Παρουσιάστηκαν στις 26 Φεβρουαρίου 2025, και επισήμως, οι νέες προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον Κανονισμό Οmnibus ESG, επιβεβαιώνοντας τις διαρροές για μείωση των απαιτήσεων στην υποβολή εκθέσεων εταιρικής βιωσιμότητας, βάσει της CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), για την προαιρετική πλέον εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Ταξινομίας (EU Taxonomy), καθώς και για τη σημαντική αποδυνάμωση της CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive).
Το νέο πακέτο προτάσεων «με στόχο την απλοποίηση των κανόνων της ΕΕ, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την απελευθέρωση πρόσθετης επενδυτικής ικανότητας», όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αντανακλά τις πιέσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας, των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της ΕΕ, για τροποποιήσεις στο κανονιστικό πλαίσιο αναφορικά με τις εταιρικές εκθέσεις βιωσιμότητας και τη δέουσα επιμέλεια. Καθοδηγήθηκε και από την «’Εκθεση Draghi» για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης, η οποία υποδείκνυε την ανάγκη για πιο σαφή και απλοποιημένα ρυθμιστικά πλαίσια, που να υποστηρίζουν τις επιχειρήσεις, ενώ προάγουν τους στόχους βιωσιμότητας.
Προφανώς, τούτη η ευρωπαϊκή υποχώρηση από τις φιλοδοξίες της στον τομέα των ESG (περιβαλλοντικών, κοινωνικών και διακυβέρνησης) κριτηρίων, συμπίπτει και με τη νέα πολιτική πραγματικότητα στις ΗΠΑ
Προφανώς, τούτη η ευρωπαϊκή υποχώρηση από τις φιλοδοξίες της στον τομέα των ESG (περιβαλλοντικών, κοινωνικών και διακυβέρνησης) κριτηρίων, συμπίπτει και με τη νέα πολιτική πραγματικότητα στις ΗΠΑ. Ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος Donald Trump έχει ήδη ανακοινώσει την αποχώρηση της Ουάσιγκτον από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, ενώ δια στόματος του Υπουργού Εμπορίου Howard Lutnick, οι ΗΠΑ ενδέχεται να χρησιμοποιήσουν «εμπορικά εργαλεία» για να απαντήσουν στους ευρωπαϊκούς κανονισμούς ESG που επηρεάζουν τις αμερικανικές επιχειρήσεις.
Η Γαλλία επιδιώκει καιρό τώρα τον περιορισμό του πεδίου εφαρμογής της CSRD και την ελάφρυνση του κανονιστικού βάρους για τις εταιρείες με λιγότερους από 1.000 εργαζόμενους, η Γερμανία υποστηρίζει ότι η υπερβολική ρύθμιση αποτελεί εμπόδιο για την ανταγωνιστικότητα, ιδίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ), και επιθυμεί την αποδυνάμωση της CSDDD για τη δέουσα επιμέλεια στην εταιρική βιωσιμότητα. Η CSDDD αποτελεί σημαντικό πρόβλημα και για τις ΗΠΑ, καθώς ανέβασε ψηλά τον πήχη για υπεύθυνες λειτουργίες παγκοσμίως, θεσπίζοντας υποχρεώσεις για τις μεγάλες εταιρείες με αποτύπωμα στην ΕΕ, αναφορικά με τον εντοπισμό, την πρόληψη και τον μετριασμό των δυσμενών επιπτώσεων που προκύπτουν από τις δραστηριότητες ολόκληρης της αλυσίδας αξίας τους, στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο περιβάλλον.
Οι νέες προτάσεις θα πρέπει να υποβληθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για εξέταση και έγκριση. Ωστόσο, αυτή είναι μια χρονοβόρα διαδικασία, που όσο και να επισπευσθεί θα χρειαστούν 5-6 μήνες για να δημοσιευθεί ένας νέος Κανονισμός Omnibus ESG.
Συνοπτικά, παρατίθενται οι αλλαγές που προτείνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή:
𝗖𝗦𝗥𝗗 – Μεγάλη μείωση εύρους
- Είχε πεδίο εφαρμογής σε 250+ υπαλλήλους – τώρα αυξάνεται σε 1.000+ εργαζόμενους και 50 εκατ. ευρώ τζίρο.
- Αφαιρεί > 80% των εταιρειών από το πεδίο εφαρμογής (πλέον αφορά μόνο 7.000 εταιρείες σε ολόκληρη την ΕΕ).
