Στις 24 & 25 Ιανουαρίου 2025, το Career Fair του Women On Top και η Ημερίδα της inc.lude για την Ισότητα & Συμπερίληψη στις επιχειρήσεις επέστρεψαν δυναμικά στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων με σκοπό να ενδυναμώσουν κάθε γυναίκα, που θέλει να πετύχει τους επαγγελματικούς της στόχους, και να αναδείξουν πρωτοβουλίες, στοιχεία και εργαλεία για την προώθηση του DEI στην Ελλάδα.
Την ημερίδα άνοιξε ένα πολύμορφο πάνελ, όπου εκπρόσωποι εταιρειών και οργανισμών ανέλυσαν τις κύριες προκλήσεις για την ενσωμάτωση του DEI στην εταιρική κουλτούρα και την επιρροή του ESG στη στρατηγική των επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, στο πάνελ συμμετείχε η Μαρία Γαβουνέλη, Πρόεδρος, Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ο Θέμης Αθανασίου, HR Specialist at Kaizen Gaming, η Παναγιώτα Λαμπροπούλου, Executive Director UN Global Compact Network Greece και η Λίνα Λεουτσάκου, Corporate Affairs Sustainability Manager, υπό τον συντονισμό της Μαριάννας Σκυλακάκη, Ιδρύτρια και CEO του athiNEA.
Μαριάννα Σκυλακάκη, Ιδρύτρια και CEO του athiNEA
Σε μία κατάμεστη αίθουσα, η κ. Σκυλακάκη συντόνισε το πρώτο πάνελ σχετικά με την λειτουργία του ρυθμιστικού πλαισίου του ESG. H ίδια έθεσε ως βάση της συζήτησης την ανησυχητική πραγματικότητα των τελευταίων ημέρων καθότι γινόμαστε θεατές μια σημαντικής οπισθοδρόμησης στο συγκεκριμένο πεδίο. Πριν λίγες ημέρες, στο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, ο πρόεδρος των ΗΠΑ μίλησε για “πράσινη απάτη”, ενώ παράλληλα μία από τις πρώτες του ενέργειες ήταν η κατάργηση των πολιτικών DEI (Diversity, Equity, and Inclusion) από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ, επισήμανε. Παρόλα αυτά, τόνισε ότι μιλάμε από την «μεριά» της Ευρώπης, η οποία ακόμη διαθέτει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο, συχνά μάλιστα αυστηρό ή περιοριστικό- γεγονός που μπορεί στην πραγματικότητα να αποδειχθεί χρήσιμο.
Μαρία Γαβουνέλη, Πρόεδρος, Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
Η Μαρία Γαβουνέλη αναφέρθηκε στις εισαχθείσες οδηγίες CSRD & και CSDDD, δίνοντας τη δική της εκτίμηση για το πως θα αναμορφώσουν το τοπίο του ESG, ιδίως στο πεδίο του DEI στην Ευρώπη, και στην Ελλάδα ειδικά. Έκανε λόγο για τις πρόσφατες πολιτικές αποφάσεις του Αμερικανού Προέδρου D. Trump, όπως η κατάργηση του βασικού νόμου περί μη διακρίσεων στον εργασιακό χώρο του 1965, χαρακτηρίζοντας αυτήν την υποχώρηση ως το βασικότερο διακύβευμα για το DEI σήμερα. Πρότεινε να αναθεωρήσουμε τις δυνάμεις και τη βαρύτητα της Ευρώπης στην παγκόσμια αγορά – γίγνεσθαι. Σύμφωνα με την ίδια, ακόμη και σήμερα η Ευρώπη ρυθμίζει όλο τον πλανήτη, γεγονός που αντανακλά την επιρροή της σε ζητήματα ESG, αλλά και εξηγεί τον λόγο που δέχεται τόσο έντονες πιέσεις από τρίτες χώρες και παράγοντες.
