Το εύρος των απευθείας αναθέσεων κατά την περίοδο 2021-2022, και ενώ η χώρα δοκιμαζόταν από την πανδημία, τονίζει σε πρόσφατη έκθεσή του το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Το Ανώτατο Δημοσιονομικό Δικαστήριο εντοπίζει 314.006 συμβάσεις που συνήφθησαν με απευθείας ανάθεση ή με διαπραγμάτευση, με κόστος περίπου 4,5 δισ. ευρώ. Στην πλειοψηφία τους, οι απευθείας αναθέσεις έγιναν στα νοσοκομεία της χώρας.
Στην έκθεση, το Δικαστήριο διαγιγνώσκει χρόνιες παθογένειες του σχετικού μηχανισμού στο ελληνικό Δημόσιο, τονίζοντας ότι «οι αναθέτοντες φορείς ταυτίζουν το «απρόβλεπτο» με το «επείγον». Και εξηγεί: «Δεν αιτιολογείται επαρκώς ο απρόβλεπτος και επείγων χαρακτήρας των αναγκών που καλύπτονται με προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση. Σημαντικά περιθώρια ενίσχυσης υφίστανται στην ουσιαστική συμμετοχή των διοικητικών υπηρεσιών του φορέα κατά τη διαδικασία που προηγείται της τελικής απόφασης ώστε να μην δημιουργούνται υπόνοιες αυθαιρεσίας και αδιαφάνειας».
Σε πολλές περιπτώσεις, φαίνεται να απουσιάζει παντελώς η έρευνα αγοράς. Δεν καθορίζεται με σαφήνεια το αντικείμενο της σύμβασης ούτε προκύπτει ο τρόπος υπολογισμού της εκτιμώμενης δαπάνης
Σε πολλές περιπτώσεις, δε, φαίνεται να απουσιάζει παντελώς η έρευνα αγοράς. Δεν καθορίζεται με σαφήνεια το αντικείμενο της σύμβασης ούτε προκύπτει ο τρόπος υπολογισμού της εκτιμώμενης δαπάνης.
Μεγάλη ευθύνη βαραίνει τους δημόσιους φορείς, πάντα σύμφωνα με την έκθεση, καθώς αυτοί δεν προχωρούν σε διαπραγμάτευση του τιμήματος, δεν διεκδικούν σημαντικές εκπτώσεις, ούτε εφαρμόζουν ευρέως συστήματα ηλεκτρονικής αγοράς.
Το Δικαστήριο διαπιστώνει επίσης ότι δεν παρέχονται εχέγγυα διαφάνειας ως προς την επιλογή του αναδόχου και τον καθορισμό του τιμήματος, ιδίως όταν διενεργούνται επανειλημμένες αναθέσεις στον ίδιο ανάδοχο. Δεν υφίστανται προκαθορισμένα και επομένως επαληθεύσιμα κριτήρια επιλογής όσων καλούνται να υποβάλουν προσφορά.
Γενικότερα, απουσιάζει ο έγκαιρος προγραμματισμός και η ορθολογική κάλυψη των αναγκών. Ακολουθούν πιστά την «παράδοση» που θέλει να προβαίνουν σε κατατμήσεις, κινούμενοι στα ποσοτικά όρια που τους επιβάλλει ο νόμος.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο προβαίνει σε σειρά συστάσεων, με βάση τα προηγούμενα κομβικά σημεία, δίνοντας μεταξύ άλλων βαρύτητα στην ανάπτυξη συστήματος ενδογενούς ελέγχου εντός του οποίου θα αξιοποιούνται (και) τυχόν καταγγελίες. Θα πρέπει να υιοθετηθούν οι ασφαλιστικές δικλίδες για την ακεραιότητα της διαδικασίας των απευθείας αναθέσεων, εκτιμά χαρακτηριστικά.
Δείτε τη σχετική Έκδοση: Δημόσιες Συμβάσεις
Δείτε το σχετικό Σεμινάριο: Η απευθείας ανάθεση στις δημόσιες συμβάσεις μετά τον Ν 4782/2023