Ο νέος Δικαστικός Χάρτης θα ανταποκριθεί στο χρόνιο αίτημα για ταχύτερη Δικαιοσύνη, όπως διατείνεται το Υπουργείο Δικαιοσύνης, ή μήπως η μεταρρύθμιση θα είναι «μία από τα ίδια», όπως ισχυρίζονται οι δικηγόροι, εάν δεν ληφθούν υπόψη οι παρατηρήσεις τους;
Είναι βέβαιο ότι οι σαρωτικές αλλαγές που θα επέλθουν με την ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας στις 16 Σεπτέμβρη θα αλλάξουν το πρόσωπο της Δικαιοσύνης, όπως μέχρι στιγμής το γνωρίζουμε. Για τον λόγο αυτό, οι παροικούντες τη νομική κοινότητα έχουν μπει για τα καλά σε ρυθμούς επιμόρφωσης, προκειμένου να ανταποκριθούν με επιτυχία στη νέα πραγματικότητα που σε λίγες ημέρες θα διαμορφωθεί. Το “NB Daily” παρακολούθησε την Τρίτη 10 Σεπτεμβρίου την εκδήλωση της Ένωσης Ασκουμένων και Νέων Δικηγόρων Αθηνών για τις αλλαγές που κομίζει ο νέος Δικαστικός Χάρτης, καταγράφοντας κάποιες από τις ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις που έγιναν. Σημειώνεται, επίσης, ότι σχετική εκδήλωση πραγματοποίησε την Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου και ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών.
Ο νέος Δικαστικός Χάρτης έχει δημιουργήσει πολλές απορίες στο νομικό κοινό, όπως παρατήρησε στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο Πρόεδρος της Ένωσης Ασκουμένων και Νέων Δικηγόρων Αθηνών Στέλιος Βούκουνας, τονίζοντας ότι ενώ παρουσιάστηκε ως μια μεταρρύθμιση η οποία θα επέλυε χρόνια ζητήματα στο χώρο της Δικαιοσύνης, οι σημερινές ενδείξεις δεν συνηγορούν ότι κινούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση.
Οι ανακοινώσεις των κατά τόπους Πρωτοδικείων της χώρας, όπως η ανακοίνωση του Πρωτοδικείου Κατερίνης, με βάση την οποία θα δικαστούν οι αποφάσεις του Ειρηνοδικείου σε μία ημέρα, κάτι που σημαίνει πως αρκετοί δικηγόροι θα κληθούν να δικάσουν δύο, τρεις και τέσσερις υποθέσεις αυθημερόν, αλλά και η ανακοίνωση του Πρωτοδικείου Πειραιώς, που αναφέρει ότι θα δικάζονται υποθέσεις του Ειρηνοδικείου σε αποθηκευτικούς χώρους, είναι ενδεικτικές της κατάστασης που επικρατεί, όπως σημείωσε. Περαιτέρω, ανέφερε ότι το εγχείρημα του Δικαστικού Χάρτη θα είχε πολύ περισσότερες πιθανότητες να ευδοκιμήσει, εάν προηγουμένως είχαν αναληφθεί πρωτοβουλίες για την ψηφιοποίηση της δικαιοσύνης, καθώς και εάν είχε διασφαλιστεί ότι τα κτιριακά συγκροτήματα είναι σε θέση να υποστηρίξουν τις αλλαγές.
Δημήτρης Βερβεσός
Η περίπτωση του νέου Δικαστικού Χάρτη είναι μία κλασική περίπτωση, κατά την οποία το «κάρο μπήκε μπροστά από το άλογο», όπως χαρακτηριστικά σημείωσε ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και Πρόεδρος της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας Δημήτρης Βερβεσός. Η αρχική σκέψη του δικηγορικού σώματος ήταν να μεταφερθεί ύλη από τα Ειρηνοδικεία προς τα Πρωτοδικεία, κάτι που εκ των πραγμάτων θα συντελούσε στην επιτάχυνση της δικαιοσύνης, χωρίς να δημιουργεί προβλήματα και παρενέργειες, όπως τελικώς συμβαίνει με την προκριθείσα λύση της ενοποίησης.
Επιπλέον, σε καθημερινή βάση εκδίδονται, όπως τόνισε, αλλεπάλληλες πράξεις από τους προϊσταμένους των δικαστηρίων για την επίλυση διαδικαστικών ζητημάτων, γεγονός που όμως (καταλήγει να) δημιουργεί σημαντική ανασφάλεια δικαίου στη νομική κοινότητα, επιμένοντας ταυτόχρονα στα μεγάλα προβλήματα χωρητικότητας που θα εμφανιστούν, αφού, όπως επί λέξει τόνισε, «αίθουσες στην Ευελπίδων οι οποίες σήμερα φιλοξενούν μεγάλες υποθέσεις μεταφέρονται σε κάτι αίθουσες οι οποίες χωράνε τρεις ανθρώπους όρθιους».
«Από τότε που ξεκίνησα να δικηγορώ έχουν ψηφιστεί περίπου τριάντα νομοσχέδια για την επιτάχυνση και επιτάχυνση δεν βλέπουμε. Τουναντίον, κάθε χρόνο παρατηρείται και μια επιβράδυνση»
Επιπλέον, προβληματισμοί εκφράστηκαν και για το γεγονός ότι οι τέως Ειρηνοδίκες θα κληθούν κατευθείαν υπό μονομελή σύνθεση να δικάσουν αντικείμενα και υποθέσεις για τις οποίες δεν έχουν εμπειρία.