Συνεχίζοντας με την συνοπτική επεξήγηση των οδηγιών, τόνισε ότι ενσαρκώνουν την πρακτική εφαρμογή των βασικών αρχών της ισότητας και της μη διάκρισης, ιδίως στον τομέα του επιχειρείν. Ο σεβασμός αυτών των αξιών δεν αποτελεί μόνο ευθύνη του κράτους αλλά όλων, εργαζομένων και εργοδοτών. Η Καθηγήτρια εξήγησε ότι οι δυο οδηγίες αποτελούν δυο κατηγορίες κανόνων που αλληλοσυμπληρώνονται.
Η οδηγία αναφοράς βιωσιμότητας (Corporate Sustainability Reporting Directive) είναι αυτή που απευθύνεται στον τελικό καταναλωτή, επισήμανε η κ. Γαβουνέλη. Ουσιαστικά, απαιτείται η τήρηση διαφάνειας, καθώς η απλή επίκληση συμμόρφωσης με τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές απαιτήσεις κλπ. δεν επαρκεί, όταν δεν συνοδεύεται από απτά στοιχεία και αριθμητικά δεδομένα. Από την άλλη, η 2η οδηγία για τη δέουσα επιμέλεια (Corporate sustainability due diligence Directive) ξεχνάει τον καταναλωτή και πηγαίνει στην αρχή της διαδικασίας. Η Καθηγήτρια επισήμανε ότι η συγκεκριμένη οδηγία δεν ενδιαφέρεται για το τελικό προϊόν, ή υπηρεσία, αλλά το πως δημιουργήθηκε και παράχθηκε.
Το ρυθμιστικό πλαίσιο για το ESG αποτελεί τη διάχυση όλων των θεμελιωδών κανόνων για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, σε όλο το πεδίο της ανθρώπινης δραστηριότητας, και ιδιαίτερα του ιδιωτικού τομέα.
Tέλος, ερωτώμενη για το πως σχετίζονται τα ζητήματα DEI στις επιχειρήσεις με τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ίδια απάντησε ότι τα αναφερόμενα ρυθμιστικά πλαίσια δεν αποδεικνύουν τίποτα άλλο από τη διάχυση όλων των θεμελιωδών κανόνων, για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, σε όλο το πεδίο της ανθρώπινης δραστηριότητας και ιδιαίτερα του ιδιωτικού τομέα.
Θέμης Αθανασίου, HR Specialist at Kaizen Gaming
Ο κ. Αθανασίου μίλησε για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ίδιες οι επιχειρήσεις στην ενσωμάτωση των DEI πολιτικών, προερχόμενος από εταιρεία σε έναν αναπτυσσόμενο κλάδο όπως αυτόν του gaming.
Ο ίδιος εξήγησε ότι οι προκλήσεις ποικίλλουν, αναλόγως με το πλαίσιο, το επιχειρηματικό πλάνο, τη χώρα, ενώ οι δυσκολίες σύνδεσης και ενσωμάτωσης του DEI στην εταιρική κουλτούρα αποτελεί ζητούμενο, που απασχολεί παραδοσιακά τους αρμόδιους. Εντούτοις, ανέφερε, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στον τομέα αυτό.
Πλέον, το μεγάλο στοίχημα του σήμερα είναι το πως θα διαχειριστούμε στην πραγματική τους διάσταση αυτούς τους στόχους και τις πολιτικές, δηλαδή το πως θα φύγουμε από μία λογική τσιτάτων και συμβολισμού, και πως θα οδηγηθούμε σε κάτι ουσιαστικό
Κατά τον ίδιο, απαιτείται μια πολιτική DEI που θα στηρίζεται σε κανονιστικό πλαίσιο, προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, κατάλληλο management κλπ., προκειμένου να ανταποκριθούν και να αγκαλιάσουν και οι ίδιες οι ομάδες αυτήν την αναμόρφωση, αποφεύγοντας τη σκεπτικότητα. Για την περίπτωση των πολυεθνικών οργανισμών, τόνισε τη σημασία εύρεσης ενός κοινού πλαισίου, μιας κοινής γλώσσας επιθυμητών ή μη συμπεριφορών, ανάμεσα σε κουλτούρες με διαφορετικά αντανακλαστικά σε θέματα συμπερίληψης.
