Με βάση το άρθρο 11 του Ν 2472/1997 υποστηρίχθηκε από τη νομολογία η άποψη ότι, κατά την κατάρτιση της σύμβασης δανείου ή της σύμβασης ρύθμισης της οφειλής, η τράπεζα ή η εταιρεία διαχείρισης έπρεπε να περιλαμβάνει όρο που ν’ αναφέρει ρητά την εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών που θα αναλάβει τη διαδικασία τηλεφωνικής ενημέρωσης του δανειολήπτη σε περίπτωση καθυστέρησης εξόφλησης του δανείου ή της ρύθμισής του
Οι δανειολήπτες παραπονιούνται πολύ συχνά ότι τα προσωπικά τους δεδομένα (ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο, ύπαρξη και ύψος οφειλής κ.λπ.) διαβιβάστηκαν από την τράπεζα ή την εταιρεία διαχείρισης που ανέλαβε τη διαχείριση του δανείου τους σε εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών του Ν 3758/2009, όπως ισχύει, χωρίς να λάβουν προγενέστερη ενημέρωση για το γεγονός αυτό. Έχει βάση αυτός ο ισχυρισμός και μπορεί να θεμελιώσει αξίωση χρηματικής ικανοποίησης ηθικής βλάβης των δανειοληπτών;
Με βάση το άρθρο 11 του Ν 2472/1997, το οποίο όμως ήδη καταργήθηκε με το άρθρο 84 του Ν 4624/2019, ο υπεύθυνος επεξεργασίας, ήτοι η τράπεζα ή η εταιρεία διαχείρισης, οφείλει, κατά το στάδιο της συλλογής προσωπικών δεδομένων του δανειολήπτη, να τον ενημερώσει, με τρόπο πρόσφορο, ειδικό και σαφή, μεταξύ άλλων, και για την ταυτότητα του εκπροσώπου της και τους αποδέκτες ή την κατηγορία τους.
Με βάση το άρθρο 11 του Ν 2472/1997 υποστηρίχθηκε από τη νομολογία η άποψη ότι, κατά την κατάρτιση της σύμβασης δανείου ή της σύμβασης ρύθμισης της οφειλής, η τράπεζα ή η εταιρεία διαχείρισης έπρεπε να περιλαμβάνει όρο που ν’ αναφέρει ρητά την εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών που θα αναλάβει τη διαδικασία τηλεφωνικής ενημέρωσης του δανειολήπτη σε περίπτωση καθυστέρησης εξόφλησης του δανείου ή της ρύθμισής του. Σε περίπτωση που δεν υπήρχε στη σύμβαση δανείου ή στη σύμβαση ρύθμισης οφειλής εξατομικευμένη αναφορά σε συγκεκριμένη εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών, και κατά την υπερημερία του δανειολήπτη επίσης δεν υπήρχε σχετική ενημέρωση προς το δανειολήπτη για τη διαβίβαση των προσωπικών του δεδομένων σε εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών, τότε υποστηριζόταν ότι μπορούσε να θεμελιωθεί αξίωση χρηματικής ικανοποίησης της ηθικής βλάβης του δανειολήπτη για την παρά το νόμο διαβίβαση των προσωπικών του δεδομένων.
Βλ. 1) ΤρΕφΑθ 2887/2010, ΤΝΠ Νόμος, βάσει της οποίας επιδικάστηκε υπέρ του δανειολήπτη περίπου το ποσό των 5.800 ευρώ για χρηματική ικανοποίηση της ηθικής του βλάβης, λόγω μη προγενέστερης εξατομικευμένης ενημέρωσής του για τη διαβίβαση των προσωπικών του δεδομένων από την τράπεζα σε εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών, 2) ΜΕφΑθ 1437/2014, ΤΝΠ Νόμος, βάσει της οποίας απορρίφθηκε η έφεση της τράπεζα και επικυρώθηκε η πρωτόδικη κρίση, δυνάμει της οποίας κρίθηκε ότι η τράπεζα δεν είχε ενημερώσει τον δανειολήπτη για τη διαβίβαση των προσωπικών του δεδομένων σε εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών, με αποτέλεσμα να υποχρεωθεί να καταβάλει το ποσό των 6.00 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση της ηθικής βλάβης του δανειολήπτη, 3) ΕιρΑθ 96/2016, ΤΝΠΝόμος, βάσει της οποίας η τράπεζα υποχρεώθηκε να καταβάλει στον δανειολήπτη περίπου το ποσό των 5.800 ευρώ για χρηματική ικανοποίηση της ηθικής του βλάβης συνεπεία διαβίβασης των προσωπικών του δεδομένων σε εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών χωρίς να έχει προηγηθεί εξατομικευμένη ενημέρωσή του για το γεγονός αυτό, 4) ΜΠρΑθ 11358/2019, ΔΙΤΕ 2019, 637 επ., δυνάμει της οποίας επικυρώθηκε η πρωτόδικη κρίση περί επιδίκασης χρηματικής ικανοποίησης ηθικής βλάβης ποσού 5.800 ευρώ σε δανειολήπτη, λόγω μη προγενέστερης ενημέρωσής του από τη τράπεζα ότι θα διαβιβάσει τα προσωπικά του δεδομένα σε εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών και 5) ΜΕφΑθ 1638/2024, ΤΝΠ Νόμος, βάσει της οποίας απορρίφθηκε η έφεση της τράπεζας κατά της πρωτόδικης απόφασης που επιδίκασε περίπου 5.800 ευρώ στην ενάγουσα δικηγόρο για το γεγονός ότι, δεν ενημερώθηκε από την τράπεζα για την ανάθεση των προσωπικών της δεδομένων σε εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών. Βλ. σχετικά και ΑΠΔΠΧ 98/2018 καθώς και ΑΠΔΠΧ 39/2019, η οποία απέρριψε την αίτηση θεραπείας τράπεζας κατά της ΑΠΔΠΧ 98/2018.
