Το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών με πρόσφατη απόφαση έκρινε ότι οδηγός σχολικού λεωφορείου υπαγόταν στην ασφάλιση των ΒΑΕ κατά το ένδικο χρονικό διάστημα και, ως εκ τούτου, μη νομίμως απορρίφθηκε η καταγγελία – δήλωση απασχόλησής του (ΔΠΑ 16111/2023)
Αρχικά, το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών υπογράμμισε ότι, από τις διατάξεις της νομοθεσίας σχετικώς με τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, με τις οποίες εισάγεται εξαιρετικό δίκαιο προς το σκοπό της ευνοϊκότερης ασφαλιστικής μεταχείρισης των απασχολούμενων σε ορισμένα επαγγέλματα, και, ως εκ της φύσης τους, είναι στενώς ερμηνευτέες και δεν επιδέχονται, κατά τα παγίως κριθέντα, ανάλογη εφαρμογή ή διασταλτική ερμηνεία, συνάγεται ότι ορισμένα επαγγέλματα κατατάσσονται από το νόμο στην κατηγορία των βαρέων και ανθυγιεινών από το είδος της εκτελούμενης εργασίας, ανεξαρτήτως του χώρου οπού παρέχεται, ενώ άλλα επαγγέλματα κατατάσσονται στην παραπάνω κατηγορία από τις συνθήκες του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο παρέχεται η εργασία, οπότε η απασχόληση όλων όσοι εργάζονται στο εν λόγω ανθυγιεινό περιβάλλον λογίζεται ότι περιλαμβάνεται στην συγκεκριμένη κατηγορία. Στην τελευταία μάλιστα περίπτωση, ο νομοθέτης, όπως προκύπτει από το σχετικό πόρισμα της Διαρκούς Επιτροπής Κρίσεως Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων, για την υπαγωγή στα ΒΑΕ, απέβλεψε στο χώρο όπου παρέχεται η εργασία, καθώς η παροχή της εργασίας στο χώρο αυτό συνδέεται με την έκθεση σε βλαπτικούς παράγοντες της υγείας (π.χ. εργασία σε περιορισμένο χώρο, θόρυβος, δονήσεις, στρες).
Εξάλλου, κατά τις διατάξεις της περ. Α. 51 του ισχύοντος ΚΒΑΕ, οι οδηγοί λεωφορείων εν γένει υπάγονται στις βαριές και ανθυγιεινές εργασίας λόγω του χώρου στον οποίο παρέχεται η εργασία, ήτοι λόγω των επιβατικών μεταφορών, ανεξαρτήτως εάν οι εν λόγω μεταφορές ασκούνται από τον εργοδότη αποκλειστικά ως κύρια ή/και ως δευτερεύουσα δραστηριότητα.
Πιο συγκεκριμένα, το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών τόνισε ότι κατά τις διατάξεις της περ. Α. 51 του ισχύοντος κατά τον κρίσιμο χρόνο ΚΒΑΕ, οι οδηγοί λεωφορείων εν γένει υπάγονται στις βαριές και ανθυγιεινές εργασίας λόγω του χώρου στον οποίο παρέχεται η εργασία, για την ακρίβεια λόγω των επιβατικών μεταφορών, ανεξαρτήτως εάν οι εν λόγω μεταφορές ασκούνται από τον εργοδότη αποκλειστικά ως κύρια ή/και ως δευτερεύουσα δραστηριότητα. Προς την ίδια κατεύθυνση μάλιστα σημείωσε ότι το επικαλούμενο από τον καθ’ ου γενικό έγγραφο του Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Εισφορών, με το οποίο τίθεται το πρώτον ως κριτήριο υπαγωγής στα ΒΑΕ η κατά κύριο αντικείμενο άσκηση των επιβατικών μεταφορών, δεν αποτελεί δεσμευτικό κανόνα δικαίου, παρά μόνο παρέχει οδηγίες και διευκρινίσεις προς τους υπαλλήλους των ασφαλιστικών οργανισμών για την ορθή εφαρμογή των νομοθετικών διατάξεων, χωρίς να είναι καθ’ εαυτές δεσμευτικές για τους αποδέκτες και χωρίς να δημιουργούν νομική δέσμευση για αυτούς, ενώ, πάντως, δεν δύναται ερμηνευτικό έγγραφο να τροποποιήσει διάταξη νόμου.
Επιπροσθέτως, σύμφωνα με το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών, ναι μεν οι διατάξεις περί υπαγωγής στα ΒΑΕ είναι, ως εκ της φύσης τους, στενώς ερμηνευτέες, ωστόσο λαμβανομένου υπόψη ότι ο σκοπός θέσπισής τους είναι η ευνοϊκότερη ασφαλιστική μεταχείριση των απασχολούμενων στα ΒΑΕ, είναι ανεπίτρεπτη, εν προκειμένω, η ερμηνεία του καθ’ ου περί διάκρισης μεταξύ κύριας και δευτερεύουσας δραστηριότητας, η οποία είναι αντίθετη προς το γράμμα και το σκοπό των εφαρμοστέων διατάξεων.
Στην συγκεκριμένη περίπτωση, οι οδηγοί σχολικών λεωφορείων μεταφέρουν επιβάτες και δη μαθητές, εκτιθέμενοι, κατά τα κοινώς γνωστά, σε βλαπτικούς για την υγεία τους παράγοντες (π.χ. εργασία σε περιορισμένο χώρο, θόρυβος, δονήσεις, στρες, οδήγηση με ασφάλεια, τήρηση χρονοδιαγράμματος, συχνές στάσεις, αυξημένη επαφή με τους μεταφερόμενους κ.λπ.), για λογαριασμό του εργοδότη τους. Μάλιστα, οι οδηγοί σχολικών λεωφορείων ασφαλίζονταν, μέχρι και την έκδοση του ένδικου γενικού εγγράφου, στα ΒΑΕ, σύμφωνα με την ταυτόσημου περιεχομένου διάταξη του άρθρου 104 περ. Α. 67 του παλιού ΚΒΑΕ. Οι δε υπάρχουσες στον παλαιό ΚΒΑΕ εργασίες και ειδικότητες παρέμειναν και στο νέο ΚΒΑΕ, όπως προκύπτει από τα αναφερόμενα στο Πόρισμα της ΔΕΚΒΑΕ.
Τέλος, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο προσφεύγων, ο οποίος απασχολούνταν ως οδηγός σχολικού λεωφορείου και εκτελούσε μεταφορά μαθητών για λογαριασμό της εν λόγω εργοδότριας, υπαγόταν στην ασφάλιση των ΒΑΕ κατά το ένδικο χρονικό διάστημα και, ως εκ τούτου, μη νομίμως με την απόφαση του Διευθυντή του Περιφερειακού Ελεγκτικού Κέντρου Ασφάλισης (ΠΕΚΑ) Αττικής του e-ΕΦΚΑ απορρίφθηκε η καταγγελία – δήλωση απασχόλησής του.
Επομένως, η προσβαλλόμενη απόφαση της ΤΔΕ, που κατέληξε σε αντίθετη κρίση, απορρίπτοντας την ένσταση του προσφεύγοντος, εσφαλμένως εφάρμοσε το νόμο και εκτίμησε τα πραγματικά περιστατικά της κρινόμενης υπόθεσης και για το λόγο αυτό πρέπει να ακυρωθεί.
Δείτε την απόφαση στη Qualex: ΤρΔΠρΑθ 16111/2023