Το Υπουργείο Τουρισμού, στο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής για ποιοτική ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού με όρους βιωσιμότητας, κατέθεσε προ ημερών στη Βουλή νέο σχέδιο νόμου προς συζήτηση και ψήφιση, το οποίο κατέστη ήδη νόμος του Κράτους. Έτσι, ο Ν 5170/2025 (ΦΕΚ Α’ 6/20.1.2025) «Θέσπιση προδιαγραφών ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, περιβαλλοντική κατάταξη καταλυμάτων, απλούστευση διαδικασίας ίδρυσης τουριστικών επιχειρήσεων, ειδικότερες διατάξεις ελέγχου και ενίσχυσης πλαισίου τουριστικών υποδομών και λοιπές επείγουσες διατάξεις» αποτελεί τη συνέχεια των προηγούμενων σχετικών νομοθετημάτων του Υπουργείου: του Ν 5061/2023 «Διατάξεις για την ενίσχυση της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης» και του Ν 5121/24 «Ενίσχυση των τουριστικών υποδομών και της τουριστικής εκπαίδευσης, επικαιροποίηση του πλαισίου άσκησης του επαγγέλματος των ξεναγών και των χρονομεριστικών μισθώσεων, ρυθμίσεις τουριστικών φορέων και άλλες διατάξεις για την ενίσχυση του τουρισμού».
Ο Ν 5170/2025, ήδη πριν από την ψήφισή του από τη Βουλή, είχε αποτελέσει αντικείμενο έντονων «συζητήσεων» στα ΜΜΕ κυρίως για τις ρυθμίσεις του που αφορούν τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων: το γνωστό Airbnb. Πιο συγκεκριμένα, και αναφορικά με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων – οι οποίες αναπτύσσονται με ταχύτατους ρυθμούς σε όλη την Ευρώπη, αφού αποφέρουν σημαντικά έσοδα στους ιδιοκτήτες των ακινήτων, παράλληλα δε αποτελούν οικονομικότερη, σε σχέση με τα ξενοδοχεία, λύση για τους «βραχυχρόνιους μισθωτές» – θεσπίζεται για πρώτη φορά πλαίσιο λειτουργίας των ακινήτων αυτών με συγκεκριμένες προδιαγραφές υγιεινής και ασφάλειας με (κύριο) στόχο τη διασφάλιση της ποιότητας διαμονής. Η διάταξη – που έχει ξεσηκώσει κύμα αντιδράσεων (από την πλευρά των ιδιοκτητών) – είναι αυτή που προβλέπει ότι μόνο ακίνητα που αποτελούν χώρους κύριας χρήσης και διαθέτουν φυσικό φωτισμό, αερισμό και κλιματισμό (κατ’ επέκταση όχι υπόγεια, όχι αποθήκες κλπ.), μπορούν να μισθώνονται βραχυχρόνια, εφόσον βεβαίως πληρούν και τις υπόλοιπες προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος.
Ο νέος νόμος δεν αφορά όμως μόνο τις βραχυχρόνιες μισθώσεις αφού, και μεταξύ άλλων:
(α) Θεσμοθετεί σύστημα κατάταξης των καταλυμάτων με βάση περιβαλλοντικά κριτήρια, έτσι ώστε τα καταλύματα να κατατάσσονται σε κατηγορίες περιβαλλοντικής απόδοσης. Θεσμοθετείται δηλαδή ένα νέο, πρωτοποριακό, σύστημα κατάταξης των καταλυμάτων έτσι ώστε η ανάπτυξη της τουριστικής επιχειρηματικής δραστηριότητας να πραγματοποιείται με όρους βιωσιμότητας.
(β) Απλουστεύει τη διαδικασία ίδρυσης και λειτουργίας των γραφείων ενοικιάσεως αυτοκινήτων, επιχειρήσεων εκμίσθωσης μοτοσικλετών κλπ. και των ναυλομεσιτικών γραφείων, επιχειρήσεις οι οποίες υπάγονται πλέον στο καθεστώς της γνωστοποίησης του άρθρου 5 του Ν 4442/2016, όπως ισχύει, δηλαδή στην υποχρέωση του επιχειρηματία που πρόκειται να ασκήσει τέτοια οικονομική δραστηριότητα να προβεί στην κατά νόμο γνωστοποίηση μέσω του Ολοκληρωμένου Συστήματος Άσκησης Δραστηριοτήτων και Ελέγχου (Ο.Π.Σ.Α.Δ.Ε.) του άρθρου 14 του Ν 4442/2016 (Α΄ 230). Προωθείται έτσι η ελεύθερη ανάπτυξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας αποφεύγοντας τη γραφειοκρατία και τις καθυστερήσεις του προηγούμενου συστήματος.
