίηση του ελέγχου και των εσόδων των επιχειρήσεων (π.χ. τιμολόγηση ποδοσφαιρικών αγώνων κατά τη διάρκεια της σεζόν). «Παρόλα αυτά, υπάρχουν ορισμένες νομικές εκτιμήσεις για τις επιχειρήσεις που επιδιώκουν να εφαρμόσουν ένα τέτοιο μοντέλο», εξηγεί ο δικηγόρος, ειδικός σε θέματα ανταγωνισμού, Paul Williams. «Είναι σαφές ότι υπάρχουν κανόνες που προστατεύουν τους καταναλωτές από παραπλανητικές ή αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, όπως μία πρακτική που περιέχει ψευδείς πληροφορίες ή παρουσιάζει πληροφορίες με τρόπο που εξαπατά τον μέσο καταναλωτή, ή αναγκάζει τον μέσο καταναλωτή να λάβει μια συναλλακτική απόφαση που διαφορετικά δεν θα είχε λάβει. Μια εμπορική πρακτική μπορεί επίσης να είναι παραπλανητική εάν παραλείπονται ή αποκρύπτονται ουσιώδεις πληροφορίες».
Η έρευνα της Βρετανικής κυβέρνησης
Η Βρετανική Κυβέρνηση, κατόπιν των αμέτρητων καταγγελιών που κατέθεσαν οι οργισμένοι φαν στην Εθνική Αρχή Διαφημιστικών Προτύπων (ASA) για τις παραπλανητικές τιμές, ανακοίνωσε ότι θα συμπεριλάβει τη δυναμική τιμολόγηση σε μια έκθεση αξιολόγησης της διάθεσης εισιτηρίων, η οποία πρόκειται να επικεντρωθεί στην πολιτική ατζέντα του κόμματος των Εργατικών για την απαγόρευση των ιστοσελίδων μεταπώλησης και της λαθρεμπορίας εισιτηρίων.
Η έρευνα της CMA θα διερευνήσει κατά πόσον η Ticketmaster είχε εμπλακεί σε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που απαγορεύονται σύμφωνα με τους εθνικούς κανονισμούς, ήδη από το 2008 για την προστασία των καταναλωτών από τις αθέμιτες συναλλαγές. Παράλληλα, θα εξετάσει κατά πόσον δόθηκαν σαφείς και έγκαιρες πληροφορίες για να διασαφηνιστεί ότι τα εισιτήρια θα επηρεάζονταν από τη «δυναμική τιμολόγηση», αλλά και το εάν οι καταναλωτές δέχθηκαν πιέσεις για να αγοράσουν εισιτήρια εντός σύντομου χρονικού διαστήματος σε υψηλότερη τιμή, από αυτή που καταλάβαιναν ότι θα έπρεπε να πληρώσουν.
Ο μεγαλύτερος πολέμιος της εταιρείας: Το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ
Η δυναμική τιμολόγηση της Live Nation ισχύει εδώ και αρκετά χρόνια στις ΗΠΑ, αλλά οι δραστηριότητες της εταιρείας ψυχαγωγίας δεν έχουν ξεφύγει των φωνών προβληματισμού στη χώρα. Η Ticketmaster και ο ιδιοκτήτης της, η Live Nation Entertainment, έχουν μακρά ιστορία συγκρούσεων με μεγάλους καλλιτέχνες και τους θαυμαστές τους, όπως η Taylor Swift και ο Bruce Springsteen (με τις τιμές των συναυλιών του να αγγίζουν μέχρι και τα 5.000 δολάρια!). Έτσι, τον περασμένο Μάριο το Υπουργείο Δικαιοσύνης κατέθεσε αγωγή κατά της εταιρείας με την κατηγορία ότι διατηρεί το μονοπώλιο στον κλάδο της ζωντανής ψυχαγωγίας.
Η ευρύτατη αντιμονοπωλιακή αγωγή που κατατέθηκε στο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο του Μανχάταν, υποβλήθηκε με τη συνεργασία 30 Γενικών Εισαγγελέων των Πολιτειών και Περιφερειών και επιδιώκει να διασπάσει το μονοπώλιο που, όπως λένε, εκτοπίζει τους μικρότερους διοργανωτές, πλήττει τους καλλιτέχνες και κατακλύζει τους αγοραστές εισιτηρίων με «επιπλέον» χρεώσεις. Η παρεμπόδιση των χώρων διεξαγωγής συναυλιών να χρησιμοποιούν πολλαπλούς διοργανωτές εισιτηρίων, η απαγόρευση των καλλιτεχνών να εμφανίζονται σε μεγάλους χώρους, εκτός εάν προσλάβουν την Ticketmaster ως υπεύθυνο προώθησης, η καταχρηστικά νομική δέσμευση των συναυλιακών χώρων σε μακροχρόνιες αποκλειστικές συμβάσεις οι εκβιαστικές πρακτικές κατά των ανταγωνιστών είναι μερικά από τα σκοτεινά σημεία μακροχρόνιας δράσης του οικονομικού κολοσσού που επιθυμούν να ερευνήσουν ενδελεχώς οι Αμερικανοί δικαστές.
