Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξέδωσε σήμερα, Τρίτη 7 Ιανουαρίου, ηχηρή καταδικαστική απόφαση στην υπόθεση A.R.E. κατά Ελλάδας, κάνοντας λόγο για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις ελληνικές αρχές, μέσω της συστηματικής πρακτικής των «επαναπροωθήσεων» μεταναστών προς την Τουρκία.
Η υπόθεση που απασχόλησε το Δικαστήριο του Στρασβούργου αφορούσε την A.R.E., Τουρκάλα υπήκοο που διέφυγε στην Ελλάδα τον Μάιο του 2019 μέσω του Έβρου, αναζητώντας διεθνή προστασία. Αντί να εξεταστεί το αίτημά της για άσυλο, συνελήφθη, κρατήθηκε άτυπα και επαναπροωθήθηκε στην Τουρκία, όπου συνελήφθη εκ νέου, όπως αποδείχθηκε.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι η Ελλάδα παραβίασε τα άρθρα 3, 13 και 5 §§ 1, 2 και 4 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε παραβίαση του άρθρου 3, που απαγορεύει την απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση, και του άρθρου 13, που κατοχυρώνει το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής, λόγω της «επαναπροώθησης» της προσφεύγουσας στην Τουρκία. Επιπλέον, κρίθηκε ότι παραβιάστηκαν οι παράγραφοι 1, 2 και 4 του άρθρου 5, που αφορούν το δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια, εξαιτίας της κράτησης της προσφεύγουσας πριν από την «επαναπροώθηση», η οποία θεωρήθηκε άτυπη και χωρίς νομική βάση. Το Δικαστήριο διαπίστωσε επίσης παραβίαση του άρθρου 13, καθώς έκρινε ότι το ελληνικό νομικό σύστημα δεν παρείχε αποτελεσματικό ένδικο μέσο για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων της προσφεύγουσας.
Το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι οι ελληνικές αρχές απέτυχαν να αντικρούσουν πειστικά τα αποδεικτικά στοιχεία που παρουσίασε η προσφεύγουσα, ενώ επεσήμανε ότι η πρακτική αυτή συνιστά σοβαρή παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων
Η ελληνική κυβέρνηση αμφισβήτησε στο σύνολό της τα γεγονότα, αρνούμενη την ύπαρξη συστηματικής πρακτικής επαναπροωθήσεων. Ωστόσο, το Δικαστήριο, αξιοποιώντας εκτενείς εκθέσεις διεθνών και εθνικών οργανισμών, κατέληξε ότι υπήρχαν ισχυρές ενδείξεις πως οι ελληνικές αρχές εφάρμοζαν συντονισμένη πολιτική «pushbacks» από την περιοχή του Έβρου. Οι εκθέσεις τεκμηρίωσαν έναν αρκετά ομοιόμορφο τρόπο λειτουργίας, περιγράφοντας περιστατικά επιστροφών μεταναστών χωρίς εξέταση των αιτημάτων ασύλου τους. Το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι οι ελληνικές αρχές απέτυχαν να αντικρούσουν πειστικά τα αποδεικτικά στοιχεία που παρουσίασε η προσφεύγουσα, ενώ επεσήμανε ότι η πρακτική αυτή συνιστά σοβαρή παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Ωστόσο, με πλειοψηφία 6 ψήφων έναντι 1, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν υπήρξε παραβίαση των άρθρων 2 και 3, θεωρώντας ότι η προσφεύγουσα δεν προσκόμισε επαρκή αποδεικτικά στοιχεία τα οποία να στοιχειοθετούν κίνδυνο για τη ζωή της ή κακομεταχείριση κατά τη διάρκεια της «απώθησης».
Το Δικαστήριο υποχρέωσε την Ελλάδα να καταβάλει 20.000 ευρώ ως αποζημίωση στην προσφεύγουσα για ηθική βλάβη.
Το Ευρωδικαστήριο εξέδωσε, επίσης, σήμερα απόφαση και για την υπόθεση καταγγελίας Αφγανού υπηκόου για «επαναπροώθηση» από την Ελλάδα στην Τουρκία. Στην περίπτωση αυτή, το Δικαστήριο έκρινε την προσφυγή απαράδεκτη, καθώς ο προσφεύγων δεν παρουσίασε επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για την παρουσία του στην Ελλάδα και την «επαναπροώθησή» του στην Τουρκική Δημοκρατία από το νησί της Σάμου κατά τις ημερομηνίες που ισχυρίστηκε.
Δείτε την απόφαση στη Qualex: ΕΔΔΑ προσφ. 15783/21, απόφ. της 7.1.2025