Η σημερινή αναθεωρημένη ανακοίνωση είναι η πρώτη αναθεώρηση της ανακοίνωσης για τον ορισμό της αγοράς από την έκδοσή της το 1997 και αποτυπώνει τις σημαντικές εξελίξεις που προέκυψαν όλα αυτά τα χρόνια.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε σήμερα αναθεωρημένη ανακοίνωση για τον ορισμό της αγοράς (στο εξής: ανακοίνωση). Ο ορισμός της αγοράς απαιτεί τον προσδιορισμό των ορίων του ανταγωνισμού μεταξύ εταιρειών κατά την αξιολόγηση των συγκεντρώσεων και της πλειονότητας των υποθέσεων που αφορούν παραβιάσεις της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας. Η αναθεωρημένη ανακοίνωση ευθυγραμμίζει τις κατευθυντήριες οδηγίες της Επιτροπής με τις νέες συνθήκες της αγοράς, καθώς και με τις εξελίξεις στην πρακτική της Επιτροπής κατά την εξέταση υποθέσεων και στη νομολογία της ΕΕ. Θα ενισχύσει τη διαφάνεια και την ασφάλεια δικαίου για τις επιχειρήσεις, θα διευκολύνει τη συμμόρφωση και θα συμβάλει στην αποτελεσματικότερη επιβολή των κανόνων ανταγωνισμού.
Η σημερινή αναθεωρημένη ανακοίνωση είναι η πρώτη αναθεώρηση της ανακοίνωσης για τον ορισμό της αγοράς από την έκδοσή της το 1997. Αποτυπώνει τις σημαντικές εξελίξεις που προέκυψαν κατά τα ενδιάμεσα έτη, ιδίως την αυξημένη ψηφιοποίηση και τους νέους τρόπους προσφοράς αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και τον διασυνδεδεμένο χαρακτήρα των εμπορικών συναλλαγών. Οι αναθεωρημένες κατευθυντήριες οδηγίες είναι το αποτέλεσμα διεξοδικής και συμπεριληπτικής διαδικασίας επανεξέτασης που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2020, κατά την οποία συγκεντρώθηκαν παρατηρήσεις από τα ενδιαφερόμενα μέρη τόσο στο στάδιο της αξιολόγησης όσο και στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης σχετικά με το σχέδιο κειμένου. Αντικατοπτρίζουν τους προσανατολισμούς πολιτικής που περιέχονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Μια πολιτική ανταγωνισμού κατάλληλη για νέες προκλήσεις» του Νοεμβρίου του 2021. Η επανεξέταση της ανακοίνωσης είναι καίριας σημασίας για τη φιλοδοξία της Επιτροπής να διασφαλίσει τη διαφάνεια και την προβλεψιμότητα κατά την επιβολή της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού, για παράδειγμα μέσω καθοδήγησης, μεταξύ τομέων και σε τομεακό επίπεδο, όπως επίσης για τους στρατηγικούς τομείς.
Βασικά στοιχεία της αναθεωρημένης ανακοίνωσης για τον ορισμό της αγοράς
Η αναθεωρημένη ανακοίνωση για τον ορισμό της αγοράς παρέχει διευρυμένη και επικαιροποιημένη καθοδήγηση σχετικά με την προσέγγιση της Επιτροπής ως προς τον ορισμό της αγοράς. Πρόκειται για συλλογή, και προσαρμογή σε σύγχρονες συνθήκες, αρχών, μεθοδολογίας, νομολογίας και βέλτιστων πρακτικών που πρέπει να εφαρμόζονται για τον ορισμό των αγορών σε αντιμονοπωλιακές υποθέσεις και σε υποθέσεις συγκεντρώσεων. Ειδικότερα, η αναθεωρημένη ανακοίνωση περιλαμβάνει τα ακόλουθα βασικά στοιχεία:
- Πιο προσβάσιμη καθοδήγηση χάρη σε μια λεπτομερή δομή και σε συγκεκριμένα παραδείγματα που επεξηγούν την πρακτική εφαρμογή των εννοιών του ορισμού της αγοράς.
- Περιγραφή των γενικών αρχών του ορισμού της αγοράς.
- Αναγνώριση της σημασίας άλλων παραμέτρων πλην των τιμών για τον ορισμό της αγοράς, μεταξύ των οποίων η καινοτομία, η ποιότητα, ο αξιόπιστος εφοδιασμός και η βιωσιμότητα.
- Ειδική καθοδήγηση σχετικά με την εφαρμογή των εννοιών του ορισμού της αγοράς σε συγκεκριμένες περιστάσεις, μεταξύ των οποίων:
- οι ψηφιακές αγορές, για παράδειγμα όσον αφορά τις πολύπλευρες αγορές και τα ψηφιακά «οικοσυστήματα» (π.χ. προϊόντα που βασίζονται σε λειτουργικό σύστημα για κινητές συσκευές)·
- οι βιομηχανίες έντασης καινοτομίας, εντός των οποίων οι εταιρείες ανταγωνίζονται στον τομέα της καινοτομίας, μεταξύ άλλων μέσω της ανάπτυξης νέων προϊόντων.
- Διευκρινίσεις σχετικά με δυναμικές και μελλοντοστραφείς αξιολογήσεις, ιδίως σε αγορές που διέρχονται φάση διαρθρωτικών μεταβάσεων, όπως κανονιστικές ή τεχνολογικές αλλαγές.