Ωστόσο, υποστηρίχθηκε σταδιακά και η αντίθετη άποψη, βάσει της οποίας οι αποδέκτες των προσωπικών δεδομένων είναι δυνατό να καθοριστούν, όχι μόνο ατομικά, αλλά και κατά κατηγορίες, ενώ το υποκείμενο των προσωπικών δεδομένων ενημερώνεται ήδη από τη συλλογή τους για το ποιοι είναι δυνατό να καταστούν αποδέκτες, ώστε να μη χρειάζεται νέα ενημέρωσή του κάθε φορά που γίνεται διαβίβαση των προσωπικών δεδομένων στους αποδέκτες. Υπό την αντίθετη εκδοχή, θα όφειλε ο υπεύθυνος επεξεργασίας (τράπεζα ή εταιρεία ενημέρωσης) να γνωστοποιεί στο υποκείμενο (δανειολήπτη), όχι μόνο την εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών, αλλά και τον πληρεξούσιο δικηγόρο και τον δικαστικό επιμελητή που θα εμπλέκονταν στην επιδίωξη είσπραξης της απαιτήσεως (ΑΠ 171/2019, ΔΙΤΕ 2020, 172 με σημ. Ε. Μαργαρίτη).
Η ως άνω θέση απέκτησε ισχυρό έρεισμα στη νομολογία, καθώς με σωρεία αποφάσεων του Αρείου Πάγου (ΟλΑΠ 3/2020, ΑΠ 1140/2020, ΤΝΠ Qualex, ΑΠ 958/2022, ΤΝΠ Qualex, ΑΠ 37/2023, ΤΝΠ Qualex, ΑΠ 63/2023, ΤΝΠ Qualex, ΑΠ 73/2023, ΤΝΠ Qualex, ΑΠ 1066/2023, ΤΝΠ Qualex και ΑΠ 1479/2023, ΤΝΠ Qualex) έχει κριθεί ότι αρκεί να έχει ενημερωθεί ο δανειολήπτης δια της συμβάσεως δανείου ή της σύμβασης ρύθμισης της οφειλής του για την κατηγορία των αποδεκτών των προσωπικών του δεδομένων εν περιπτώσει καθυστέρησης αποπληρωμής του δανείου ή της ρύθμισής του και δεν χρειάζεται να εξατομικεύονται οι αποδέκτες.
Η ως άνω άποψη είναι πλέον η απολύτως κρατούσα και δε τίθεται ζήτημα αμφισβήτησής της και άρα ο δανειολήπτης δεν μπορεί να παραπονιέται ότι δεν ενημερώθηκε εξατομικευμένα για το γεγονός της διαβίβασης των προσωπικών του δεδομένων από την τράπεζα ή εταιρεία διαχείρισης σε εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών (εκτός αν δεν υπήρχε σχετικός όρος στο κείμενο της σύμβασης δανείου ή της σύμβασης ρύθμισης της οφειλής του).
* Ο κ. Σωκράτης Τσαχιρίδης είναι Δικηγόρος, υπ. Διδάκτωρ Νομικής ΑΠΘ, κάτοχος ΜΔ από το Πάντειο Πανεπιστήμιο, Διαμεσολαβητής καθώς και Εκπαιδευτής Διαμεσολαβητών.