Την έλλειψη ειδικής αιτιολογίας, αντιφάσεις και νομικές ασάφειες διαπίστωσε ο Άρειος Πάγος για την προσβαλλόμενη απόφαση, δικαιώνοντας τον αναιρεσειόντα δασάρχη που είχε κριθεί ένοχος για ανθρωποκτονία εξ αμελείας δια παραλείψεως από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο λόγω παράλειψης ειδικών μέτρων ασφαλείας. Η υπόθεση αφορούσε τον θάνατο νεαρής γυναίκας το 2016 στο φαράγγι της Χαραυγής, στη Μεσσηνία, από πτώση βράχου λόγω κατολίσθησης.
Το περιστατικό
Στις 13 Αυγούστου 2016, ημέρα με βροχόπτωση, η θανούσα, μαζί με ομάδα επισκεπτών, περιηγούνταν στο φαράγγι στην κοινότητα Χαραυγή του δήμου Μεσσήνης. Η ισχυρή βροχή προκάλεσε την αποκόλληση ενός βράχου από ύψος 80 μέτρων. Μάλιστα, ο βράχος αναπήδησε δύο φορές σε προεξοχές του πρανούς, αποκτώντας αυξημένη κινητική ενέργεια και τελικώς διαμελίστηκε σε μικρότερα τεμάχια. Ένα από τα τεμάχια χτύπησε θανάσιμα τη νεαρή επισκέπτρια, προκαλώντας κακώσεις κεφαλής, θώρακα και άκρων, οδηγώντας στον θάνατό της.
Aξίζει να επισημανθεί ότι, από την έρευνα που διενεργήθηκε, προέκυψε ότι το ένδικο ατύχημα οφειλόταν στο απρόοπτο γεγονός της έντονης βροχόπτωσης, που δεν μπορούσε να προβλεφθεί. Επίσης, οι αρχές δεν εντόπισαν παραβιάσεις τεχνικών προδιαγραφών στη διαμόρφωση του μονοπατιού (ολισθηρότητα, σπασμένα σκαλοπάτια κ.λπ.), ωστόσο, διαπιστώθηκε απουσία προειδοποιητικών πινακίδων και μέτρων ενημέρωσης για τον κίνδυνο κατολισθήσεων. Τέλος, προέκυψε ότι και κατά το παρελθόν είχαν σημειωθεί ατυχήματα στην περιοχή, και συγκεκριμένα το 2009 ένας τραυματισμός λουόμενης, με αποτέλεσμα να χάσει τις αισθήσεις της, το 2013 μία κατολίσθηση που έφραξε μονοπάτι, και το 2016 μια νέα κατολίσθηση.
Η πρωτοβάθμια απόφαση
Το Πενταμελές Εφετείο Καλαμάτας κήρυξε ένοχο τον 2ο κατηγορούμενο, δασάρχη Καλαμάτας, για το αδίκημα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια δια παραλείψεως (άρθρο 302 ΠΚ). Πιο συγκεκριμένα, το Εφετείο αποφάνθηκε ότι ο Δασάρχης είχε ιδιαίτερη νομική υποχρέωση προστασίας των επισκεπτών, με σκοπό την αποτροπή των κινδύνων, με βάση τον Ν 998/1979. Παράλληλα, έκρινε ότι ο διοικητικός υπάλληλος παρέλειψε να λάβει μέτρα συντήρησης του μονοπατιού, με σκοπό την ασφαλή διέλευση, να τοποθετήσει προειδοποιητικές πινακίδες για τον κίνδυνο κατολισθήσεων (παρά το γνωστό ιστορικό παρόμοιων περιστατικών), και τέλος να εκτελέσει έργα για τη σταθεροποίηση των πρανών. Ως ποινή επιβλήθηκε φυλάκιση 14 μηνών με αναστολή 3 ετών, λόγω αναγνώρισης ελαφρυντικού πρότερης σύννομης ζωής (άρθρο 84 παρ. 2 ΠΚ).
Κατά αυτής της απόφασης, ο δασάρχης άσκησε αναίρεση, προβάλλοντας τους λόγους του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ’ και Ε’ του ΚΠοινΔ (έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας και εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διάταξης).
Συγκεκριμένα, σχετικά με την έλλειψη αιτιολογίας, ο αναιρεσείων ανέφερε ότι το σκεπτικό του Εφετείου δεν τεκμηρίωνε επαρκώς τον αιτιώδη σύνδεσμο μεταξύ της παράλειψης του ίδιου και του θανάτου του άτυχου θύματος.
Σχετικά με τον λόγο της εσφαλμένης εφαρμογής νόμου, ο δασάρχης ισχυρίστηκε ότι το δικαστήριο προέβη σε αντιφατική αναφορά των διατάξεων, τόσο της δασικής νομοθεσίας (Ν 998/1979), όσο και της νομοθεσίας για την τοπική αυτοδιοίκηση (Ν 3852/2010), δημιουργώντας σύγχυση ως προς την αρμοδιότητα λήψης μέτρων προστασίας. Επίσης, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο υπέπεσε σε νομικές αντιφάσεις, καθώς το σκεπτικό βασίστηκε στην υποχρέωση του Δασάρχη, ενώ το διατακτικό πρόσθεσε και αρμοδιότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης, χωρίς να διαχωρίζει τις ευθύνες, ενώ την ίδια στιγμή δεν αναλύθηκε εάν η υποχρέωση προστασίας βάρυνε αποκλειστικά τον Δασάρχη, ή και τις δημοτικές αρχές.
Κρίση Αρείου Πάγου
Ο Άρειος Πάγος δέχθηκε την αναίρεση, ως προς τον λόγο της ελλείψεως της ειδικής αιτιολογίας, με το σκεπτικό ότι το πρωτοβάθμιο δικαστήριο δεν τεκμηρίωσε επαρκώς το πώς οι πινακίδες θα αποθάρρυναν την είσοδο των επισκεπτών και θα απέτρεπαν τον θάνατο. Επίσης, διαπίστωσε ότι η πρωτοβάθμια απόφαση παρουσίασε τις υποχρεώσεις των εμπλεκόμενων διοικητικών προσώπων με αντιφάσεις και νομικές ασάφειες. Συγκεκριμένα, οι ευθύνες αποδόθηκαν τόσο στον Δασάρχη, όσο και στους ΟΤΑ, χωρίς να τεκμηριωθεί ποιος είχε την πρωταρχική υποχρέωση, και παράλληλα δεν αποσαφηνίστηκε εάν η υποχρέωση προστασίας προερχόταν αποκλειστικά από τον Ν 998/1979 ή τον Ν 3852/2010. Τελικά, η απόφαση αναιρέθηκε και η υπόθεση παραπέμφθηκε για νέα εκδίκαση στο πενταμελές εφετείο Καλαμάτας από διαφορετική σύνθεση δικαστών.
Δείτε την απόφαση στην Qualex: ΑΠ (Ποιν) 236/2024