Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι η επαναφορά της υποχρεωτικής παράλληλης ασφάλισης στον ΟΑΕΕ για ασφαλισμένους πριν την 1.1.1993 (Ταμείο Νομικών, ΤΣΑΥ, ΤΣΜΕΔΕ) δεν παραβιάζει τη συνταγματική αρχή της ισότητας.
Πιο συγκεκριμένα, με την 509/2021 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Χανίων υποβλήθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:
Αν η ρύθμιση του άρθρου 18 παρ. 3 του ν. 3863/2010, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 60 του ν. 3996/2011, η οποία κατάργησε την εξαίρεση από την υποχρεωτική ασφάλιση σε δύο φορείς των ανεξάρτητα απασχολούμενων ασφαλισμένων μέχρι 31.12.1992 στο ΕΤΑΑ (πρώην Ταμείο Νομικών, ΤΣΑΥ και ΤΣΜΕΔΕ), οι οποίοι παράλληλα απασχολούνται ως ελεύθεροι επαγγελματίες, υπαγόμενοι ως εκ τούτου στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ (πρώην ΤΑΕ, ΤΕΒΕ, ΤΣΑ, ΤΑΝΠΥ και Ταμείο Προνοίας Ξενοδόχων), παραβιάζει τη συνταγματική αρχή της ισότητας. Το ερώτημα βασίστηκε στο σκεπτικό ότι η ρύθμιση αυτή μεταχειρίζεται με όμοιο τρόπο δύο ανόμοιες κατηγορίες ασφαλισμένων:
α) τους μέχρι 31.12.1992 ασφαλισμένους του ΕΤΑΑ, οι οποίοι απασχολούνται σε μη συναφείς δραστηριότητες υπαγόμενες στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ, και
β) τους λοιπούς μέχρι 31.12.1992 ασφαλισμένους, οι οποίοι απασχολούνται σε παράλληλες δραστηριότητες υπαγόμενες στην κύρια ασφάλιση πλειόνων ασφαλιστικών οργανισμών.
Οι δύο κατηγορίες θεωρούνται ανόμοιες διότι τα μέλη της πρώτης (δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, ιατροί και μηχανικοί), λόγω της φύσης του επαγγέλματός τους, μπορούν μόνο ευκαιριακά να απασχολούνται σε παράλληλες μη συναφείς δραστηριότητες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην έχουν προσδοκίες συμπλήρωσης των χρονικών και λοιπών προϋποθέσεων για τη χορήγηση δεύτερης κύριας σύνταξης στο μέλλον από την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών για την παράλληλη, ευκαιριακή απασχόλησή τους, όπως δέχεται και η εισηγητική έκθεση του ν. 2335/1995. Αντίθετα, οι υπόλοιποι μέχρι 31.12.1992 ασφαλισμένοι που έχουν αναπτύξει δύο παράλληλες επαγγελματικές δραστηριότητες έχουν προσδοκίες συμπλήρωσης των προϋποθέσεων για δεύτερη κύρια σύνταξη από τη δεύτερη δραστηριότητά τους.
Με την απόφαση του Δικαστηρίου κρίθηκε ότι η εξαίρεση των μέχρι 31.12.1992 ασφαλισμένων, ανεξάρτητα απασχολουμένων, οι οποίοι ασφαλίζονταν στο Ταμείο Νομικών, ΤΣΑΥ και ΤΣΜΕΔΕ (ΕΤΑΑ) και παράλληλα απασχολούνταν ως ελεύθεροι επαγγελματίες υπαγόμενοι στην ασφάλιση των ΤΑΕ, ΤΕΒΕ, ΤΑΝΠΥ, ΟΑΕΕ, Ταμείου Προνοίας Ξενοδόχων και ΤΣΑ (ΟΑΕΕ), από την υποχρεωτική παράλληλη ασφάλιση στους προαναφερθέντες ασφαλιστικούς φορείς με το άρθρο 2 παρ. 2 του ν. 2335/1995 είχε ως σκοπό, όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση του νόμου, να αμβλύνει προβλήματα που αντιμετώπιζαν από την υποχρεωτική παράλληλη ασφάλιση σε φορείς κύριας ασφάλισης οι κατηγορίες των ανεξάρτητα απασχολουμένων και των ελευθέρων επαγγελματιών.
