Με τον πρόσφατα ψηφισθέντα Νόμο 5143/2024 (ΦΕΚ 161 Α΄) «Ρυθμίσεις για τους χερσαίους συνοριακούς σταθμούς, την ενίσχυση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και λοιπές διατάξεις», επέρχεται μια ριζική τροποποίηση του σχετικού με το δικαίωμα των πολιτών για τη πρόσβαση σε έγγραφα βασικού νομοθετήματος υπό τον τίτλο «Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας» (Ν 2690/1999).
Οι κυριότερες αλλαγές, που αφορούν το σχετικό με το δικαίωμα πρόσβασης σε έγγραφα άρθρο 5 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας που θέτει όρους για την επικοινωνία των πολιτών με το κράτος και τη διεκπεραίωση των υποθέσεών τους, έχουν ως εξής:
• Εξαλείφεται η διάκριση μεταξύ των δημόσιων και των ιδιωτικών εγγράφων, τα οποία κατατίθενται από ιδιώτες και φυλάσσονται σε μια δημόσια υπηρεσία, κάνοντας πλέον λόγο μόνο για δημόσια έγγραφα, εξομοιώνοντας τα δύο υφιστάμενα μέχρι πρότινος διακριτά είδη εγγράφων.
• Καθίσταται πλέον φορέας του δικαιώματος κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Η ιδιότητα του ενδιαφερόμενου να αποκτήσει πρόσβαση, διατηρείται σε σχέση με την προηγούμενη μορφή μόνον όταν το δημόσιο έγγραφο περιέχει προσωπικά δεδομένα τρίτων προσώπων.
• Προβλέπεται πλέον και η ηλεκτρονική υποβολή της σχετικής αίτησης, ενώ αναγνωρίζεται η δυνατότητα υποβολής και ανώνυμης αίτησης.
• Διευρύνεται σημαντικά η έννοια της δημόσιας υπηρεσίας, ως αποδέκτης της σχετικής αίτησης, στην οποία έννοια εντάσσονται εφεξής όλοι οι φορείς που ασκούν δημόσια εξουσία, ανεξάρτητα από τη νομική τους μορφή.
• Τέλος, θεσπίζεται η δυνατότητα συγκρότησης ομάδας εργασίας από τον Συνήγορο του Πολίτη, προκειμένου να αξιολογείται σε ετήσια βάση η εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 5 N 2690/1999, όπως πλέον τροποποιήθηκε με τον Ν 5143/2024.