Σε κομβικές αλλαγές στο Κληρονομικό Δίκαιο ύστερα από δεκαετίες, κατά τρόπον ώστε να συμβαδίζει με τις σύγχρονες κοινωνικές, οικονομικές και δημογραφικές συνθήκες, προχωρά το Υπουργείο Δικαιοσύνης. To ΝΒ Daily συνομίλησε με τον Υφυπουργό Δικαιοσύνης Ιωάννη Μπούγα, ο οποίος σε αγαστή συνεργασία με τον Υπουργό Γιώργο Φλωρίδη (σσ: διατηρούν μέχρι και κοινή «δεξαμενή» συνεργατών στο Υπουργείο της Μεσογείων), έχουν «στρώσει χαλί» για την αναμόρφωση. Στο πλαίσιο της, αναμένονται μεταξύ άλλων παρεμβάσεις – δικλείδες ασφαλείας στις διαθήκες, η παροχή προστασίας σε μη συγγενικά πρόσωπα (πχ. συντρόφους), καθώς και καινοτομίες, με βάση τα νέα δεδομένα της Τεχνολογίας.
Τι ωθεί το Υπ. Δικαιοσύνης σε αναμόρφωση του Κληρονομικού Δικαίου;
Το Κληρονομικό Δίκαιο, ως συνέχεια του Περιουσιακού Δικαίου, επιτελεί σημαντική κοινωνική λειτουργία και είναι κρίσιμο να συμβαδίζει με τις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες της εποχής. Από το 1946, από την εισαγωγή δηλαδή του Αστικού Κώδικα, έως σήμερα έχουν επέλθει σημαντικές κοινωνικές και δημογραφικές μεταβολές. Ήδη έχουν γίνει αλλαγές στο Οικογενειακό και Περιουσιακό Δίκαιο.
Για τον λόγο αυτό, αποφασίσαμε να εξετάσουμε την αναμόρφωσή του κληρονομικού δικαίου, προκειμένου οι ρυθμίσεις του να προσαρμοστούν σε αυτές τις αλλαγές και να συμβαδίζει με τις σύγχρονες συνθήκες της εποχής. Η αναμόρφωση αυτή, έπειτα από ογδόντα και πλέον έτη, δεν θα είναι μια ακόμη νομοθετική μεταβολή, αλλά μια μείζων δικαιοπολιτική παρέμβαση με κοινωνικές, οικονομικές και εν δυνάμει δημογραφικές συνέπειες, που θα εκτείνονται και θα αφορούν και στις μέλλουσες γενεές. Προς το σκοπό αυτό, συστάθηκε και συγκροτήθηκε Ομάδα Εργασίας που θα επεξεργαστεί τις διατάξεις του εν λόγω σχεδίου νόμου.
«Θα εξεταστεί η δυνατότητα σύνταξης διαθήκης με ψηφιακή υπογραφή και αναλόγως η ψηφιακή φύλαξή της»
Θα μας πείτε δυο λόγια για την Επιτροπή που θα επεξεργαστεί τις νέες διατάξεις;
Έχουμε την τιμή να προεδρεύει στην Ομάδα Εργασίας για την αναμόρφωση του κληρονομικού δικαίου ο Επίτιμος Καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκός κ. Απόστολος Γεωργιάδης. H Επιτροπή απαρτίζεται από έξι επιφανείς ακαδημαϊκούς, Δικαστές και εκπροσώπους από τη Συντονιστική Επιτροπή των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος και από τη Συντονιστική Επιτροπή Συμβολαιογραφικών Συλλόγων Ελλάδος.
