Μια σημαντική αλλαγή στη λειτουργία της ελληνικής ποινικής δικαιοσύνης φέρνει η νέα υπουργική απόφαση που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (Τεύχος B’ 1084/10.03.2025), καθορίζοντας το θεσμικό και τεχνολογικό πλαίσιο για τη διεξαγωγή εικονοτηλεδιάσκεψης στην ποινική διαδικασία. Πρόκειται για μια εξέλιξη που αποσκοπεί στην επιτάχυνση των διαδικασιών, την ασφαλέστερη διεξαγωγή δικών και την αναβάθμιση της λειτουργίας των δικαστηρίων μέσω της αξιοποίησης σύγχρονων τεχνολογιών.
Με βάση το άρθρο 238Α του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, η εικονοτηλεδιάσκεψη μπορεί πλέον να χρησιμοποιείται για την εξέταση μαρτύρων, κατηγορουμένων, τεχνικών συμβούλων, πραγματογνωμόνων και διερμηνέων, επιτρέποντας τη συμμετοχή τους χωρίς φυσική παρουσία. Η εφαρμογή της διαδικασίας αφορά τόσο την ανάκριση και προανάκριση, όσο και τη διεξαγωγή της δίκης, ενώ ειδικές πρόνοιες έχουν προβλεφθεί για τους κρατούμενους, οι οποίοι θα μπορούν να απολογούνται απομακρυσμένα από σωφρονιστικά καταστήματα.
Η επιλογή χρήσης της τηλεδιάσκεψης μπορεί να γίνει είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν αίτησης του ενδιαφερομένου ή του συνηγόρου του, ενώ σε ειδικές περιπτώσεις ο εισαγγελέας μπορεί να αποφασίσει τον αποκλεισμό της φυσικής παρουσίας του κατηγορουμένου, ιδίως σε δίκες οργανωμένου εγκλήματος ή υποθέσεις με σοβαρό κοινωνικό αντίκτυπο
Η διαδικασία θα πραγματοποιείται μέσω ειδικού συστήματος τηλεδιάσκεψης, προσβάσιμου από την Ενιαία Ψηφιακή Πύλη της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr). Οι ενδιαφερόμενοι θα υποβάλλουν ηλεκτρονικά το αίτημά τους, το οποίο θα εξετάζεται από τον αρμόδιο δικαστικό λειτουργό, ο οποίος και θα αποφασίζει για την έγκριση ή την απόρριψή του. Η επιλογή χρήσης της τηλεδιάσκεψης μπορεί να γίνει είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν αίτησης του ενδιαφερομένου ή του συνηγόρου του, ενώ σε ειδικές περιπτώσεις ο εισαγγελέας μπορεί να αποφασίσει τον αποκλεισμό της φυσικής παρουσίας του κατηγορουμένου, ιδίως σε δίκες οργανωμένου εγκλήματος ή υποθέσεις με σοβαρό κοινωνικό αντίκτυπο.
Για την υλοποίηση της διαδικασίας, οι δικαστικές υπηρεσίες θα διαθέτουν ειδικά εξοπλισμένες αίθουσες τηλεδιάσκεψης, με σύγχρονα συστήματα ήχου και εικόνας, ώστε να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη επικοινωνία και η διασφάλιση των δικαιωμάτων των εμπλεκομένων. Η διαχείριση του συστήματος ανήκει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, ενώ την επιχειρησιακή του λειτουργία αναλαμβάνει το ίδιο υπουργείο σε συνεργασία με τους συναρμόδιους φορείς.
Ένα κρίσιμο ζήτημα που έρχεται στο προσκήνιο με την εφαρμογή αυτής της απόφασης είναι η προστασία των προσωπικών δεδομένων. Η απόφαση προβλέπει ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης είναι ο υπεύθυνος επεξεργασίας των δεδομένων, ενώ το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ενεργεί ως εκτελών την επεξεργασία σε περιπτώσεις κρατουμένων. Έχουν τεθεί αυστηροί κανόνες για την ασφαλή μετάδοση και αποθήκευση των δεδομένων, με τη χρήση κρυπτογράφησης και την εφαρμογή μέτρων που διασφαλίζουν ότι οι συμμετέχοντες έχουν πλήρη εμπιστευτικότητα στην επικοινωνία με τον συνήγορό τους.