Το ΣτΕ, με αφορμή την αίτηση επανάληψης διαδικασίας, συντάχθηκε υπέρ της νομικής ερμηνείας της απόφασης του ΕΔΔΑ, αναγνωρίζοντας την παραβίαση του δικαιώματος ιδιοκτησίας της αιτούσας και την ανάγκη προστασίας της θεμιτής της προσδοκίας για συνταξιοδότηση στην απόφαση υπ’ αριθμό 993/2024.
Η αιτούσα, Ελληνίδα ομογενής από την Τουρκία εργαζόταν ως νοσοκόμα στην Ίμβρο από το 1949 έως το 1965. Το 1972 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ελλάδα και 12 χρόνια αργότερα υπέβαλε αίτηση το 1984 για την αναγνώριση του χρόνου αυτής της απασχόλησης, προκειμένου να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα στο Ι.Κ.Α.
Η αιτούσα, Ελληνίδα ομογενής από την Τουρκία εργαζόταν ως νοσοκόμα στην Ίμβρο από το 1949 έως το 1965. Το 1972 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ελλάδα και 12 χρόνια αργότερα υπέβαλε αίτηση το 1984 για την αναγνώριση του χρόνου αυτής της απασχόλησης, προκειμένου να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα στο Ι.Κ.Α. Η αρχική της αίτηση απορρίφθηκε ως εκπρόθεσμη, γεγονός που επικυρώθηκε και από το ΣτΕ το 1992. Ωστόσο, με την ψήφιση του ν. 2079/1992, καταργήθηκε η προθεσμία υποβολής τέτοιων αιτήσεων. Η αιτούσα υπέβαλε νέα αίτηση τον Δεκέμβριο του 1992, η οποία επίσης απορρίφθηκε, αυτή τη φορά επί της βάσης της αναδρομικής εφαρμογής του ν. 2187/1994, που όριζε ότι οι σχετικές αναγνωρίσεις χρόνου εργασίας ισχύουν μόνο για τους Έλληνες ομογενείς που διαμένουν μόνιμα στην Τουρκία.
Η υπόθεση έφτασε στο Διοικητικό Εφετείο Πειραιά, το οποίο το 2009 αποφάνθηκε υπέρ της αιτούσας, αναγνωρίζοντας το δικαίωμά της να συνυπολογίσει τον χρόνο απασχόλησής της στην Τουρκία, χωρίς την προϋπόθεση της μόνιμης διαμονής εκεί. Με την σειρά του, το Ι.Κ.Α. άσκησε αίτηση αναίρεσης κατά της προηγούμενης απόφασης, η οποία έγινε πράγματι δεκτή από το ΣτΕ το 2008. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε τότε ότι η επίμαχη διάταξη που απαιτούσε συνεχή διαμονή στην Τουρκία για την αναγνώριση χρόνου ασφάλισης, είχε αναδρομική ισχύ από το 1992, και έτσι η αιτούσα δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις για να της αναγνωριστεί ο χρόνος απασχόλησής της στην Τουρκία.
Στη συνέχεια, η υπόθεση επανήλθε στο Διοικητικό Εφετείο Πειραιά, όπου η αιτούσα επικαλέστηκε απόφαση Ιχτιγιάρογλου κατά Ελλάδος του ΕΔΔΑ, στην οποία κρίθηκε ότι η προσδοκία για συνταξιοδοτικό δικαίωμα βάσει εσωτερικού δικαίου αποτελεί περιουσιακό δικαίωμα και δεν μπορεί να ανατραπεί αναδρομικά, χωρίς επιτακτικό λόγο δημοσίου συμφέροντος. Ωστόσο, το Εφετείο, δεσμευόμενο από την προηγούμενη αναιρετική απόφαση του ΣτΕ, απέρριψε εκ νέου το αίτημα της αιτούσας. Η αιτούσα κατέθεσε νέα αίτηση αναίρεσης, η οποία απορρίφθηκε με την απόφαση 417/2016 του ΣτΕ, καθώς κρίθηκε ότι το Εφετείο ορθώς δεσμεύθηκε από την απόφαση του ΣτΕ και δεν εξέτασε τη συμφωνία της κρίσιμης διάταξης με το άρθρο 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ, όπως προέβαλε η αιτούσα.
Κατόπιν αυτών των εξελίξεων, η αιτούσα προσέφυγε στο ΕΔΔΑ, το οποίο τάχθηκε υπέρ της, διαπιστώνοντας ότι η προϋπόθεση συνεχούς διαμονής στην Τουρκία για αναγνώριση χρόνου απασχόλησης, πράγματι παραβίαζε το δικαίωμά της στην προστασία της περιουσίας (άρθρο 1 ΠΠΠ της ΕΣΔΑ). Το ΕΔΔΑ πρόσθεσε ότι η αιτούσα είχε θεμιτή προσδοκία αναγνώρισης του χρόνου εργασίας της στην Τουρκία -χωρίς την απαιτούμενη μόνιμη διαμονή εκεί- καθώς κατά την υποβολή της αρχικής της αίτησης ίσχυε νομοθεσία που δεν περιλάμβανε τέτοια προϋπόθεση. Με αυτόν τον τρόπο, η αιτούσα απώλεσε την προσδοκία θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος χωρίς επαρκή λόγο δημοσίου συμφέροντος, με αφορμή την εφαρμογή μιας ρύθμισης δυσανάλογης ως προς τον επιδιωκόμενο σκοπό που εξυπηρετούσε.
Ενόψει αυτής της απόφασης του ΕΔΔΑ, η αιτούσα υπέβαλε αίτηση επανάληψης της διαδικασίας, η οποία έγινε δεκτή από το ΣτΕ. Το δικαστήριο αναγνώρισε ότι η προσβολή του δικαιώματος ιδιοκτησίας της αιτούσας θεμελιώνει την επανεξέταση της υπόθεσης και την ταυτόχρονη εξαφάνιση της απόφασης του ΣτΕ. Το δικαστήριο έκρινε ότι η συμμόρφωση με την πλήρως αιτιολογημένη απόφαση του ΕΔΔΑ δεν παραβίαζε το Σύνταγμα, ούτε προσέκρουε σε άλλο επιτακτικό λόγο δημοσίου συμφέροντος. Ως εκ τούτου, η απόφαση του ΕΔΔΑ πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις αποδοχής και η επανάληψη της διαδικασίας κρινόταν αναγκαία για την αποκατάσταση των συνεπειών της παραβίασης του δικαιώματος προστασίας της περιουσίας της αιτούσας.
Επανεξετάζοντας την αίτηση αναιρέσεως της αιτούσας, το ΣτΕ αναγνώρισε ότι η αναδρομική απαίτηση για συνεχή διαμονή στην Τουρκία δεν ήταν δικαιολογημένη και παραβίαζε την προστατευόμενη προσδοκία της αιτούσας για συνταξιοδότηση, με βάση τον χρόνο ασφάλισης της στην Τουρκία, κατά παράβαση του άρθρου 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ. Τελικά, το δικαστήριο δέχθηκε την προσφυγή της αιτούσας και ακύρωσε τόσο τη σιωπηρή, όσο και τη ρητή απόρριψη των αιτήσεων της από το Ι.Κ.Α., αναπέμποντας την υπόθεση στον e-ΕΦΚΑ με σκοπό να επανεξετάσει την αίτηση αναγνώρισης του συντάξιμου χρόνου της αιτούσας, χωρίς τη ρήτρα της προηγούμενης μόνιμης διαμονής στην Τουρκία.
Δείτε την απόφαση την Qualex: ΣτΕ 993/2024 (7μ)