Η χορήγηση του επιδόματος μητρότητας και οι νομοθετικές πρωτοβουλίες που τη διέπουν έχουν αποτελέσει αντικείμενο συνεχών αναπροσαρμογών και επεκτάσεων τα τελευταία χρόνια. Οι αλλαγές αυτές ανταποκρίνονται στην ανάγκη ενίσχυσης των εργαζόμενων μητέρων και προσαρμογής στις σύγχρονες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες.
Νομικό Πλαίσιο
Βασικό σημείο αναφοράς για το επίδομα μητρότητας είναι το άρθρο 32 του ν. 4387/2016, το οποίο καθορίζει ότι οι διατάξεις για την υπαγωγή στην ασφάλιση για παροχές ασθένειας σε χρήμα, καθώς και για τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις χορήγησης αυτών, εξακολουθούν να εφαρμόζονται όπως ίσχυαν πριν την έναρξη ισχύος του νόμου. Οι παροχές αυτές, εξακολουθούν να ρυθμίζονται από τη νομοθεσία των επιμέρους ασφαλιστικών φορέων, μέχρι την έκδοση του Κανονισμού Ασφάλισης και Παροχών του e-ΕΦΚΑ. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι ασφαλισμένοι στον e-ΕΦΚΑ συνεχίζουν να υπάγονται στις υφιστάμενες ρυθμίσεις των πρώην ασφαλιστικών τους ταμείων όσον αφορά το επίδομα μητρότητας.
Ειδικές Ρυθμίσεις για Κατηγορίες Δικαιούχων
Το επίδομα μητρότητας, ως παροχή σε χρήμα, χορηγείται τόσο στις μισθωτές εργαζόμενες όσο και στις έμμισθες δικηγόρους. Για τις κατηγορίες αυτές, η διάρκεια χορήγησης ανέρχεται σε 119 ημέρες, ενώ στην περίπτωση παρένθετης ή θετής μητέρας μειώνεται σε 63 ημέρες. Για τις μισθωτές που υπάγονται στον πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, το δικαίωμα χορήγησης του επιδόματος προϋποθέτει την εκπλήρωση συγκεκριμένων ασφαλιστικών προϋποθέσεων, όπως είναι η συμπλήρωση 120 ημερών εργασίας εντός του προηγούμενου ημερολογιακού έτους ή του προηγούμενου 15μήνου πριν τον τοκετό. Επιπλέον, για τη θεμελίωση του δικαιώματος απαιτούνται 200 ημέρες ασφάλισης στα δύο προηγούμενα έτη.
Στις μη μισθωτές ασφαλισμένες, όπως αυτοαπασχολούμενες και ελεύθερες επαγγελματίες, το επίδομα χορηγείται για διάστημα τεσσάρων μηνών, χωρίς απαίτηση διακοπής της επαγγελματικής δραστηριότητας. Ωστόσο, η χορήγηση του επιδόματος προϋποθέτει την απουσία οφειλών προς τον e-ΕΦΚΑ κατά την ημερομηνία έκδοσης της εγκριτικής απόφασης. Η συγκεκριμένη ρύθμιση επεκτάθηκε και στις αγρότισσες, με τη χορήγηση εφάπαξ επιδόματος, χωρίς και σε αυτή την περίπτωση να απαιτείται η διακοπή της επαγγελματικής δραστηριότητας.
Νομοθετικές Τροποποιήσεις και Προστασία της Μητρότητας
Οι κυριότερες τροποποιήσεις του νομοθετικού πλαισίου που ρυθμίζει την προστασία της μητρότητας περιλαμβάνουν:
- Αύξηση διάρκειας ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας: Με το άρθρο 43 του ν. 4997/2022, η άδεια προστασίας μητρότητας για τις δικαιούχους που υπάγονται στον ν. 3655/2008 αυξήθηκε από έξι (6) σε εννέα (9) μήνες.
- Επέκταση της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας: Με το άρθρο 150 του ν. 5078/2023, η ειδική παροχή προστασίας που χορηγείται από τη ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ) επεκτάθηκε σε όλες τις μισθωτές ασφαλισμένες του e-ΕΦΚΑ, καθώς και στις έμμισθες δικηγόρους.
- Χορήγηση ειδικής παροχής σε μη μισθωτές μητέρες: Με το άρθρο 151 του ν. 5078/2023, το δικαίωμα για χορήγηση της ειδικής παροχής επεκτάθηκε και στις μη μισθωτές ασφαλισμένες, όπως ελεύθερες επαγγελματίες και αγρότισσες, διασφαλίζοντας ίση μεταχείριση με τις μισθωτές.
Συμπεράσματα
Το επίδομα μητρότητας αποτελεί ασφαλιστική παροχή που αποδίδεται υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, με στόχο την οικονομική ενίσχυση των εργαζόμενων μητέρων κατά την περίοδο που απέχουν από την εργασία λόγω εγκυμοσύνης και λοχείας. Η πρόσφατη νομοθεσία κατέστησε πιο ευέλικτο και ενιαίο το καθεστώς προστασίας της μητρότητας, εξαλείφοντας ανισότητες μεταξύ μισθωτών και μη μισθωτών. Ωστόσο, κάθε δικαίωμα παραμένει συνδεδεμένο με συγκεκριμένες ασφαλιστικές προϋποθέσεις, όπως η συμπλήρωση ορισμένου αριθμού ημερών ασφάλισης, και εξαρτάται από την απαλλαγή από οφειλές προς τον e-ΕΦΚΑ. Οι δικηγόροι που ασχολούνται με θέματα κοινωνικής ασφάλισης οφείλουν να παρακολουθούν τις εξελίξεις της νομοθεσίας, προκειμένου να συμβουλεύουν αποτελεσματικά τους πελάτες τους και να διασφαλίζουν την εφαρμογή των σχετικών δικαιωμάτων.
Δείτε το έγγραφο στη Qualex: ΕγγρΥπΕργ 758/2.10.2024