Η 68χρονη μεγιστάνας των ακινήτων Truong My Lan είναι καταδικασμένη για την ενορχήστρωση της μεγαλύτερης τραπεζικής απάτης στον κόσμο, ύψους 40 δισ. δολαρίων, και βρίσκεται πλέον μια ανάσα πριν από τη θανατική ποινή. Η νομοθεσία του Βιετνάμ της θέτει δίλημμα ζωής ή θανάτου, ορίζοντας ότι αν επιστρέψει το 75% των όσων έκλεψε, η ποινή της θα μετατραπεί σε ισόβια κάθειρξη.
Η περίπτωση της Truong My Lan συγκαταλέγεται στις ελάχιστες – στο Βιετνάμ – περιπτώσεις εκείνες, στις οποίες γυναίκα καταδικάζεται σε θάνατο για έγκλημα του αποκαλούμενου «λευκού κολάρου». Συνολικά, οι εκτελέσεις θανατικών ποινών κάθε χρόνο στη χώρα υπολογίζονται περισσότερες από 1.000, τόσες πολλές ώστε να παρατηρούνται καθυστερήσεις – συχνά απαιτούνται χρόνια για την πραγμάτωσή τους.
Συνολικά, οι εκτελέσεις θανατικών ποινών κάθε χρόνο στη χώρα υπολογίζονται περισσότερες από 1.000, τόσες πολλές ώστε να παρατηρούνται καθυστερήσεις – συχνά απαιτούνται χρόνια για την πραγμάτωσή τους
Η καταδικασθείσα έχασε την έφεση, με την οποία ήλπιζε να ανατρέψει την απόφαση της θανατικής ποινής, κι ενώ τον Απρίλιο πρωτοδίκως είχε διαπιστωθεί ότι διατηρούσε εν κρυπτώ τον έλεγχο της Saigon Commercial Bank, της πέμπτης μεγαλύτερης τράπεζας της χώρας. Σε διάστημα μεγαλύτερο των δέκα ετών, η Truong My Lan έκανε «αφαιμάξεις» – με δάνεια και μετρητά – στα ταμεία της τράπεζας, εκμεταλλευόμενη ολόκληρο δίκτυο από εταιρείες-κελύφη.
Η υπεξαίρεση υπολογίζεται στα 12 δις. δολάρια (το συγκεκριμένο έγκλημα επιφέρει τη θανατική ποινή), ενώ η κατηγορία της κακοδιαχείρισης αγγίζει ακόμη περισσότερα, περί τα 27 δις. δολάρια. Εικάζεται ότι η Κεντρική Τράπεζα του Βιετνάμ έχει δαπανήσει δισεκατομμύρια δολάρια για την ανακεφαλαιοποίηση της Saigon Commercial Bank, προκειμένου να μη διαταραχθεί η ισορροπία στο τραπεζικό σύστημα της χώρας.
Τα κρίσιμα 9 δις. δολάρια
Κατά την απολογία της, η Truong My Lan ομολόγησε «ντροπή» για τη ζημία που έχει προκαλέσει στο κράτος, δηλώνοντας ως μοναδική της σκέψη να επιστρέψει τα χρήματα – περί τα 9 δισ. δολάρια, με άλλα λόγια τα τρία τέταρτα από τα 12 δισ. δολάρια της υπεξαίρεσης. Δικαιούται, πάντως, να δώσει μάχη για τη ζωή της, αιτούμενη αμνηστία από τον Πρόεδρο.
Η ίδια έχει επιδοθεί σε αγώνα δρόμου για την εξεύρεση του ποσού, πλην όμως η ρευστοποίηση των περιουσιακών της στοιχείων δεν είναι απλή υπόθεση: σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για πολυτελή ακίνητα, ενώ σε άλλες για μετοχές ή μερίδια σε επιχειρηματικά σχήματα και projects real estate.
Γεννημένη σε σινο-βιετναμέζικη οικογένεια στην πόλη Χο Τσι Μινχ, η Truong My Lan ξεκίνησε από έναν πάγκο στην αγορά, όπου πουλούσε καλλυντικά μαζί με τη μητέρα της. Άρχισε να αγοράζει γη και ακίνητα, αφότου το Κομμουνιστικό Κόμμα προχώρησε στην οικονομική μεταρρύθμιση του 1986. Έως τη δεκαετία του 1990, είχε ήδη δημιουργήσει τεράστιο χαρτοφυλάκιο ξενοδοχείων και εστιατορίων.
Όταν καταδικάστηκε, τον Απρίλιο, ήταν Πρόεδρος γνωστής εταιρείας ακινήτων, της Van Thinh Phat Group. Η καταδίκη εκτιμάται ως κορυφαία στιγμή της εκστρατείας κατά της διαφθοράς, υπό την ηγεσία του (τότε) Γενικού Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος, Nguyen Phu Trong.