Ακούγεται απόκοσμο, ως εκ τούτου σαγηνευτικό, το επιστημονικό πεδίο του Διεθνούς και Διαστημικού Δικαίου. Και είναι. Ίσως τούτο να συνιστά και τον κύριο λόγο που συγκέντρωσαν τόσο μεγάλο ενδιαφέρον οι δυο διεθνείς ακαδημαϊκές εκδηλώσεις, υψηλής σημασίας, που έλαβαν χώρα τη Δευτέρα 9 Σεπτεμβρίου, στις οποίες πρωτοστάτησε (συνδιοργανώνοντας τες) η Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ, με χορηγό μεταξύ άλλων τη Νομική Βιβλιοθήκη.
Οι εκδηλώσεις, στο πλαίσιο του International Young Scholars Conference in Space Law, θεωρούνται μοναδικές στα διεθνή ακαδημαϊκά χρονικά: περίπου τριάντα φοιτητές από όλο τον κόσμο παρουσίασαν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες ιδέες και σκέψεις και δέχθηκαν πλήθος ερωτήσεων από το πολυάριθμο κοινό. Επιστήμονες όχι από μία και δυο χώρες, αλλά από 14 – Νορβηγία, Ολλανδία, Φινλανδία, Βιετνάμ, Ν. Αφρική, Ινδία, Η. Βασίλειο, Γερμανία, Γαλλία, Ουγγαρία, Ιταλία, Περού, Πορτογαλία, Ελλάδα -, οι οποίοι και ανέπτυξαν τον νομικό προβληματισμό τους σε σχέση με το δίλημμα: «Space exploration vs Space exploitation».
Θερινά μαθήματα με επιστημονική σφραγίδα
Είχαν προηγηθεί – από τις 26 Αυγούστου έως τις 6 Σεπτεμβρίου – ετήσια θερινά μαθήματα για τον εν λόγω κλάδο του δικαίου, με ευθύνη της Νομικής Σχολής Αθηνών και του Athens PIL, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δικαίου του Διαστήματος (ECSL).
Περίπου εξήντα φοιτητές και νέοι επαγγελματίες από όλη την Ευρώπη φιλοξενήθηκαν στις εγκαταστάσεις της Νομικής Σχολής, όπου μία πλειάδα Καθηγητών και υψηλού επιπέδου εμπειρογνωμόνων από όλη την Ευρώπη τούς έδωσε την ευκαιρία να γίνουν εις βάθος κοινωνοί του Διαστημικού Δικαίου, των ζητημάτων και των προοπτικών του.
Η έναρξη των θερινών μαθημάτων έγινε από τον τότε Κοσμήτορα της Νομικής Σχολής Καθηγητή Λίνο-Αλέξανδρο Σισιλιάνο και τη Διευθύντρια του Athens PIL Καθηγήτρια Φωτεινή Παζαρτζή, ενώ την Ημερίδα προλόγισε ο νυν Κοσμήτορας της Νομικής Σχολής – Καθηγητής Κωνσταντίνος Χριστοδούλου.
Καθοριστική στις εν λόγω εκδηλώσεις υπήρξε η δράση του Τομέα Διεθνών Σπουδών της Νομικής Σχολής. Ο Αναπληρωτής Κοσμήτορας της Νομικής Σχολής, Αναπληρωτής Καθηγητής Γεώργιος Κυριακόπουλος, πέραν του συντονισμού της όλης διοργάνωσης, είχε σημαντική συμβολή στη διδασκαλία των θερινών μαθημάτων, ενώ παράλληλα είχε πρωτοστατήσει στην ακαδημαϊκή αξιολόγηση και τελική επιλογή των υποβληθεισών προτάσεων για την Ημερίδα. Περαιτέρω, Οργανωτική Επιτροπή στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από δεκαπέντε μεταπτυχιακοί φοιτητές/τριες υπό την εποπτεία του Καθ. Γεωργίου Κυριακόπουλου εργάστηκε ακατάπαυστα και τελικά με απόλυτη επιτυχία για τις ακαδημαϊκές εκδηλώσεις.
Διακρίσεις και διαχωρισμοί
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Δίκαιο του Διαστήματος δεν αποτελεί μέρος του Δικαίου του Εναέριου Χώρου, αλλά απολύτως διακριτό κλάδο του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου, με αυθεντικά και ποιοτικώς διαφορετικά χαρακτηριστικά. Παρά την απροθυμία της διεθνούς κοινότητας να συμφωνήσει σε ένα όριο νομικού χαρακτήρα μεταξύ εναέριου χώρου και διαστημικού χώρου, αεροπορικές και διαστημικές δραστηριότητες είναι σαφώς διακριτές μεταξύ τους (πλην ορισμένων «υβριδικών» εφαρμογών, όπως οι λεγόμενες υποτροχιακές πτήσεις), ενώ τα δυο δίκαια διαπνέονται από διαφορετική φιλοσοφία.
Σε κάθε περίπτωση, κοινό ενωτικό στοιχείο των θεσμικών πλαισίων της ανοικτής θάλασσας, του διεθνούς εναέριου χώρου και του διαστήματος (εκτάσεων που ανήκουν στο διεθνή δημόσιο τομέα και προορίζονται για κοινή χρήση από όλα τα Κράτη) είναι ο αποκλεισμός της δυνατότητας άσκησης εθνικής κυριαρχίας εκ μέρους των Κρατών που ασκούν δραστηριότητες στις εκτάσεις αυτές. Το κοινό αυτό στοιχείο επαφής δείχνει ότι υπάρχει μια συνέχεια ανάμεσα στο δίκαιο της θάλασσας, στο δίκαιο του εναέριου χώρου και στο δίκαιο του διαστήματος, συνέχεια όμως η οποία δεν μπορεί να καλύψει τις σημαντικές διαφοροποιήσεις στις διεθνείς ρυθμίσεις των εκτάσεων αυτών.
- Χορηγοί της Ημερίδας, εκτός από τη Νομική Βιβλιοθήκη, ήταν η Εταιρεία Hellas Sat, η Εταιρεία Αξιοποιήσεως και Διαχειρίσεως της Περιουσίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και η Δικηγορική Εταιρεία «AA LAWYERS – Anastasopoulos Afrati & Partners Law Firm».