Όσον αφορά την ερώτηση για την επιτυχή εισαγωγή αυτών των πολιτικών στο εταιρικό περιβάλλον, ανέφερε ως κλειδί τη συμπερίληψη. Για τον ίδιο, μια προσέγγιση “one size fits all” για τέτοια δυναμικά και πολυδιάστατα ζητήματα, είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Απαιτείται μια από κάτω προς τα πάνω λογική, με συμμετοχή και συνδιαμόρφωση των στόχων από όλους τους εργαζόμενους, τονίζοντας τη σημασία της συνεχούς βιωματικής εκπαίδευσης μέσω ημερίδων κλπ. Στην ίδια λογική, υπογράμμισε την αξία του role modeling, όπως όταν ηγετικά στελέχη συμμετέχουν ενεργά και κάνουν πράξη τους κανόνες «στα χαρτιά».
Παναγιώτα Λαμπροπούλου, Executive Director UN Global Compact Network Greece
Η κ. Λαμπροπούλου αναφέρθηκε στο τι απαιτείται για την εφαρμογή των οδηγιών και του ρυθμιστικού πλαισίου για το ESG, σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον με έντονη ανομοιογένεια, όπως της Ελλάδας, και ποιος είναι ο ρόλος του UN Global Compact Network Greece σε αυτή τη διαδικασία.
Υπογράμμισε ότι το UN Global Compact θέτει μια κοινή γλώσσα, βασισμένη σε 10 αρχές που εδράζονται σε διεθνείς συμβάσεις. Συγκεκριμένα, στον τομέα της ποικιλομορφίας, της συμπερίληψης και της ισοτιμίας, υπάρχει ένας κεντρικός πυλώνας που αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα με τις δυο αρχές, η πρώτη αναφορικά με την προστασία των δικαιωμάτων και η δεύτερη με την καταπολέμηση των διακρίσεων στον εργασιακό χώρο. Συνεπώς, το UN Global Compact διαμορφώνει ένα παγκόσμιο πλαίσιο επιχειρηματικής υπευθυνότητας.
Ένα κρίσιμο ερώτημα είναι πώς αυτοί οι κανόνες επηρεάζουν τις ελληνικές επιχειρήσεις, είτε άμεσα (όπως τις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο), είτε έμμεσα (όπως τις μικρότερες), και πόσο προετοιμασμένες είναι οι ίδιες, ανέφερε η ειδικός σε θέματα εταιρικής βιωσιμότητας.
Ρόλος του UN Global Contact είναι να εξετάσει -σε πρώτο στάδιο- εάν υπάρχουν πρωτοβουλίες και δημόσιες δεσμεύσεις και, αν ναι, πώς τεκμηριώνονται και υποστηρίζονται στην πράξη. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς, παρατηρείται κενό ανάμεσα στις πολιτικές και τις δηλώσεις αφενός, και την ουσιαστική ενσωμάτωσή τους αφετέρου. Εξηγώντας τη διαδικασία, ανέφερε ότι ξεκινά από το μηδέν, μέσω εργαλείων αυτοαξιολόγησης, π.χ., πώς προωθείται η ισότητα στην εταιρεία, ποιες είναι οι πολιτικές για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα και την προσβασιμότητα των ΑμεΑ. Στη συνέχεια, ακολουθεί η εκπαίδευση και η στοχοθέτηση, ώστε να διαμορφωθεί ένας πρακτικός σχεδιασμός των δράσεων, αλλά και το στάδιο της επικοινωνίας και διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Τελικό βήμα είναι η δημοσιοποίηση των σχετικών πολιτικών σε δημόσια πλατφόρμα του UN Global Compact.
