Στον χώρο της κοινωνικής ασφάλισης, παρουσιάζονται συχνά περιπτώσεις όπου συνταξιούχοι των ενταχθέντων στον e-ΕΦΚΑ φορέων αιτούνται την ανάκληση της διοικητικής πράξης βάσει της οποίας έχουν καταστεί συνταξιούχοι. Αυτό συμβαίνει συνήθως για την εξυπηρέτηση προσωπικών οικονομικών συμφερόντων. Για τη διασφάλιση της ενιαίας αντιμετώπισης και την προστασία των δικαιωμάτων των ασφαλισμένων, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε το νομικό πλαίσιο που διέπει αυτές τις αιτήσεις.
1. Νομικές Βάσεις των Αποφάσεων Απονομής Σύνταξης
Οι αποφάσεις απονομής σύνταξης που εκδίδονται από τον e-ΕΦΚΑ αποτελούν νόμιμες επωφελείς ατομικές διοικητικές πράξεις. Αυτές οι πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και κατόπιν σχετικής αίτησης των ασφαλισμένων.
2. Ανάκληση Νόμιμων Επωφελών Ατομικών Διοικητικών Πράξεων
Γενικά, οι νόμιμες επωφελείς ατομικές διοικητικές πράξεις από τις οποίες οι διοικούμενοι απέκτησαν δικαιώματα δεν ανακαλούνται. Αυτό υποστηρίζεται και από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 453/1968). Το δικαίωμα εδώ περιλαμβάνει κάθε ωφέλεια που αντλεί ο διοικούμενος, και η ανατροπή του θα ήταν αντίθετη προς τις αρχές της χρηστής διοίκησης και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης.
Εξαιρέσεις όπου επιτρέπεται η ανάκληση:
- Για λόγους δημοσίου συμφέροντος, ιδιαίτερα όταν είναι επιτακτικοί.
- Μη συμμόρφωση του διοικουμένου προς τους όρους της πράξης.
- Έλλειψη των προϋποθέσεων βάσει των οποίων εκδόθηκε η πράξη.
- Άπρακτη παρέλευση προθεσμίας που τέθηκε στον διοικούμενο για συγκεκριμένη ενέργεια.
Επιπλέον, η ανάκληση είναι ελεύθερα επιτρεπτή όταν δεν έχουν απορρεύσει δικαιώματα ή ευνοϊκές πραγματικές καταστάσεις για τον διοικούμενο, καθώς και όταν η πράξη περιέχει επιφύλαξη περί ανάκλησης.
3. Προϋποθέσεις Επανεξέτασης Οριστικοποιημένων Υποθέσεων
Μετά την οριστικοποίηση της κρίσης των αρμόδιων ασφαλιστικών οργάνων, δεν επιτρέπεται η επάνοδος της Διοίκησης και η ανατροπή των αποφάσεων. Ωστόσο, για λόγους επιείκειας, η επανεξέταση μπορεί να γίνει στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Νεότερα στοιχεία που αποδεικνύουν μεταβολή των κρίσιμων προϋφιστάμενων πραγματικών δεδομένων.
- Μεταβολή της νομοθεσίας που δεν ελήφθη υπόψη κατά την έκδοση της αρχικής απόφασης.
- Παγίωση νομολογιακών και ερμηνευτικών απόψεων των αρμόδιων ανώτατων δικαστηρίων που επηρεάζουν ασφαλιστικά θέματα.
4. Παραίτηση από Αναγνωρισμένο Δικαίωμα Απονομής Ασφαλιστικής Παροχής
Σύμφωνα με το έγγραφο του Γραφείου Νομικού Συμβούλου τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (αρ. πρωτ. 12420/19-11-2010), η παραίτηση από αναγνωρισμένο δικαίωμα απονομής ασφαλιστικής παροχής είναι ανίσχυρη. Οι διατάξεις περί κοινωνικής ασφάλισης είναι δημόσιας τάξης, και η ιδιωτική βούληση δεν μπορεί να αποκλείσει την εφαρμογή τους ή να τροποποιήσει την έννομη σχέση που ρυθμίζουν. Αντίθετα, η παραίτηση από υποβληθείσα αίτηση για απονομή παροχής, εφόσον αυτή βρίσκεται σε εκκρεμότητα, είναι έγκυρη.
5. Σύγχρονη Εφαρμογή και Οδηγίες
Από την ημερομηνία έκδοσης του παρόντος, αιτήσεις για ανάκληση απόφασης απονομής σύνταξης που δεν έχει κοινοποιηθεί στον ενδιαφερόμενο και δεν έχουν απορρεύσει δικαιώματα, θα αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τα προαναφερόμενα. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει η δυνατότητα ανάκλησης υπό αυτές τις προϋποθέσεις, διασφαλίζοντας έτσι την προστασία των δικαιωμάτων των ασφαλισμένων και την τήρηση των αρχών της νομιμότητας και της χρηστής διοίκησης.
Συμπερασματικά, οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν αιτούνται την ανάκληση συνταξιοδοτικών αποφάσεων ή την παραίτηση από κεκτημένα δικαιώματα. Είναι σημαντικό να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και τις νομικές συνέπειες των ενεργειών τους, καθώς και να συμβουλεύονται ειδικούς στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης.
Δείτε το έγγραφο στη Qualex: ΕγγρΕΦΚΑ 1342673/27.9.2024