H Γενική Εισαγγελέας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Laida Medina, τάχθηκε στο πλευρό της αντιμονοπωλιακής αρχής της Ιταλίας, με αφορμή την πρόσφατη υπόθεση C-233/23, αναφέροντας ότι η άρνηση της Google να επιτρέψει σε μια εφαρμογή διαχείρισης φόρτισης -που αναπτύχθηκε από την Ιταλική Enel- την πρόσβαση στην πλατφόρμα Android Auto μπορεί να παραβιάζει τους κανόνες ανταγωνισμού.
Η Google 1 είναι ο δημιουργός και προγραμματιστής του Android OS, ενός λειτουργικού συστήματος ανοικτού κώδικα για κινητές συσκευές Android. Το 2015, η Google λάνσαρε το Android Auto, μια εφαρμογή για κινητές συσκευές με λειτουργικό σύστημα Android που επιτρέπει στους χρήστες να έχουν πρόσβαση σε ορισμένες εφαρμογές στο smartphone τους μέσω της ενσωματωμένης οθόνης του αυτοκινήτου. Οι προγραμματιστές τρίτων κατασκευαστών μπορούν να δημιουργήσουν τις εκδόσεις των δικών τους εφαρμογών που είναι συμβατές με το Android Auto, χρησιμοποιώντας πρότυπα που παρέχει η Google.
Η Enel X αποτελεί μέρος του ομίλου Enel και παρέχει υπηρεσίες φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Τον Μάιο του 2018, λάνσαρε το JuicePass, εφαρμογή που προσφέρει μια σειρά από λειτουργίες για τη φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων. Πέντε μήνες αργότερα, η Enel X ζήτησε από την Google να καθιστά το JuicePass συμβατό με το Android Auto. Η Google αρνήθηκε, δηλώνοντας ότι ελλείψει ειδικού υποδείγματος οι εφαρμογές πολυμέσων και μηνυμάτων ήταν οι μόνες εφαρμογές τρίτων που ήταν συμβατές με το Android Auto. Η Google αιτιολόγησε την άρνησή της, με βάση τις ανησυχίες για την ασφάλεια και την ανάγκη διάθεσης των απαραίτητων πόρων για τη δημιουργία ενός νέου προτύπου.
Η Ιταλική Αρχή Ανταγωνισμού έκρινε ότι η συμπεριφορά της Google παραβιάζει τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ, ενώ με τη σειρά της η Επιτροπή έκρινε ότι η παρεμπόδιση και η καθυστέρηση της δημοσίευσης του JuicePass στο Android Auto συνιστά κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της Google. Η Google αμφισβήτησε την απόφαση αυτή ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας της Ιταλίας, το οποίο παρέπεμψε το ζήτημα στο Δικαστήριο.
Η Γενική Εισαγγελέας Laila Medina κλήθηκε να εξετάσει κατά πόσο η υπόθεση αυτή εμπίπτει στην παραδοσιακή νομολογία που ισχύει για τις αρνήσεις πρόσβασης από δεσπόζουσα επιχείρηση – δηλαδή στους όρους Bronner 2. Σύμφωνα με τα κριτήρια αυτά, οι πρακτικές που συνίστανται στην άρνηση πρόσβασης σε υλικοτεχνική υποδομή, που αναπτύχθηκε από επιχείρηση με δεσπόζουσα θέση για τις ανάγκες των δραστηριοτήτων της και ανήκει σε αυτήν, μπορούν να συνιστούν κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, υπό την προϋπόθεση ότι η άρνηση αυτή δεν είναι μόνο ικανή να εξαλείψει κάθε ανταγωνισμό στη σχετική αγορά εκ μέρους του αιτούντος την πρόσβαση και δεν μπορεί να δικαιολογηθεί αντικειμενικά, αλλά και ότι η υποδομή αυτή καθαυτή είναι απαραίτητη για την άσκηση της δραστηριότητας του αιτούντος, υπό την έννοια ότι δεν υπάρχει πραγματικό ή δυνητικό υποκατάστατο της υποδομής αυτής. Παράλληλα, η Γενική Εισαγγελέας οδηγήθηκε στην εξέταση του κατά πόσο οι υποχρεώσεις πρόσβασης, όσον αφορά τη διαλειτουργικότητα, απαιτούν από τις δεσπόζουσες επιχειρήσεις να επιδεικνύουν ενεργό συμπεριφορά, όπως η ανάπτυξη του αναγκαίου λογισμικού.