Η Ομάδα Εργασίας αποτελείται, συγκεκριμένα, από τους:
Μαρουλιώ Δαβίου, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, ως τακτικό μέλος και αναπληρώτρια του Προέδρου σε περίπτωση απουσίας ή κωλύματός του, με αναπληρώτριά της την Ευαγγελία Στεργίου, Αρεοπαγίτη,
Παναγιώτη Καρακωνσταντή, Εφέτη Αθηνών, αποσπασμένο στην Ειδική Νομική Υπηρεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, ως τακτικό μέλος, με αναπληρωτή του τον Σωτήριο Τσουβαλά, Εφέτη Αθηνών, αποσπασμένο στην Ειδική Νομική Υπηρεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης,
Δήμητρα Παπαδοπούλου-Κλαμαρή, Ομότιμη Καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ως μέλος,
Αντώνιο Καραμπατζό, Καθηγητή Αστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω, ως μέλος,
Γεώργιο Λέκκα, Καθηγητή Αστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ως μέλος,
Ελένη Ζερβογιάννη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ως μέλος,
Σωτήριο Κοτρώνη, Επίκουρο Καθηγητή Αστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ως μέλος,
Γεώργιο-Αλέξανδρο Γεωργιάδη, Επίκουρο Καθηγητή Αστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και δικηγόρο Θεσσαλονίκης, ως μέλος,
Αθανάσιο Ζούπα, Πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών και μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, ως τακτικό μέλος, με αναπληρωτή του τον Παναγιώτη Νικολόπουλο, Προϊστάμενο της Νομικής Υπηρεσίας του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και
Ελένη Κοντογεώργου, Πρόεδρο της Συντονιστικής Επιτροπής Συμβολαιογραφικών Συλλόγων Ελλάδος, ως τακτικό μέλος, με αναπληρώτριά της την Χριστίνα Μάνδρου, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείων Αθηνών, Πειραιώς, Αιγαίου και Δωδεκανήσου.
Ποιες είναι οι κυριότερες αλλαγές που κομίζει το σχέδιο νόμου περί Κληρονομικού Δικαίου;
Η Ομάδα Εργασίας θα επεξεργαστεί προσεκτικά τις διατάξεις ώστε να καταρτίσει και να παραδώσει το σχέδιο νόμου. Έχουμε ζητήσει από την Επιτροπή ιδίως να εξετάσει τουλάχιστον 4 κατηγορίες ζητημάτων και συγκεκριμένα:
- Την εξέταση παροχής προστασίας προς ορισμένα πρόσωπα, που δεν συνδέονται με συγγενικό δεσμό με τον κληρονομούμενο.
- Τον περιορισμό των νόμιμων μεριδούχων, που περιορίζουν την ελευθερία διάθεσης.
- Την εξέταση καθεστώτος κατάρτισης ή μη κληρονομικών συμβάσεων.
- Τροποποιήσεις του δικαίου της διαθήκης.
Ως προς το τελευταίο ζήτημα, όπως γνωρίζετε, σήμερα υπάρχουν τρία είδη διαθηκών, οι ιδιόγραφες, οι μυστικές και οι δημόσιες διαθήκες. Στο πλαίσιο αυτό, θα εξεταστούν πρόσθετες παρεμβάσεις – δικλείδες ασφαλείας, ώστε να παρέχεται η ζητούμενη αξιοπιστία που οφείλει να έχει η τελευταία βούληση του διαθέτη.
Επίσης, με βάση τα σύγχρονα δεδομένα που επιβάλλουν οι νέες τεχνολογίες, θα εξεταστεί η δυνατότητα σύνταξης διαθήκης με ψηφιακή υπογραφή και αναλόγως η ψηφιακή φύλαξή της.
Ακολουθείται κάποιο μοντέλο εκτός συνόρων;
Οι κοινωνικές και δημογραφικές μεταβολές που έχουν επέλθει τις τελευταίες δεκαετίες στη Χώρα μας, είναι ως επί το πλείστον κοινές στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ασφαλώς σε αυτή τη μείζονα παρέμβαση, λαμβάνουμε υπόψη ρυθμίσεις άλλων χωρών, πλην όμως, η αναμόρφωση θα βασιστεί στις σύγχρονες συνθήκες και ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας καθώς και στους δημογραφικούς στόχους που έχει θέσει η ελληνική Κυβέρνηση.
Μπορείτε να προσδιορίσετε χρονικά την ψήφιση του σχεδίου νόμου;
Πρόθεσή μας, χωρίς ασφαλώς να συνιστά πίεση για την Επιτροπή, είναι να ολοκληρωθεί η επεξεργασία και να ψηφιστούν οι ρυθμίσεις εντός του επόμενου έτους.