Ευρωπαϊκή νομοθεσία
Η δυναμική τιμολόγηση δεν απαγορεύεται από τη νομοθεσία της ΕΕ για την προστασία των καταναλωτών. Οι εταιρείες μπορούν να καθορίζουν ελεύθερα τις τιμές που χρεώνουν, αρκεί να ενημερώνουν επαρκώς τους καταναλωτές για τη συνολική τιμή όπως στις ξεναδοχειακές τιμές.
Ωστόσο, έχει καταστεί σαφές ότι οι εμπορικές πρακτικές που σχετίζονται με τη δυναμική τιμολόγηση θα μπορούσαν σε ορισμένες περιπτώσεις να παραβιάζουν την οδηγία 2005/29/ΕΚ1 για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, π.χ. εάν οι τιμές αυξάνονται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας κράτησης, αφού ο καταναλωτής έχει προχωρήσει στην πληρωμή.
Μετά το φιάσκο των τελευταίων ημερών, οκτώ από τους 14 ευρωβουλευτές (μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου) της Ιρλανδίας ασκούν πιέσεις για αλλαγές στον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες (Digital Services Act – DSA), ώστε να αποφευχθούν παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον.
«Αν χρειαζόμαστε περισσότερη ρύθμιση για να διασφαλίσουμε ότι η δυναμική τιμολόγηση δεν θα γίνει ο κανόνας, τότε νομίζω ότι θα είναι απαραίτητη», δήλωσε η Ευρωβουλευτής του Δουβλίνου Ρετζίνα Ντόχερτι, η οποία είχε προηγουμένως ζητήσει από την Επιτροπή Ανταγωνισμού και Καταναλωτών της Ιρλανδίας να διερευνήσει το θέμα.
Υπενθυμίζεται ότι οι επιχειρήσεις που κρίνονται ότι παραβιάζουν τον DSA αντιμετωπίζουν πρόστιμα που φτάνουν έως και το 6% του παγκόσμιου κύκλου εργασιών τους. Στους παραβάτες κατ’ επανάληψη μπορεί να απαγορευτεί συνολικά η δραστηριοποίηση στην Ευρώπη.
Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβεβαίωσε ότι εξετάζει την πρακτική αυτή στο πλαίσιο του «ελέγχου καταλληλότητας» της νομοθεσίας της ΕΕ για την προστασία του καταναλωτή, ο οποίος πρόκειται να δημοσιευθεί τους επόμενους μήνες. Ο εκπρόσωπος δήλωσε ότι, ενώ η πρακτική αυτή καθαυτή δεν είναι παράνομη, ο τρόπος που χρησιμοποιείται μπορεί να παραβιάζει τις οδηγίες της ΕΕ – όπως αντιστοίχως της περίπτωσης που η τιμή ενός προϊόντος αυξάνεται, αφού ο καταναλωτής έχει τοποθετήσει το εισιτήριο στο ηλεκτρονικό καλάθι του.
Αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ερευνήσει ποτέ στο παρελθόν την Ticketmaster ή τη Live Nation, οι πρόσφατες διαμαρτυρίες σε συνδυασμό με τις ενέργειες των ΗΠΑ θα λειτουργήσουν πιθανότατα ως καταλύτης για τα ρυθμιστικά όργανα παγκοσμίως, ωθώντας τα να ερευνήσουν βαθύτερα την «αγκυλωτική» σύνδεση της εταιρείας με την παγκόσμια βιομηχανία ψυχαγωγίας.
Εάν προκύψουν στοιχεία από την αγωγή ότι η Live Nation, η Ticketmaster ή οποιαδήποτε από τις πολλές θυγατρικές της, συμμετείχαν σε αντιανταγωνιστικές πρακτικές εντός της ΕΕ, είναι πιθανό για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ξεκινήσει τις δικές της έρευνες.