- Καταργήθηκαν τα κλαδικά πρότυπα – Δεν υπάρχουν προσαρμοσμένοι κανόνες αναφοράς για τις βιομηχανίες.
- Θα επανεξετασθούν τα πρότυπα ΕSRS, για εξορθολογισμό.
- Η αναφορά για τις ΜμΕ θα καθυστερήσει άλλα 2 χρόνια.
𝗖𝗦𝗗𝗗𝗗 – Η δέουσα επιμέλεια αποδυναμώνεται
- Οι εκτιμήσεις κινδύνου ισχύουν μόνο για άμεσους επιχειρηματικούς εταίρους.
- Η συχνότητα παρακολούθησης μειώνεται από ετήσια σε μία φορά κάθε 5 χρόνια.
- Καμία υποχρέωση καταγγελίας συμβάσεων σε μη συμμορφούμενους προμηθευτές.
- Καταργήθηκε η αστική ευθύνη – Οι εταιρείες δεν θα αντιμετωπίζουν κυρώσεις.
- Πιο αναλογικό καθεστώς κυρώσεων (δεν συνδέεται πλέον με τον καθαρό κύκλο εργασιών).
- Επιβλήθηκε ανώτατο όριο φιλοδοξίας – Τα κράτη μέλη να μην θεσπίσουν αυστηρότερους νόμους δέουσας επιμέλειας.
- Καθυστερεί η απαίτηση έως το 2028.
EU Taxonomy – Γίνεται προαιρετική
- Υποβολή εκθέσεων μόνο για “πολύ μεγάλες εταιρείες” – το πεδίο εφαρμογής είναι ευθυγραμμισμένο με το CSRD και το CSDDD (όριο 1.000 υπαλλήλων).
- Το 80% των εταιρειών απαλλάχθηκε από την υποβολή στοιχείων.
- Κατάργηση της αρχής «Μη Σημαντικής Βλάβης» (Do No Significant Harm).
Να σημειωθεί ότι α) Με την προαιρετική εφαρμογή υπονομεύεται η εξασφάλιση της οικονομικής διαφάνειας και αυξάνεται ο κίνδυνος του greenwashing β) Η κατάργηση της αρχής «Μη Σημαντικής Βλάβης» αντιτίθεται άμεσα στον στόχο της ρύθμισης της βιώσιμης χρηματοδότησης.
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, οι αναμενόμενες αλλαγές παρεκκλίνουν σημαντικά από βασικές ESG δεσμεύσεις, που η ΕΕ έχει ήδη αναλάβει, και παρότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ότι με την προτεινόμενη δέσμη μέτρων στοχεύει στη μείωση της γραφειοκρατίας και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, ο πήχης της εταιρικής αειφορίας δείχνει να κατεβαίνει.
Οι νέες προτάσεις θα πρέπει να υποβληθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για εξέταση και έγκριση. Ωστόσο, αυτή είναι μια χρονοβόρα διαδικασία, που όσο και να επισπευσθεί θα χρειαστούν 5-6 μήνες, για να δημοσιευθεί ένας νέος Κανονισμός Omnibus ESG.
Στο μεταξύ, θα πρέπει να απαντηθούν διάφορα ερωτήματα που ανακύπτουν, όπως ενδεικτικά:
– οι εταιρείες θα σταματήσουν τις αναφορές, ελπίζοντας στην έγκριση;
– πως θα αντιμετωπισθούν οι ισχύουσες νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις και πως οι εταιρείες δεν θα υποπέσουν σε μη συμμόρφωση;
Είναι αναγκαίο να υπογραμμισθεί ότι οι ανακοινωθείσες προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όσο και αν σηματοδοτούν μια χαλάρωση του κανονιστικού πλαισίου αειφορίας, παραμένουν μόνο προτάσεις. Οι επιχειρήσεις καλό είναι να συνεχίσουν τον στρατηγικό τους σχεδιασμό και προγραμματισμό, μέχρι να υπάρξουν τελικές διατάξεις και να αποσαφηνιστεί το νέο ευρωπαϊκό κανονιστικό και ρυθμιστικό πλαίσιο των ESG κριτηρίων.
Η κ. Ζέφη Νικολάου, MA, CFE, CFSE, είναι Ethics & Compliance – ESG Senior Expert / Communications Strategist / Α΄ Αντιπρόεδρος, Σύνδεσμος Επαγγελματιών Κανονιστικής Συμμόρφωσης (ΣΕΚΑΣΕ).
Δείτε τα σχετικό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα: ESG COMPLIANCE
Δείτε τα σχετικό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα: Certified ESG Officer