- Διευρυμένη καθοδήγηση σχετικά με τον ορισμό της γεωγραφικής αγοράς, με έμφαση στους παράγοντες που μπορούν να δικαιολογήσουν τον ορισμό των αγορών ως παγκόσμιων, σε επίπεδο ΕΟΧ, εθνικών ή τοπικών, καθώς στον ρόλο των εισαγωγών κατά τον ορισμό της σχετικής γεωγραφικής αγοράς.
- Διευκρινίσεις σχετικά με διάφορες ποσοτικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον ορισμό των αγορών, όπως η δοκιμή της μικρής αλλά σημαντικής μη προσωρινής αύξησης της τιμής (SSNIP).
- Καθοδήγηση σχετικά με εναλλακτικούς δείκτες μέτρησης που σχετίζονται με τον υπολογισμό των μεριδίων αγοράς, όπως τα μερίδια που βασίζονται στις πωλήσεις ή την παραγωγική ικανότητα, ή τα μερίδια που βασίζονται σε δείκτες μέτρησης της χρήσης, όπως ο αριθμός των (ενεργών) χρηστών ή οι επισκέψεις σε ιστοτόπους.
- Εκτενή επισκόπηση των διαφόρων πηγών αποδεικτικών στοιχείων και της αποδεικτικής τους αξίας για τις αναλύσεις ορισμού της αγοράς.
Η ανακοίνωση αποτελεί ενδιάμεσο στάδιο της συνολικής εκτίμησης από πλευράς ανταγωνισμού. Η εκτίμηση αυτή εξετάζει όλους τους σχετικούς περιορισμούς που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αγορά του σχετικού προϊόντος και στις σχετικές γεωγραφικές αγορές, όπως μεταξύ άλλων εκτίμηση των φραγμών εισόδου ή επέκτασης, ο αντίκτυπος των οικονομιών κλίμακας (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προκύπτουν από δραστηριότητες εκτός της αγοράς) ή των αποτελεσμάτων δικτύου, η πρόσβαση σε συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία και εισροές, καθώς και η διαφοροποίηση των προϊόντων.
Ιστορικό σχετικά με τον ορισμό της αγοράς
Ο ορισμός της αγοράς επιτρέπει να προσδιοριστούν τα όρια εντός των οποίων ασκείται ο ανταγωνισμός μεταξύ εταιρειών. Ο στόχος του ορισμού της σχετικής αγοράς προϊόντος και της σχετικής γεωγραφικής αγοράς είναι ο εντοπισμός των πραγματικών και των δυνητικών ανταγωνιστών που περιορίζουν τις εμπορικές αποφάσεις των εταιρειών, όπως οι όροι προμήθειάς τους. Από την άποψη αυτή, ο ορισμός της αγοράς καθιστά δυνατό, μεταξύ άλλων, να υπολογιστούν τα μερίδια αγοράς, τα οποία μπορεί να προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες για την αξιολόγηση της ισχύος στην αγορά.
Ο ορισμός της αγοράς συμβάλλει στην κατανόηση του ανταγωνιστικού περιβάλλοντος στο οποίο λειτουργούν οι επιχειρήσεις, τόσο σε μια δεδομένη χρονική στιγμή όσο και πιο δυναμικά. Δεδομένου ότι οι αγορές δεν είναι στατικές, η ανάλυση αυτή πρέπει να διενεργείται εκ νέου σε κάθε υπόθεση, προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη οι αλλαγές στις διαδικασίες παραγωγής, τις προτιμήσεις των καταναλωτών και σε άλλα χαρακτηριστικά της αγοράς, όπως οι κύκλοι καινοτομίας, οι αλυσίδες εφοδιασμού, οι ιδιαιτερότητες των ψηφιακών αγορών και των σχετικών επιχειρηματικών μοντέλων και η ευχέρεια πρόσβασης σε νέους προμηθευτές, ή ως απόκριση σε κανονιστικές αλλαγές. Ομοίως, το γεωγραφικό εύρος μιας αγοράς υπόκειται επίσης σε νέα εκτίμηση σε κάθε περίπτωση, η οποία μπορεί να οδηγήσει στον καθορισμό των αγορών από τοπικές έως παγκόσμιες, ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν στην πράξη, ιδίως από τη σκοπιά των καταναλωτών και των πελατών.
Η ανακοίνωση για τον ορισμό της αγοράς παρέχει καθοδήγηση για τις αρχές και τις βέλτιστες πρακτικές σε σχέση με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή εφαρμόζει τις έννοιες της σχετικής αγοράς προϊόντος και της σχετικής γεωγραφικής αγοράς στην επιβολή της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού της ΕΕ.
Ερωτήσεις και απαντήσεις είναι διαθέσιμες εδώ
Δείτε τη σχετική Έκδοση: Δίκαιο Ελεύθερου Ανταγωνισμού
Δείτε το σχετικό Σεμινάριο: Το Νέο Δίκαιο Ανταγωνισμού μετά τον Ν 4886/2022
Δείτε τη σχετική Αρθρογραφία στη Qualex: Η τεχνητή νοημοσύνη, οι επιχειρηματικές πλατφόρμες και το νέο πλαίσιο ανταγωνισμού