Στην έκθεση «Ίση Μεταχείριση», καταγράφεται το έργο του Συνηγόρου του Πολίτη, ως εθνικού φορέα ισότητας το 2023, στο πεδίο εφαρμογής των Οδηγιών για την ισότητα.
«Κάθε ετήσια Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη, για το επίπεδο σεβασμού της αρχής της ίσης μεταχείρισης στη χώρα μας, αναδεικνύει συστημικές στρεβλώσεις και αγκυλώσεις στη λειτουργία του δημόσιου τομέα και επίμονες εστίες αθέμιτων διακρίσεων στον ιδιωτικό τομέα. Θέτει, επίσης, άβολα ερωτήματα για τις νοοτροπίες, τις πρακτικές και τις στερεοτυπικές αντιλήψεις καθενός και καθεμίας μας. Η παρούσα Έκθεση, για το έτος 2023, δεν αποτελεί εξαίρεση», αναφέρει ο Συνήγορος του Πολίτη Ανδρέας Ι. Ποττάκης.
Η θεματική κατανομή των αναφορών για διακρίσεις, που λαμβάνει ο Συνήγορος, παραμένει ετεροβαρής. Καταγγελίες για διάκριση λόγω φύλου στην εργασία αντιστοιχούν, και για το 2023, στις μισές επί του συνόλου των αναφορών, ενώ η αναπηρία αναδεικνύεται ως λόγος διάκρισης στο 1/5 αυτών.
Πράγματι, οι διακρίσεις λόγω φύλου στην εργασία, παρά τις βελτιωτικές παρεμβάσεις στο νομοθετικό πλαίσιο, ενωσιακό και εθνικό, τα τελευταία χρόνια, εξακολουθούν να είναι παρούσες και επίμονες. Τόσο στη χώρα μας, όσο και στο σύνολο των κρατών – μελών της Ε.Ε., οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται σε θέσεις ευθύνης στον ιδιωτικό τομέα, ενώ και η μισθολογική τους εξίσωση με τους άνδρες παραμένει ζητούμενο.
Στα στατιστικά δεδομένα που καταγράφονται, παρατηρείται σταθερός, περίπου, αριθμός αναφορών (877), έναντι του προηγούμενου έτους και μικρές διακυμάνσεις στα ποσοστά των αναφορών, ανά λόγο διάκρισης. Σταθερή αριθμητική υπεροχή καταγράφεται, και αυτή τη χρονιά, στις υποθέσεις διακρίσεων λόγω φύλου (52%) και λόγω αναπηρίας (22%), ενώ περίπου ίδια, με το έτος 2022, ποσοστά αναφορών καταγράφονται για όλους τους άλλους λόγους διάκρισης.
Εξαίρεση αποτελούν οι υποθέσεις διακρίσεων λόγω φυλετικής καταγωγής, που εμφανίζουν αύξηση, σε ποσοστό 7% στο σύνολο των αναφορών, έναντι 2% το 2022, και οι υποθέσεις διακρίσεων λόγω εθνικής καταγωγής σε ποσοστό 4% έναντι 2% το 2022. Απόδειξη αποτελεσματικότητας αποτελεί η θετική έκβαση που καταγράφεται στο 67% των βάσιμων υποθέσεων, μετά τις παρεμβάσεις της Αρχής, ενώ το γεγονός ότι 77% των αναφορών αφορούν στον δημόσιο τομέα, έναντι 23% που αφορούν στον ιδιωτικό, αναδεικνύει την ανάγκη περαιτέρω πρωτοβουλιών και δράσεων πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης στον ιδιωτικό τομέα.
Το 2023 αποτέλεσε χρονιά που δρομολογήθηκαν σημαντικές εξελίξεις, σε επίπεδο νομοθετικών πρωτοβουλιών για την ενδυνάμωση του ενωσιακού πλαισίου για την καταπολέμηση των διακρίσεων και την προώθηση της ίσης μεταχείρισης. Οι εξελίξεις αυτές αποτελούν σαφή ένδειξη της σταθερής προσήλωσης των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην επίτευξη στόχων που θα επιφέρουν μετρήσιμα αποτελέσματα και αλλαγές σε θέματα ισότητας στην πράξη.
Η υιοθέτηση της Οδηγίας 2023/970/ΕΚ αναμένεται να συμβάλει καθοριστικά στην ενίσχυση της εφαρμογής της αρχής της ισότητας της αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών για όμοια εργασία της αυτής αξίας, μέσω μισθολογικής διαφάνειας και μηχανισμών επιβολής. Παράλληλα, η Οδηγία 2022/2381/ΕΚ για τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων σε θέσεις διευθυντικών στελεχών των εισηγμένων εταιρειών, με χρονικό ορίζοντα ενσωμάτωσης το τέλος του τρέχοντος έτους (2024), φιλοδοξεί να εξισορροπήσει την εκπροσώπηση των φύλων στις εταιρείες αυτές.
«Στο πρώτο Κεφάλαιο της Έκθεσης παρουσιάζονται αντιπροσωπευτικές υποθέσεις διακρίσεων, ο τρόπος χειρισμού και η έκβασή τους, με στόχο την απτή εξοικείωση με το είδος και τον τρόπο εξέτασης των υποθέσεων της συγκεκριμένης αρμοδιότητας. Το δεύτερο Κεφάλαιο εστιάζει σε ερμηνευτικά ζητήματα που ανέκυψαν κατά την εξέταση των υποθέσεων, που αφορούν, ιδίως, στην παροχή διευκολύνσεων σε εργαζόμενους με αναπηρία ή σε γονείς ή φροντιστές ατόμων με αναπηρία, καθώς και σε ερμηνευτικά ζητήματα σε υποθέσεις διακρίσεων λόγω ηλικίας. Στο τρίτο Κεφάλαιο παρουσιάζονται οι εξελίξεις που έχουν επέλθει σε νομολογιακό επίπεδο και σε επίπεδο πολιτικών και αφορούν τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, καθώς και εκτενέστερη αναφορά στις εξελίξεις που αναμένονται μετά την υιοθέτηση των Οδηγιών 2023/970/ΕΚ και 2022/2381/ΕΚ που ήδη προαναφέρθηκαν. Στο τέταρτο Κεφάλαιο παρουσιάζονται οι νομοθετικές προτάσεις που υποβλήθηκαν το 2023 σε ευρύ πεδίο θεμάτων, καθώς και εκείνες που υιοθετήθηκαν εντός του έτους», αναφέρει η Βοηθός του Συνηγόρου του Πολίτη για την Ίση Μεταχείριση Καλλιόπη Λυκοβαρδή.
Δείτε την Ειδική Έκθεση 2023 «Ίση Μεταχείριση» για το 2023 εδώ