Στον εκσυγχρονισμό του πειθαρχικού δικαίου για το ένστολο προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας και στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της διαφθοράς αποβλέπει το νέο Προεδρικό Διάταγμα υπ’ αριθ. 61/2024 (ΦΕΚ Α 174/05.11.2024). Με το Διάταγμα αυτό τροποποιείται το Πειθαρχικό Δίκαιο του αστυνομικού προσωπικού όπως ισχύει, δυνάμει του ΠΔ 120/2008 (Α’ 182/2.12.2008) και επέρχονται μεταβολές στο σκέλος των πειθαρχικών ποινών, της προδικασίας και της επανάληψης της πειθαρχικής δίκης. Ακολουθούν οι κυριότερα σημεία των τροποποιήσεων:
Υποχρεωτική διαθεσιμότητα σε περιπτώσεις δίωξης για ιδιαιτέρως σοβαρά εγκλήματα
Το διοικητικό μέτρο της υποχρεωτικής διαθεσιμότητας επεκτείνεται και στις περιπτώσεις πειθαρχικής και ποινική δίωξης για κακουργήματα ή πλημμελήματα προβλεπόμενα στην ευρεία λίστα του άρθρου 10 παρ. 1 περ. η του ΠΔ 120/2008 (Α’ 182/2.12.2008), πλην εκείνων που ορίζει η παράγραφος 3 του ίδιου άρθρου και δεν επιβάλλεται μόνο σε όσους εκτίουν ποινή στερητική της ελευθερίας ή τελούν σε προσωρινή κράτηση, όπως ίσχυε μέχρι πρότινος. Ενδεικτικά, ο κατάλογος του άρθρου 10 του ΠΔ 120/2008 περιλαμβάνει παραβάσεις περί τα υπομνήματα, εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα, περιουσιακές παραβάσεις και εγκλήματα κατά της Υπηρεσίας.
Αυτοδίκαιη απόταξη επί αμετάκλητης ποινικής καταδίκης για κακούργημα ή σοβαρό πλημμέλημα
Με προσθήκη νέας παραγράφου 3 στο άρθρο 18 του ΠΔ 120/2008 (Α’ 182/2.12.2008) διευρύνεται η επιβολή της πειθαρχικής ποινής της απόταξης σε εν ενεργεία αστυνομικούς και αξιωματικούς που έχουν καταδικασθεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση για τέλεση (ή απόπειρα τέλεσης) κακουργήματος ή πλημελήμματος προβλεπόμενου στο άρθρο 10 παρ. 1 περ. η του ΠΔ 120/2008 (Α’ 182/2.12.2008). Η ισχύς της απόταξης εκκινεί από την έκδοση της αμετάκλητης καταδικαστικής απόφασης, ενώ προβλέπεται και υποχρέωση δημοσίευσης των αποφάσεων αυτών στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Απλοποίηση των διαδικασιών για ήσσονος σημασίας παραβάσεις
Η νέα παράγραφος 7 στο άρθρο 24 του ΠΔ 120/2008 (Α’ 182/2.12.2008) στοχεύει στην επιτάχυνση της προδικασίας, με την προκαταρτική διοικητική εξέταση να μην έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα σε δύο περιπτώσεις:
α) όταν ζητείται η διερεύνηση αδικημάτων μικρότερης βαρύτητας όπως είναι η απώλεια, κλοπή ή φθορά υπηρεσιακών δελτίων ταυτότητας ή αδειών ικανότητας οδηγού υπηρεσιακών οχημάτων ή αδειών εισόδου σε υπηρεσιακές εγκαταστάσεις, εφόσον δεν πιθανολογείται υπαιτιότητα αστυνομικού
β) όταν προκύπτει σαφώς η τέλεση πειθαρχικού παραπτώματος που επισύρει κατώτερη πειθαρχική ποινή, οπότε μπορεί να ασκηθεί πειθαρχική δίωξη με απ’ ευθείας κλήση προς απολογία.
Νομιμότητα ανυπακοής σε προδήλως αντισυνταγματική ή παράνομη διαταγή
Με νέο εδάφιο που προστίθεται στο άρθρο 2 παράγραφος 4 του Προεδρικού Διατάγματος υπ΄αριθ. 120/2008 (Α’ 182/2.12.2008), αίρεται ο άδικος χαρακτήρας για περιπτώσεις μη εκτέλεσης διαταγής ανωτέρου, εφόσον προκύπτει ξεκάθαρα ο παράνομος ή αντισυνταγματικός χαρακτήρας της. Σημειώνεται ότι με το προϊσχύσαν νομικό πλαίσιο, η εκτέλεση διαταγής ήταν υποχρεωτική και σε περίπτωση διαφωνίας ως προς το νόμιμο χαρακτήρα της, το κατώτερο στέλεχος της Αστυνομίας όφειλε, πριν την εκτέλεσή της, να υποβάλει σχετική αναφορά.
Επανάληψη της πειθαρχικής δίκης επί διαφορετικής κρίσης του ποινικού δικαστηρίου-Αυστηρότερη δέσμευση για απαλλακτικές κρίσεις
Επιμηκύνεται ο χρόνος εντός του οποίου μπορεί να ζητηθεί η επανάληψη της πειθαρχικής δίκης. Αντί για ένα (1) έτος από την ημερομηνία που κατέστη αμετάκλητη η αθωωτική ή η καταδικαστική απόφαση ή το απαλλακτικό βούλευμα, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να αιτηθεί την επανάληψη μέσα σε δύο (2) χρόνια από την έκδοση της αμετάκλητης κρίσης. Η διεύρυνση των χρονικών ορίων εξυπηρετεί την αναλογική και δίκαιη επιβολή ποινής, με τη συνεκτίμηση του πορίσματος των ποινικών δικαστηρίων επί της ενοχής ή της αθωότητας του κατηγορουμένου.
Με την τροποποίηση του άρθρου 48 του ΠΔ 120/2008 (Α’ 182/2.12.2008) τίθενται αυστηρότεροι όροι ως προς τη δέσμευση των πειθαρχικών οργάνων από την κρίση του ποινικού δικαστηρίου, ιδίως σε περιπτώσεις απαλλαγής του κατηγορουμένου, ώστε η ανεξάρτητη πειθαρχική διαδικασία να μην ανατρέπει στην ουσία τους τις αθωωτικές ποινικές αποφάσεις για την ίδια υπόθεση.
Με την επικαιροποίηση του πειθαρχικού δικαίου του αστυνομικού προσωπικού, επιδιώκεται η ταχύτερη απομάκρυνση των στελεχών που εμπλέκονται σε αξιόποινες πράξεις, ενώ λαμβάνονται μέτρα για τον εξορθολογισμό της σχέσης πειθαρχικής και ποινικής δίκης, τη δίκαιη επιβολή ποινών και την απεμπλοκή από χρονοβόρες διαδικασίες, γραφειοκρατικής φύσεως.
Δείτε τη νομοθετική διάταξη στην Qualex: ΠΔ 61/2024