H κ. Medina καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι όροι Bronner δεν εφαρμόζονται όταν η πλατφόρμα, της οποίας ζητείται η πρόσβαση δεν έχει αναπτυχθεί από τη δεσπόζουσα επιχείρηση για την αποκλειστική της χρήση, αλλά έχει σχεδιαστεί και σχεδιαστεί με σκοπό να τροφοδοτείται από εφαρμογές τρίτων προγραμματιστών. Σε μια τέτοια περίπτωση, δεν είναι απαραίτητο να αποδειχθεί η αναγκαιότητα της εν λόγω πλατφόρμας για τη γειτνιάζουσα αγορά.
Μια επιχείρηση καταχράται τη δεσπόζουσα θέση της εάν προβαίνει σε συμπεριφορά που συνίσταται στον αποκλεισμό, την παρεμπόδιση ή την καθυστέρηση της πρόσβασης της εφαρμογής που αναπτύχθηκε από τρίτο φορέα εκμετάλλευσης στην πλατφόρμα, υπό την προϋπόθεση ότι η συμπεριφορά αυτή είναι ικανή να επιφέρει αντιανταγωνιστικά αποτελέσματα σε βάρος των καταναλωτών και δεν δικαιολογείται αντικειμενικά.
Η άρνηση μιας δεσπόζουσας επιχείρησης να παράσχει πρόσβαση σε τρίτο φορέα εκμετάλλευσης σε μια πλατφόρμα, όπως η εν λόγω στην παρούσα υπόθεση, μπορεί να δικαιολογείται αντικειμενικά όταν η ζητούμενη πρόσβαση είναι τεχνικά αδύνατη, ή όταν θα μπορούσε να επηρεάσει, από τεχνική άποψη, την απόδοση της πλατφόρμας ή να είναι αντίθετη προς το οικονομικό μοντέλο ή τον σκοπό της. Ωστόσο, το γεγονός και μόνο ότι, προκειμένου να επιτραπεί η πρόσβαση στην εν λόγω πλατφόρμα, η δεσπόζουσα επιχείρηση πρέπει, πέραν της συγκατάθεσής της, να αναπτύξει ένα πρότυπο λογισμικού που να λαμβάνει υπόψη τις ειδικές ανάγκες του φορέα εκμετάλλευσης που ζητεί πρόσβαση, δεν μπορεί από μόνο του να δικαιολογήσει την άρνηση πρόσβασης, υπό την προϋπόθεση ότι παρέχεται το κατάλληλο χρονικό περιθώριο για την ανάπτυξη αυτή και ότι η ανάπτυξη αυτή υπόκειται σε κατάλληλες εκτιμήσεις υπέρ της δεσπόζουσας επιχείρησης.
Η Medina υπενθύμισε ότι οι κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ δεν επιβάλλουν την υποχρέωση εκ των προτέρων καθορισμού αντικειμενικών κριτηρίων για την εξέταση των αιτήσεων πρόσβασης σε μια πλατφόρμα. Μόνο στο πλαίσιο πολλών αιτήσεων που υποβάλλονται ταυτόχρονα, η απουσία τέτοιων κριτηρίων θα μπορούσε να αποτελέσει στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη για να αξιολογηθεί ο καταχρηστικός χαρακτήρας της συμπεριφοράς που καταλογίζεται στη δεσπόζουσα επιχείρηση, όταν αυτή οδηγεί σε υπερβολική καθυστέρηση όσον αφορά τη χορήγηση πρόσβασης ή σε διακριτική μεταχείριση μεταξύ των αιτούντων που υποβάλλουν ταυτόχρονα αίτηση.
Δείτε την απόφαση στην Qualex: Προτάσεις της Γεν. Εισαγγελέα Laila Medina, ΔΕΕ υπόθ. C-233/23