Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωση έκρινε χθες στην υπόθεση C-216/22 ότι δικαστική απόφαση η οποία αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες χαρακτηρισμού του αιτούντος ως πρόσφυγα δικαιολογεί την επί της ουσίας εξέταση της μεταγενέστερης αίτησής του και τη μη απόρριψή αυτής ως απαράδεκτης.
Ιστορικό
Ο προσφεύγων είναι Σύρος υπήκοος ο οποίος στις 26 Ιουλίου 2017 υπέβαλε αίτηση ασύλου στη Γερμανία, αφού προηγουμένως αναχώρησε από τη Συρία το 2012, παρέμεινε στη Λιβύη μέχρι το 2017 και εν συνεχεία εισήλθε στη Γερμανία μέσω της Ιταλίας και της Αυστρίας.
Κατά τη συνέντευξή του ενώπιον της Υπηρεσίας ανέφερε ότι είχε εκπληρώσει τη στρατιωτική θητεία του στη Συρία μεταξύ του 2003 και του 2005 και ότι είχε εγκαταλείψει τη χώρα αυτή από φόβο μήπως φυλακιστεί σε περίπτωση άρνησής του να εκπληρώσει τις στρατιωτικές υποχρεώσεις του. Μετά την αναχώρησή του από τη Συρία, ο πατέρας του τον ενημέρωσε ότι είχε κληθεί να παρουσιαστεί στις στρατιωτικές αρχές.
Εν συνεχεία, η Υπηρεσία του χορήγησε επικουρική προστασία, αλλά αρνήθηκε να του αναγνωρίσει το καθεστώς του πρόσφυγα.
Κατόπιν απόφασης που εξέδωσε το Δικαστήριο σε σχέση με την κατάσταση των Σύρων αντιρρησιών συνείδησης, ο ενδιαφερόμενος υπέβαλε εκ νέου αίτηση ασύλου (καλούμενη «μεταγενέστερη αίτηση»). Υποστήριξε ότι η απόφαση αυτή συνιστούσε ευνοϊκή προς αυτόν «μεταβολή της νομικής κατάστασης». Ωστόσο, η μεταγενέστερη αίτηση απερρίφθη ως απαράδεκτη, ήτοι χωρίς να εξεταστεί εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση του καθεστώτος του πρόσφυγα.
Ο ενδιαφερόμενος προσέβαλε την απορριπτική αυτή απόφαση ενώπιον γερμανικού δικαστηρίου, το οποίο ερωτά το Δικαστήριο, μεταξύ άλλων, εάν συνάδει με το δίκαιο της Ένωσης ερμηνεία κατά την οποία νέο στοιχείο που δικαιολογεί, κατά περίπτωση, την πλήρη εξέταση της μεταγενέστερης αίτησης δύναται, κατ’ αρχήν, να συνιστά μόνον η τροποποίηση των εφαρμοστέων διατάξεων, και όχι μια δικαστική απόφαση.
Απόφαση ΔΕΕ
Το Δικαστήριο απαντά ότι, κατ’ αρχήν, κάθε απόφαση του Δικαστηρίου μπορεί να συνιστά νέο στοιχείο που δικαιολογεί πλήρη επανεξέταση του εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση του καθεστώτος του πρόσφυγα. Το ίδιο ισχύει και για απόφαση η οποία περιορίζεται στην ερμηνεία διάταξης του δικαίου της Ένωσης ήδη ισχύουσας κατά τον χρόνο της έκδοσης απόφασης επί προηγούμενης αίτησης. Η ημερομηνία έκδοσης της απόφασης δεν ασκεί επιρροή. Ωστόσο, προκειμένου μια απόφαση του Δικαστηρίου να συνιστά νέο στοιχείο που δικαιολογεί πλήρη επανεξέταση, η απόφαση αυτή πρέπει να αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες χαρακτηρισμού του αιτούντος ως πρόσφυγα.
Όσον αφορά την ακολουθητέα διαδικασία σε περίπτωση ακύρωσης από εθνικό δικαστήριο απόφασης απορρίπτουσας μεταγενέστερη αίτηση ως απαράδεκτη, το Δικαστήριο διευκρινίζει περαιτέρω ότι τα κράτη μέλη δύνανται, χωρίς να υποχρεούνται, να παρέχουν στα εθνικά δικαστήρια την εξουσία να αποφαίνονται τα ίδια επί της αιτήσεως αυτής και, κατά περίπτωση, να χορηγούν το καθεστώς του πρόσφυγα.
Δείτε την απόφαση στη Qualex: ΔΕΕ υπόθ. C-216/22
Δείτε το σχετικό Σεμινάριο: Εξελίξεις στο δίκαιο του ασύλου (Μετά τους Ν 4939/2022 και 4960/2022)
Δείτε τη σχετική Αρθρογραφία στη Qualex: Η ευρωπαϊκή και εθνική διάσταση του προσφυγικού μεταναστευτικού ζητήματος