Ο αθλητισμός δεν είναι μόνο παιχνίδι, αλλά και πεδίο όπου οι κανόνες τηρούνται αυστηρά, εντός και εκτός γηπέδων και σταδίων. Η αθλητική διαιτησία αποτελεί το βασικό εργαλείο για τη δίκαιη και γρήγορη επίλυση συγκρούσεων μεταξύ αθλητών, συλλόγων και ομοσπονδιών, προσφέροντας μια εξειδικευμένη εναλλακτική λύση αντί των παραδοσιακών δικαστηρίων.
Στην κορυφή αυτού του μηχανισμού βρίσκεται το Διαιτητικό Αθλητικό Δικαστήριο (CAS), με έδρα τη Λωζάννη. Από υποθέσεις ντόπινγκ και μεταγραφικές διαμάχες μέχρι πειθαρχικές κυρώσεις και οικονομικές αξιώσεις, το CAS λειτουργεί ως το ανώτατο δικαιοδοτικό όργανο του παγκόσμιου αθλητισμού και ο θεματοφύλακας των αθλητικών αξιών και ιδεωδών. Οι αποφάσεις του είναι δεσμευτικές και καθορίζουν το νομικό πλαίσιο των διεθνών διοργανώσεων.
Στην Ελλάδα, το CAS έχει βρεθεί στο προσκήνιο σε υποθέσεις που απασχόλησαν έντονα την αθλητική κοινότητα, ενισχύοντας τη διαφάνεια και επαναπροσδιορίζοντας την ουσία της αθλητικής δικαιοσύνης.
Sherf v. ΠΑΟΚ: Μια Δικαστική Νίκη για τους αθλητές
Η υπόθεση Nadav Sherf v. ΠΑΟΚ BC αφορούσε τη διαφορά μεταξύ του Ισραηλινού καλαθοσφαιριστή και της ελληνικής ομάδας μπάσκετ, σχετικά με οικονομικές οφειλές και παραβίαση των όρων του συμβολαίου του. Ο Sherf προσέφυγε στο Διαιτητικό Αθλητικό Δικαστήριο, διεκδικώντας τα δεδουλευμένα του και αποζημίωση για αθέτηση συμφωνίας. Το CAS, εξετάζοντας τα στοιχεία, έκρινε ότι ο ΠΑΟΚ BC είχε παραβιάσει τους όρους της σύμβασης, μη καταβάλλοντας τα οφειλόμενα ποσά. Ως αποτέλεσμα, το δικαστήριο αποφάσισε υπέρ του παίκτη, διατάσσοντας την ομάδα να καταβάλει την απαιτούμενη αποζημίωση.
Η κρίση του δικαστηρίου αποτέλεσε σημαντική στιγμή για τον παγκόσμιο πρωταθλητισμό, καθώς ανέδειξε τη σημασία της τήρησης των συμβολαίων των επαγγελματιών αθλητών και «έστειλε» το μήνυμα ότι οι αθλητές μπορούν να προστατεύσουν τα δικαιώματά τους μέσω του CAS, όταν οι σύλλογοι δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους.
Η πολύκροτη υπόθεση Κεντέρη – Θάνου: Ένα “non-show” σε έλεγχο ντόπινγκ που κατέληξε στο CAS
Λίγες ημέρες πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004, ξέσπασε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού. Στις 12 Αυγούστου, οι δύο κορυφαίοι σπρίντερ, Κώστας Κεντέρης και Κατερίνα Θάνου, κλήθηκαν για αιφνίδιο έλεγχο ντόπινγκ από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) στο Ολυμπιακό Χωριό. Ωστόσο, δεν βρέθηκαν εκεί, καθώς, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους, ενημερώθηκαν αργοπορημένα και προσπαθούσαν να επιστρέψουν. Το ίδιο βράδυ, αναφέρθηκε ότι είχαν εμπλακεί σε τροχαίο ατύχημα με μοτοσικλέτα, γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, με πολλά διεθνή και ελληνικά μέσα να μιλούν για προσχεδιασμένη αποφυγή του ελέγχου.
Η ΔΟΕ απέκλεισε τους Κεντέρη και Θάνου από τους Αγώνες και παρέπεμψε την υπόθεση στην Διεθνή Ομοσπονδία Στίβου (IAAF), η οποία τον Δεκέμβριο του 2004 τους τιμώρησε με προσωρινό αποκλεισμό (λόγω της τρίτης συνεχόμενης μη εμφάνισής τους σε έλεγχο) και παρέπεμψε την υπόθεση στον ΣΕΓΑΣ. Τον Μάρτιο του 2005, ο ΣΕΓΑΣ αθώωσε τους αθλητές, επιβάλλοντας όμως τετραετή αποκλεισμό στον προπονητή τους, Χρήστο Τζέκο. Η IAAF, θεωρώντας την απόφαση επιεική, άσκησε έφεση στο CAS τον Μάιο του 2005, υποστηρίζοντας ότι η αποφυγή ελέγχου ντόπινγκ ισοδυναμεί με θετικό δείγμα.