Ακολούθως, έμφαση δόθηκε στο ζήτημα της ενημέρωσης των διαδίκων, αφού – όπως υπογράμμισε – όταν για ελάσσονος σημασίας ζητήματα έχει επιλεγεί η λύση του οίκοθεν επαναπροσδιορισμού των υποθέσεων, τελικώς, εν προκειμένω, για τα περιφερειακά δικαστήρια, τα οποία δεν διαθέτουν την Ψηφιακή Πύλη Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης του ΟΣΔΔΥ (solon.gov.gr), επελέγη η λύση της ενημέρωσης από τις ανακοινώσεις του Δικηγορικού Συλλόγου, οι οποίες προηγουμένως θα έχουν σταλεί από το εκάστοτε Πρωτοδικείο, ο κίνδυνος της ερημοδικίας είναι εξαιρετικά μεγάλος.
Τον λόγο έλαβαν στη συνέχεια ο Αντιπρόεδρος του ΔΣΑ Μιχάλης Καλαντζόπουλος και ο Σύμβουλος του ΔΣΑ Φώτης Γιαννούλας, με στόχο να δώσουν απαντήσεις σε πρακτικής σημασίας ζητήματα που θα ανακύψουν με την εφαρμογή του νέου Δικαστικού Χάρτη. Όπως αρχικώς παρατήρησε ο κ. Καλαντζόπουλος, καταργούνται τα Ειρηνοδικεία Νέας Ιωνίας, Χαλανδρίου, Αχαρνών, Ιλίου, Λαυρίου, Μαραθώνα και Μεγάρων, ενώ διατηρούνται τα Ειρηνοδικεία (πλέον Πρωτοδικεία) Αμαρουσίου, Περιστερίου, Κρωπίας, Καλλιθέας και Ελευσίνας. Σημείωσε, επίσης, ότι από 15/9 του 2026 η Καλλιθέα και η Ελευσίνα θα ανήκουν στο Πρωτοδικείο Πειραιά, κάτι που επηρεάζει τις εφέσεις οι οποίες πρόκειται να ασκηθούν.
Σε ό,τι αφορά τις υποθέσεις που έχουν προσδιοριστεί προς συζήτηση και πρόκειται να συζητηθούν το επόμενο χρονικό διάστημα (μέχρι 31/12/2024) στα καταργούμενα Ειρηνοδικεία Νέας Ιωνίας, Χαλανδρίου, Αχαρνών, Ιλίου, Λαυρίου, Μαραθώνα και Μεγάρων, οι εν λόγω υποθέσεις θα συζητηθούν κανονικά, όπως παρατήρησε μεταξύ άλλων.
Περαιτέρω, δε, υπογράμμισε ότι οι αναβολές θα δίνονται πλέον στις περιφερειακές έδρες, ενώ επέστησε την προσοχή στα ζητήματα αρμοδιότητας μεταξύ 20.00-30.000 ευρώ, τονίζοντας επίσης ότι σε ό,τι αφορά το Ειρηνοδικείο της Αθήνας, θα πρέπει οι δικηγόροι να συμβουλεύονται την Ψηφιακή Πύλη Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης του ΟΣΔΔΥ (solon.gov.gr), προκειμένου να εντοπίσουν σε ποιες αίθουσες δικάζονται οι ήδη προσδιορισθείσες υποθέσεις (μέχρι 30/9 θα υπάρχουν στο σχετικό σύστημα αναρτημένα παραδείγματα).
Εν συνεχεία, εκφράστηκε από τον κ. Γιαννούλα ο προβληματισμός μήπως με την εν λόγω μεταρρύθμιση «ανακατέψαμε για άλλη μία φορά την τράπουλα», χωρίς να υπάρχουν απτά και μετρήσιμα στοιχεία για την επιτυχία του εγχειρήματος.
Για παράδειγμα, το Πρωτοδικείο Αθηνών σήμερα, προ της εφαρμογής του νέου δικαστικού χάρτη, αριθμεί περίπου 450 δικαστές και περίπου τόσους γραμματείς, ενώ από 16 Σεπτέμβρη θα αριθμεί 750 δικαστές και 750 γραμματείς. Άρα η αναλογία 1 προς 1 θα παραμείνει και ο φόβος «να κάνουμε μία περιστροφή γύρω από τον εαυτό μας παραμένει», όπως ανέφερε.
Σε ό,τι αφορά την ειδική χωροταξία του Πρωτοδικείου της Αθήνας, σημείωσε ότι θα έχουμε τη δημιουργία Ποινικού και Πολιτικού τμήματος με δικαστές, οι οποίοι για δύο χρόνια θα βρίσκονται στο κάθε τμήμα χωρίς να ασκούν παράλληλα καθήκοντα. Όλο το Ποινικό τμήμα θα βρίσκεται στην Ευελπίδων, το δε Πολιτικό τμήμα θα σπάσει στα δύο, παρά το γεγονός ότι σκοπός ήταν να γίνει πλήρης μεταφορά στην οδό Λουκάρεως, με αποτέλεσμα κάποιες υπηρεσίες να παραμείνουν στην Ευελπίδων.
Πιο συγκεκριμένα, κάπως κωδικοποιημένα, στην Ευελπίδων θα παραμείνουν η τακτική διαδικασία, τα ασφαλιστικά μέτρα και οι πτωχεύσεις, ενώ στη Λουκάρεως θα μεταφερθούν οι ειδικές διαδικασίες, δηλαδή αυτοκίνητα, εργατικά, μισθώσεις, αμοιβές, απαλλοτριώσεις, ανακοπές κατά της εκτέλεσης, οικογενειακό Μονομελούς, και περαιτέρω εκουσία Μονομελούς, εκουσία Πρωτοδικείου, πιστωτικοί τίτλοι, διαταγές πληρωμής, μικροδιαφορές, υπερχρεωμένα, προσημειώσεις του νόμου 5095, δημοσίευση διαθηκών, δηλώσεις αποποίησης κληρονομίας.