(γ) Τροποποιεί διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 31 του Ν 2160/1993 (Α’ 118) για τη δημιουργία τουριστικών λιμένων (μαρινών) και θεσμοθετεί νέες διατάξεις έτσι ώστε: (i) να επικαιροποιηθεί και απλοποιηθεί η διαδικασία χωροθέτησης των τουριστικών λιμένων, (ii) να μην απαιτείται η τροποποίηση της απόφασης χωροθέτησης σε περίπτωση επουσιωδών αλλαγών και αποκλίσεων κατά την υλοποίηση των έργων σε σχέση με την εγκεκριμένη χωροθέτηση, όπως επίσης και σε περίπτωση έργων που αφορούν σε εκσυγχρονισμό ή επέκταση κτιριακών εγκαταστάσεων ή διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, εφόσον είναι εντός των ορίων της χωροθετημένης χερσαίας και θαλάσσιας ζώνης και δεν υπερβαίνουν τη μέγιστη επιτρεπόμενη δόμηση, (iii) να επιτρέπεται, υπό προϋποθέσεις, η νομιμοποίηση των καθ’ υπέρβαση της χωροθέτησης ή χωρίς άδεια έργων και εγκαταστάσεων εντός της χερσαίας και θαλάσσιας ζώνης σε όλους τους χωροθετημένους τουριστικούς λιμένες που λειτουργούν την 1η.1.2022 και σε χωροθετημένους τουριστικούς λιμένες αρμοδιότητας του ΤΑΙΠΕΔ, (iv) η αίτηση χωροθέτησης τουριστικού λιμένα και η τροποποίηση και επικαιροποίησή της να υποβάλλονται μέσω του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Άσκησης Δραστηριοτήτων και Ελέγχων (Ο.Π.Σ.Α.Δ.Ε.).
(δ) Προβλέπει τη δυνατότητα εκτέλεσης των απαιτούμενων έργων έτσι ώστε να είναι εφικτή η πλήρωση κολυμβητικών δεξαμενών τουριστικών καταλυμάτων με θαλασσινό νερό για να γίνει ορθολογικότερη διαχείριση των αποθεμάτων νερού κυρίως κατά τις περιόδους υψηλής τουριστικής ζήτησης και ειδικά στις περιοχές που αντιμετωπίζουν προβλήματα λειψυδρίας, η οποία, λόγω της αύξησης του γενικού πληθυσμού και της ανάπτυξης του τουρισμού – και συνακόλουθα λόγω της αύξησης των σχετικών αναγκών (και) για νερό – αλλά, και ενδεχομένως κυριότερα, λόγω της κλιματικής αλλαγής, που τα τελευταία χρόνια έχει «δείξει τα δόντια της» και στην Ελλάδα, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα παγκοσμίως.
(ε) Προβλέπει τη δυνατότητα αξιοποίησης των δωματίων προσωπικού των ξενοδοχείων, τα οποία θεσμοθετήθηκαν με το άρθρο 66 του Ν 5121/2024, προκειμένου να μπορούν να μισθωθούν από τους εργαζόμενους στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (γιατρούς, νοσηλευτές του ΕΣΥ, εκπαιδευτικούς, προσωπικό των Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού Σώματος και του Λιμενικού), έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί η «στεγαστική κρίση» που πλήττει τους εργαζομένους στο Δημόσιο ειδικά σε περιοχές που έχουν αναπτυχθεί πολύ τουριστικά (και οι ιδιοκτήτες ακινήτων προτιμούν να διαθέτουν τα ακίνητά τους για βραχυχρόνιες μισθώσεις).
Πρόκειται λοιπόν για μία ακόμα νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Τουρισμού που στοχεύει, όπως και οι προηγούμενες, στην ποιοτική και βιώσιμη ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού, αλλά και στην διευκόλυνση της σχετικής επιχειρηματικής δραστηριότητας.
* Η κ. Αναστασία Μαγείρου είναι Εταίρος της Δικηγορικής Εταιρείας «Απόστολος Γεωργιάδης & Συνεργάτες».