Το Μονομελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών τάχθηκε υπέρ των ισχυρισμών της έμμισθης δικηγόρου, η οποία κατά τον χρόνο της εγκυμοσύνης και του τοκετού της, έλαβε επιδόματα μητρότητας (κυοφορίας και λοχείας) από τον ΕΦΚΑ (πρώην ΙΚΑ), τα οποία εν συνεχεία κρίθηκαν από τον φορέα ως αχρεωστήτως καταβληθέντα.
Πραγματικά περιστατικά
Η προσφεύγουσα έμμισθη δικηγόρος, μετά τη γέννηση του παιδιού της, είχε υποβάλει αίτηση στο Τοπικό Υποκατάστημα ΙΚΑ Κηφισιάς για τη λήψη των επιδομάτων μητρότητας, τοκετού και λοχείας. Η αίτησή της εγκρίθηκε και τής καταβλήθηκαν τα επιδόματα τοκετού και λοχείας. Ωστόσο, λίγο διάστημα αργότερα, το ΙΚΑ, μέσω της Διεύθυνσης Παροχών του ΕΦΚΑ, έκρινε ότι τα επιδόματα αυτά είχαν καταβληθεί αχρεωστήτως και ζήτησε την άμεση επιστροφή τους από την ασφαλισμένη, με τη προσφεύγουσα να συμμορφώνεται παρ’ αυτά.
Μετά την επιστροφή των εν λόγω ποσών από την ίδια, η προσφεύγουσα άσκησε ενδικοφανείς προσφυγές κατά των διοικητικών αποφάσεων του Διευθυντή του Τοπικού Υποκαταστήματος του ΙΚΑ Κηφισιάς, (αιτήσεως θεραπείας- ενστάσεως- ενδικοφανούς προσφυγής) κατά των αποφάσεων καταλογισμού. Η δικηγόρος υποστήριξε ότι οι εν λόγω διοικητικές πράξεις παραβίαζαν την αρχή της κοινωνικής ασφάλισης και της ανταποδοτικότητας, καθώς η ίδια είχε καταβάλει πλήρως τις ασφαλιστικές της εισφορές, οι οποίες αντιστοιχούν στα επιδόματα που είχε λάβει. Επίσης, έθεσε και το ζήτημα της παραβίασης της αρχής της ισότητας, καθώς, ως έμμισθη δικηγόρος, θα έπρεπε να δικαιούται τα ίδια επιδόματα με άλλες ασφαλισμένες που βρίσκονται σε παρόμοια θέση. Τέλος, ισχυρίστηκε ότι ο ΕΦΚΑ κατέστη αδικαιολογήτως πλουσιότερος, αφού τα ποσά αυτά είχαν καταβληθεί εντός του νόμιμου πλαισίου, βασιζόμενα στις ασφαλιστικές της εισφορές. Η διοίκηση απέρριψε σιωπηρά τις ως άνω ενδικοφανείς προσφυγές, με τη δικηγόρο να «απαντάει» με την άσκηση προσφυγής ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου.
Η κρίση του Δικαστηρίου
Το Δικαστήριο τάχθηκε υπέρ της προσφεύγουσας, κρίνοντας ότι πληρούσε τις προϋποθέσεις για τη λήψη των επιδομάτων. Πιο συγκεκριμένα, αναγνώρισε ότι οι έμμισθες γυναίκες δικηγόροι, από το 2017, εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ (πρώην Ενιαίο Ταμείο Αυτοτελώς Απασχολούμενων – Τομέας Ασφάλισης Νομικών) και οφείλουν να καταβάλλουν εισφορές, σύμφωνα με το άρθρο 38 του Ν. 4387/2016 για την έμμισθη απασχόλησή τους και εξ αυτού δικαιούνται επιδόματος μητρότητας, κατ’ αναλογική εφαρμογή των διατάξεων του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ενόψει της ασφαλιστικής αντιμετώπισης των εμμίσθων δικηγόρων ως μισθωτών.
Επιπλέον, σημείωσε ότι με βάση νεότερες διατάξεις (αρ. 83 του ν. 4826/2024) προβλέφθηκε ρητά ότι οι έμμισθες δικηγόροι δικαιούνται επίδομα μητρότητας από τον ΕΦΚΑ, με αναδρομική ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2017. Τέλος, σύμφωνα με το δικαστήριο, οι διατάξεις που αφορούν τις μισθωτές ασφαλισμένες του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ εφαρμόζονται αναλογικά στις έμμισθες δικηγόρους. Αυτό σημαίνει ότι οι έμμισθες δικηγόροι, όπως και οι άλλες ασφαλισμένες μισθωτές, δικαιούνται επιδόματα μητρότητας εφόσον πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως η πραγματοποίηση τουλάχιστον 200 ημερών ασφάλισης τα δύο τελευταία έτη πριν από την πιθανή ημερομηνία τοκετού, και η αποχή από την εργασία για το προβλεπόμενο διάστημα.
Πράγματι στη συγκεκριμένη περίπτωση, η προσφεύγουσα είχε συμπληρώσει τις 200 ημέρες ασφάλισης που απαιτούνται και είχε διακόψει την εργασία της για διάστημα 56 ημερών πριν από τον τοκετό και για 63 ημέρες μετά από αυτόν, όπως απαιτεί η σχετική νομοθεσία. Κατά συνέπεια, πληρούσε όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για τη χορήγηση του επιδόματος μητρότητας, γεγονός που καθιστούσε εσφαλμένη την απόφαση του ΕΦΚΑ να αναζητήσει τα ποσά ως αχρεωστήτως καταβληθέντα .
Ως εκ τούτου, το δικαστήριο ακύρωσε τις σιωπηρές απορρίψεις των ενδικοφανών προσφυγών και αναγνώρισε ότι η προσφεύγουσα δικαιούται το επίδομα μητρότητας για 119 ημέρες (17 εβδομάδες), όπως προβλέπει η νομοθεσία.
Δείτε την απόφαση στην Qualex: ΜΔΠρΑθ 12085/2024