Η επιχειρηματική υπευθυνότητα δεν εξαρτάται από το μέγεθος μιας επιχείρησης. Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν περιορίζεται στην τήρηση του νόμου, αλλά απαιτεί ουσιαστική ενσωμάτωση αρχών και δράσεων
Τέλος, κλήθηκε να απαντήσει στο πως ανταποκρίνονται οι μικρές επιχειρήσεις, δηλαδη το προφίλ του ελληνικού επιχειρηματικού τοπίου, σε αυτές τις απαιτήσεις, δεδομένου ότι συχνά δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους. Και το έκανε με αισιοδοξία. Αν ξεπεράσουμε τις προκλήσεις που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα, την ευαλωτότητα στον πληθωρισμό και τους περιορισμένους πόρους τους, οι μικρές επιχειρήσεις μπορούν να αξιοποιήσουν τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα, είπε. Για παράδειγμα, οι μικρές επιχειρήσεις είναι πιο ευέλικτες, διατηρούν στενή σχέση με τις τοπικές κοινότητες—κάτι που επιτρέπει μια πιο άμεση και άτυπη αξιολόγηση—και, τέλος, λόγω της μικρής τους δομής, μπορούν να προσαρμόζονται πιο εύκολα σε νέες στοχοθεσίες και στρατηγικές.
Λίνα Λεουτσάκου, Corporate Affairs Sustainability Manager
Η κυρία Λεουτσάκου μίλησε για τα αναγκαία βήματα, που πρέπει να κάνουν οι επιχειρήσεις, για τη μετάβασή τους σε μια πολιτική DEI. Για την ίδια, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναγνωριστεί ότι δεν ξεκινούν όλες οι επιχειρήσεις από το ίδιο επίπεδο. Αυτή η διαφοροποίηση επηρεάζει τη δυσκολία και τον βαθμό συμμόρφωσης, εξήγησε. Ωστόσο, το πρώτο στάδιο είναι η κατανόηση των ελλείψεων, καθώς η αυτοαξιολόγηση επιτρέπει τον εντοπισμό κενών, τα οποία μπορούν να μεταφραστούν σε συγκεκριμένες πολιτικές, δράσεις και μηχανισμούς ελέγχου.
Συνεχίζοντας, σημείωσε ότι η συμμόρφωση από μόνη της δεν είναι αρκετή για το πεδίο του DEI. Το κλειδί είναι η ουσιαστική αλλαγή κουλτούρας, η οποία απαιτεί χρόνο, προσπάθεια και συλλογική δέσμευση. Η ειδικός επισήμανε ότι αυτή η αλλαγή οφείλει να διαπερνά ολόκληρο τον οργανισμό, από τη βάση έως τη διοίκηση. Ως παράδειγμα, ανέφερε τη δημιουργία επιτροπών σε όλα τα επίπεδα της επιχείρησης, ώστε να διασφαλιστεί η ενσωμάτωση των αρχών του DEI σε κάθε πτυχή της λειτουργίας της.
Η κανονιστική συμμόρφωση αποτελεί απλώς ένα εργαλείο, η αξία του οποίου εξαρτάται από τον τρόπο εφαρμογής του. Η πραγματική πρόοδος έρχεται, όταν η συμμόρφωση αντιμετωπίζεται ως αφετηρία και όχι ως τελικός στόχος
Ερωτώμενη για τις ευκαιρίες που δημιουργει το DEI, επισήμανε ότι η ποικιλομορφία και η συμπερίληψη δεν είναι απλώς αξίες, αλλά καταλύτες για την καινοτομία, την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα της επιχείρησης. Με βάση την ίδια, η συγκεκριμένη στοχοθεσία ενισχύει την εμπιστοσύνη, προσελκύει νέα ταλέντα—ιδιαίτερα νεότερες γενιές που αναζητούν έναν οργανισμό με παρόμοια ατζέντα σε κοινωνικά ζητήματα—και αυξάνει τη δημιουργικότητα, προωθώντας νέες ιδέες και ανοίγοντας δρόμους σε ανεξερεύνητες αγορές. Οι έρευνες επιβεβαιώνουν ότι οι επιχειρήσεις που ενσωματώνουν αποτελεσματικά το DEI είναι πιο ανθεκτικές στις προκλήσεις, πιο αποδοτικές και κοινωνικά πιο υπεύθυνες.