Η κατάργηση της εξαίρεσης που είχε θεσπιστεί με το ν. 2335/1995 δεν παραβιάζει την αρχή της ισότητας του άρθρου 4 παρ. 1 του Συντάγματος, καθώς δικαιολογείται από λόγους δημοσίου συμφέροντος, όπως η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος
Η εξαίρεση αυτή, η οποία κρίθηκε σκόπιμη από τον νομοθέτη ενόψει των συνθηκών κατά τον χρόνο θεσπίσεώς της, επανεξετάστηκε λόγω των νέων συνθηκών που δημιουργήθηκαν στις αρχές του 2010 (κίνδυνος χρεοκοπίας της χώρας και κρίση ασφαλιστικού συστήματος) και αποφασίστηκε η κατάργησή της (όπως και όλων των εξαιρέσεων που είχαν θεσπιστεί μέχρι τότε) με το άρθρο 18 παρ. 3 του ν. 3863/2010, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 60 του ν. 3996/2011, για λόγους δημοσίου συμφέροντος (διασφάλιση των εσόδων του ΕΤΑΑ και ήδη e-ΕΦΚΑ, και γενικότερα διασφάλιση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος).
Ο ίδιος ο νομοθέτης θεώρησε, όπως προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση, ότι δεν υπήρχε πλέον δικαιολογητικός λόγος διατήρησης των εξαιρέσεων και ότι η κατάργησή τους επιβαλλόταν από λόγους ίσης μεταχείρισης όλων των ασφαλισμένων που είχαν υπαχθεί στην ασφάλιση μέχρι την 1.1.1993. Συνεπώς, η διάταξη του άρθρου 18 παρ. 3 του ν. 3863/2010, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 60 του ν. 3996/2011, δεν παραβιάζει τη συνταγματική αρχή της ισότητας.
Η ευκαιριακή απασχόληση των μέχρι 31.12.1992 ασφαλισμένων του ΕΤΑΑ σε παράλληλες δραστηριότητες, οι οποίες υπάγονται στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ, καθώς και η έλλειψη προσδοκίας συμπλήρωσης των προϋποθέσεων για δεύτερη σύνταξη δεν συνιστούν πλέον λόγους διαφοροποίησης αυτών των ασφαλισμένων από τους υπόλοιπους, από την άποψη της αρχής της ισότητας. Ως εκ τούτου, ο νομοθέτης δεν εμποδίζεται να επαναφέρει την κατηγορία αυτή των ασφαλισμένων στον κανόνα της υποχρεωτικής παράλληλης ασφάλισης για λόγους δημοσίου συμφέροντος.
Μετά την επίλυση του ως άνω νομικού ζητήματος, το Δικαστήριο κρίνει ότι πρέπει να κρατήσει και να δικάσει την υπόθεση, λαμβάνοντας υπόψη ότι:
α) Το Διοικητικό Πρωτοδικείο με την απόφασή του απέρριψε όλους τους λόγους που είχε προβάλλει ο προσφεύγων, και
β) Το ζήτημα της συνταγματικότητας του ανωτέρω άρθρου, όπως υποβλήθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας με το προδικαστικό ερώτημα, δεν προβλήθηκε από τον προσφεύγοντα αλλά εξετάστηκε αυτεπαγγέλτως από το Διοικητικό Πρωτοδικείο και κρίθηκε συνταγματικό με την παρούσα απόφαση.
Κατά συνέπεια, η προσφυγή απορρίπτεται στο σύνολό της.