Η υπόθεση παραπέμφθηκε στο Διεθνές Αθλητικό Δικαστήριο (CAS), το οποίο εξέτασε τις κατηγορίες και επιβεβαίωσε ότι οι αθλητές είχαν παραβιάσει τους κανονισμούς αντιντόπινγκ. Τελικά, το 2006, τα μέρη κατέληξαν σε συμβιβασμό, γνωστό και ως «συμφωνία σιωπής», καθώς η IAAF δεν είχε τρόπο να αποδείξει ότι οι αθλητές είχαν ειδοποιηθεί προσωπικά για τον έλεγχο. Οι αθλητές αποδέχθηκαν ότι δεν παρουσιάστηκαν σε τρεις ελέγχους, με αντάλλαγμα την απαλλαγή από τις πιο σοβαρές κατηγορίες. Η ποινή τους έληξε τον Δεκέμβριο του 2006, επιτρέποντάς τους να επιστρέψουν στους αγώνες.
Τελικά, το 2011, το Τριμελές Εφετείο Αθηνών τους αθώωσε ομόφωνα, κλείνοντας μία υπόθεση που δίχασε την ελληνική κοινή γνώμη όσο καμία άλλη στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού.
Η διαμάχη του Άρη με την Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία
Μία από τις πιο πολυσυζητημένες υποθέσεις του ελληνικού ποδοσφαίρου αφορούσε τον Άρη Θεσσαλονίκης και τον πρόεδρό του, Θεόδωρο Καρυπίδη, και την κατηγορία πλαστογραφίας σχετικά με το δελτίο του ποδοσφαιριστή Μπόρισλαβ Λάσκοφ. Η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (ΕΠΟ) είχε επιβάλει ποινή αφαίρεσης 6 βαθμών στον Άρη, υποστηρίζοντας ότι η ομάδα υπέβαλε παραποιημένα έγγραφα για την εγγραφή του αθλητή.
Ο Άρης αρνήθηκε τις κατηγορίες και προσέφυγε στο CAS, το οποίο, εξετάζοντας την υπόθεση, αναγνώρισε ότι ο Άρης ενήργησε με αμέλεια, αλλά δεν βρήκε επαρκή στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η ομάδα ήταν συνεργός στην πλαστογραφία. Το CAS έκρινε ότι δεν υπήρχε πειστικό κίνητρο για τον σύλλογο να εμπλακεί σε μια τόσο περίπλοκη απάτη για την εγγραφή ενός ερασιτέχνη παίκτη. Το CAS έκρινε ότι ο Άρης δεν παραβίασε το Άρθρο 17(1) του Κώδικα Δεοντολογίας της ΕΠΟ και ακύρωσε τις πειθαρχικές κυρώσεις και ποινές που του είχαν επιβληθεί.
Η υπόθεση πολυϊδιοκτησίας Ολυμπιακού – ΠΑΟΚ – Ξάνθης
Το 2020, ξέσπασε μία από τις μεγαλύτερες διαμάχες στο ελληνικό ποδόσφαιρο, με πρωταγωνιστές τον Ολυμπιακό, τον ΠΑΟΚ και την Ξάνθη. Ο Ολυμπιακός κατήγγειλε στην Επιτροπή Επαγγελματικού Αθλητισμού (ΕΕΑ) ότι ο ΠΑΟΚ είχε παράνομη ιδιοκτησιακή σχέση με την Ξάνθη, παραβιάζοντας τους κανονισμούς περί πολυϊδιοκτησίας.
Η ΕΕΑ αποφάσισε ότι υπήρχαν στοιχεία που αποδείκνυαν την πολυϊδιοκτησία και εισηγήθηκε ποινές, συμπεριλαμβανομένου του υποβιβασμού. Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση, αντιδρώντας στις έντονες αντιδράσεις, τροποποίησε τη νομοθεσία, αντικαθιστώντας την ποινή του υποβιβασμού με αφαίρεση βαθμών, με αποτέλεσμα να επιβληθεί αφαίρεση 7 βαθμών στον ΠΑΟΚ και 12 βαθμών στην Ξάνθη.
Ο ΠΑΟΚ προσέφυγε στο CAS, το οποίο τον Ιούλιο του 2020 επέστρεψε την υπόθεση στην Επιτροπή Εφέσεων της ΕΠΟ για επανεξέταση. Τον Φεβρουάριο του 2021, η Επιτροπή Εφέσεων της ΕΠΟ αποφάσισε ότι ο ΠΑΟΚ δεν ήταν πειθαρχικά ελεγκτέος, απαλλάσσοντάς τον από τις κατηγορίες. Αντίθετα, η Ξάνθη δεν προσέφυγε στο CAS και διατήρησε την ποινή της.
Δείτε σχετική έκδοση εδώ: Η διεθνής αθλητική διαιτησία – Από τη σκοπιά του Αθλητικού Διαιτητικού Δικαστηρίου (CAS)