Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε σήμερα Πέμπτη 7 Νοεμβρίου στην υπόθεση C-126/23 ότι η αυτόματη εξαίρεση συγκεκριμένων μελών της οικογένειας ενός θύματος ανθρωποκτονίας από την καταβολή αποζημίωσης δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία των θυμάτων βίαιων εγκλημάτων.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Το 2018, ένα ιταλικό δικαστήριο διέταξε έναν άνδρα, δράστη ανθρωποκτονίας της πρώην συντρόφου του, να αποζημιώσει την οικογένειά της. Όταν αποδείχθηκε αφερέγγυος, το ιταλικό κράτος ανέλαβε την αποζημίωση, περιορίζοντάς την μόνο στα παιδιά του θύματος και τον πρώην σύζυγο, με τον οποίο το θύμα είχε διακόψει τη σχέση του εδώ και χρόνια. Οι γονείς και η αδελφή του θύματος άσκησαν αγωγή στο περιφερειακό δικαστήριο της Βενετίας, ζητώντας «δίκαιη και κατάλληλη» αποζημίωση για τη ζημία που υπέστησαν. Το δικαστήριο «στράφηκε» προς το ΔΕΕ προκειμένου να εξεταστεί αν ο ιταλικός νόμος, που αποκλείει αυτομάτως ορισμένα μέλη της οικογένειας από την αποζημίωση, συμβαδίζει με την ευρωπαϊκή Οδηγία για την αποζημίωση των θυμάτων εγκληματικών πράξεων.
Η κρίση του ΔΕΕ
Το ΔΕΕ τόνισε ότι η επίμαχη Οδηγία της ΕΕ απαιτεί από τα κράτη μέλη να προβλέπουν ένα σύστημα αποζημίωσης που να περιλαμβάνει όχι μόνο τα άμεσα θύματα, αλλά και τα στενά μέλη της οικογένειας τα οποία υφίστανται τις συνέπειες του εγκλήματος έμμεσα, ως έμμεσα θύματα. Αυτό σημαίνει ότι η αποζημίωση θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες όλων όσοι έχουν πληγεί από το έγκλημα, ανεξαρτήτως της οικογενειακής σχέσης.
Το Δικαστήριο επισήμανε επίσης ότι δεν αρκεί οι κρατικοί φορείς να παρέχουν μια τυπική ή συμβολική αποζημίωση, αλλά οφείλουν να διασφαλίζουν ότι η αποζημίωση θα αντανακλά τη σοβαρότητα της βλάβης, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως η οικονομική εξάρτηση από το θύμα, η ύπαρξη στενού δεσμού και η κοινή διαβίωση.
Τέλος, όπως τονίστηκε, όταν το οικείο εθνικό σύστημα προβλέπει αποζημίωση με σταθερό ποσοστό, η κλίμακα αποζημίωσης πρέπει να είναι επαρκώς λεπτομερής ώστε να αποφεύγεται το ενδεχόμενο η αποζημίωση που προβλέπεται για ένα συγκεκριμένο είδος βίας να αποδειχθεί προδήλως ανεπαρκής.