Επίμονα και πιεστικά προβλήματα του πλαισίου λειτουργίας των δήμων και της σχέσης τους με το κεντρικό κράτος, τα οποία οδηγούν σε οικονομική αναποτελεσματικότητα, αναδεικνύει το νέο κείμενο πολιτικής του ΚΕΦΙΜ σχετικά με την οικονομική αποδοτικότητα των Δήμων στην Ελλάδα την περίοδο 2019-2023.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα βασικά πορίσματα της ανάλυσης όπως αυτά προκύπτουν από τα οικονομικά στοιχεία των Δήμων για την περίοδο 2019-2023 που προέρχονται από την Διεύθυνση Οικονομικών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Τμήμα Παρακολούθησης και Επεξεργασίας Οικονομικών Στοιχείων Τοπικής Αυτοδιοίκησης / Κόμβος Διαλειτουργικότητας):
• Το μέσο ποσοστό εκτέλεσης του γενικού προϋπολογισμού για το σύνολο των δήμων της χώρας την περίοδο 2019-2023 ήταν 41%.
Το ποσοστό εκτέλεσης του προϋπολογισμού επενδύσεων για το σύνολο των δήμων την περίοδο 2019-2023 ήταν 17%.
• Το μέσο ποσοστό εκτέλεσης του προϋπολογισμού μισθοδοσίας για το σύνολο των δήμων την περίοδο 2019-2023 ήταν 85% με μικρές διακυμάνσεις ανά έτος.
• Το ποσοστό εκτέλεσης του προϋπολογισμού στα λειτουργικά κόστη για το σύνολο των δήμων την περίοδο 2019-2023 ήταν 72% με μικρές διακυμάνσεις ανά έτος.
• Τα ανταποδοτικά τέλη την περίοδο 2019-2023 διαμορφώθηκαν μεσοσταθμικά στα 108,68 ευρώ ανά κάτοικο στην κατηγορία των μικρών ηπειρωτικών και μικρών ορεινών δήμων (χαμηλότερο ποσό), ενώ εκτοξεύονται στα 353,16 ευρώ ανά κάτοικο στην κατηγορία των μικρών νησιωτικών δήμων (υψηλότερο ποσό).
• Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τους δήμους την περίοδο 2019-2023 διαμορφώθηκαν στα 54,78 ευρώ ανά κάτοικο στην κατηγορία των μικρών νησιωτικών δήμων έως τα 6,05 ευρώ ανά κάτοικο στην κατηγορία των μητροπολιτικών κέντρων.
• Η οικονομική ανεξαρτησία των δήμων (ίδια προς συνολικά έσοδα) στο σύνολο της περιόδου 2019-2023 διαμορφώθηκε μεσοσταθμικά στο 37%. Η χαμηλότερη οικονομική ανεξαρτησία εμφανίζεται στην κατηγορία των μικρών ηπειρωτικών και μικρών ορεινών δήμων (25,5%), ενώ η υψηλότερη οικονομική ανεξαρτησία στην κατηγορία των μητροπολιτικών κέντρων (48,7%).
• Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα την περίοδο 2015-2020 καταλαμβάνει την 11η θέση ως προς τον βαθμό οικονομικής αυτονομίας της τοπικής αυτοδιοίκησης και την 25η θέση ως προς τον βαθμό οργανωσιακής αυτονομίας, ανάμεσα στις 27 χώρες της ΕΕ.
• Σύμφωνα με τα στοιχεία του δείκτη αποκέντρωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 22η θέση ανάμεσα στα 27 κράτη μέλη, με την χειρότερη επίδοση να καταγράφεται στο πεδίο της δημοσιονομικής αποκέντρωσης (κατάταξη 25/27).
Όπως έδειξε η συγκεντρωτική συγκριτική ανάλυση των δεδομένων λειτουργίας των δήμων για την περίοδο 2019-2023, οι δείκτες εκτέλεσης των γενικών προϋπολογισμών και των προϋπολογισμών επενδύσεων κινήθηκαν σε χαμηλά ποσοστά, ενώ οι δείκτες εκτέλεσης προϋπολογισμών για μισθοδοσία και λειτουργικά κόστη κινήθηκαν σε σχετικά υψηλά και σταθερά επίπεδα. Οι χαμηλές επιδόσεις των δύο πρώτων κατηγοριών, και ιδιαίτερα των προϋπολογισμών επενδύσεων αποκαλύπτουν την απουσία ολοκληρωμένου προγραμματισμού, αποτελούμενου από στοχευμένες δράσεις. Η απουσία των στοχευμένων δράσεων, εφαρμογής και αξιολόγησή τους επιδρούν αρνητικά στην προώθηση της τοπικής ανάπτυξης και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των δημοτών.
Από την έρευνα επίσης προκύπτει ότι οι διαφορετικές κατηγορίες των δήμων εμφανίζουν διαφορετικά επίπεδα δημοσιονομικής διαχείρισης (ανταποδοτικά τέλη και ληξιπρόθεσμες οφειλές), ενώ στο σύνολο των δήμων η οικονομική τους ανεξαρτησία είναι αρκετά χαμηλή, αφού ο μέσος όρος ίδιων προς συνολικών εσόδων βρίσκεται στο 37% για το σύνολο της περιόδου.
Ο παράγοντας αυτός επηρεάζει ιδιαίτερα αρνητικά την ουσιαστική αυτονομία των δήμων από τις επιταγές της κεντρικής κυβέρνησης υπονομεύοντας παράλληλα την τοπική ανάπτυξη και την αποδοτικότητα και ποιότητα των δημοτικών υπηρεσιών.
«Τα εντυπωσιακά χαμηλά ποσοστά εκτέλεσης των προϋπολογισμών των Δήμων καταδεικνύουν την πιεστική ανάγκη για μια ριζική αλλαγή του τρόπου λειτουργίας τους στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της οικονομικής και διοικητικής τους ανεξαρτησίας. Ένα ξεκάθαρο και διάφανο πλαίσιο αρμοδιοτήτων, η εισαγωγή του προϋπολογισμού προγραμμάτων και κυρίως η αποσαφήνιση των σχέσεων των ΟΤΑ με το κεντρικό κράτος θα ενισχύσει σημαντικά την αποτελεσματικότητα και τη λογοδοσία των δημοτικών αρχών και συνεπακόλουθα την ποιότητα ζωής των δημοτών», δήλωσε ο Εκτελεστικός Διευθυντής του ΚΕΦΙΜ Νίκος Ρώμπαπας.
Δείτε την ανάλυση εδώ