Παράνομη καταδίκη για συμμορία αναγνώρισε το Δικαστήριο του Αρείου Πάγου κατά την εξέταση αιτήσεως αναίρεσης σε υπόθεση με συγκατηγορούμενους, καταδικασθέντες για τις πράξεις της ληστείας, της διευκόλυνσης εξόδου από τη χώρα και της απόπειρας εκβίασης. Οι αναιρεσείοντες πρότειναν ως λόγους για την αναίρεση της απόφασης την έλλειψη αιτιολογίας και την εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου, που όμως δεν έγιναν δεκτοί, καθώς το δικαστήριο έκρινε πλήρως αιτιολογημένη και ορθή τόσο την καταδικαστική κρίση, όσο και την επιμέτρηση της ποινής.
Αντιθέτως, ο λόγος αναίρεσης για υπέρβαση εξουσίας αποτέλεσε αφορμή για να εξεταστεί διαχρονικά η διάταξη του άρθρου 187 του Ποινικού Κώδικα, κατά το σκέλος που αφορά το αδίκημα της συμμορίας, καθώς, στην υπό κρίση περίπτωση, η καταδίκη για συμμορία έθεσε σε δυσμενέστερη θέση τους συγκατηγορούμενους, αν και η ισχύουσα διάταξη (άρθρο 187 παρ. 3 νΠΚ) είναι επιεικέστερη.
Η καταδίκη για συμμορία έθεσε σε δυσμενέστερη θέση τους συγκατηγορούμενους, αν και η ισχύουσα διάταξη (άρθρο 187 παρ. 3 νΠΚ) είναι επιεικέστερη
Οι συγκατηγορούμενοι-αναιρεσείοντες καταδικάστηκαν σε πρώτο βαθμό για ένωση με άλλους (συμμορία), κατ΄ εφαρμογή του πΠΚ και του άρθρου 187 παρ. 5. Μετά την άσκηση έφεσης, το δευτεροβάθμιο δικαστήριο τους έκρινε ένοχους για οργάνωση προς διάπραξη κακουργήματος, σύμφωνα με το άρθρο 187 παρ. 3 του νΠΚ. Ο Άρειος Πάγος ερμηνεύοντας ιστορικά τη διαμόρφωση του άρθρου 187 του Ποινικού Κώδικα, διαπίστωσε ότι η νεότερη διάταξη, υπό την παράγραφο 3 του νΠΚ, λειτουργώντας διευκρινιστικά, θέτει αυστηρότερες προϋποθέσεις για τη στοιχειοθέτηση του αξιοποίνου, αξιώνοντας την οργάνωση προσώπων για διάπραξη κακουργήματος. Αντιθέτως, υπό την προϊσχύσασα μορφή του άρθρου 187 παρ. 5 πΠΚ, αρκούσε η ένωση με άλλους για τη διάπραξη κακουργήματος, με αποτέλεσμα να θεωρείται δυσμενέστερη για τον κατηγορούμενο. Κατά το σκεπτικό της απόφασης και την συνεκτιμηθείσα νεότερη νομολογία, με την ευμενέστερη διάταξη του άρθρου 187 του νΠΚ, η απλή σύμπτωση βουλήσεων δεν θεμελιώνει την αντικειμενική υπόσταση της συμμορίας, αλλά -όπως επισημαίνεται- και στην αιτιολογική έκθεση του Νέου Ποινικού Κώδικα, απαιτεί επιπλέον σύσταση οργάνωσης, με στοιχειώδη δομή και συμφωνία για την τέλεση αξιόποινων πράξεων.
Εφαρμόζοντας τη δικονομική αρχή περί μη χειροτέρευσης της θέσεως του κατηγορουμένου, ο Άρειος Πάγος διέκρινε θετική υπέρβαση εξουσίας στην υπό κρίση υπόθεση, καθώς μετά την άσκηση του ενδίκου μέσου ορισμένοι εκ των συγκατηγορουμένων καταδικάσθηκαν για πράξη διαφορετική, ήτοι για οργάνωση και όχι ένωση για τη διάπραξη κακουργήματος, πράξη για την οποία – κατά την ηπιότερη πρόβλεψη του άρθρου 187 παρ. 3 νΠΚ – αξιώνονται πρόσθετα στοιχεία, που δεν προέκυψαν κατά το σχηματισμό της κρίσης επί της ενοχής σε πρώτο βαθμό.
Η παραδοχή του λόγου αναίρεσης για υπέρβαση εξουσίας, ως βάσιμου, οδήγησε σε εν μέρει αναίρεση της προσβαλλόμενης απόφασης και σε εφαρμογή του επεκτατικού αποτελέσματος του ενδίκου μέσου. Το ευεργετικό αποτέλεσμα της αναίρεσης ίσχυσε για όλους τους συγκατηγορούμενους, οι οποίοι τελικώς απαλλάχθηκαν για την πράξη της συμμορίας, όπως αυτή προσδιορίζεται στον νέο Ποινικό Κώδικα.
Δείτε τη δικαστική απόφαση στην Qualex: ΑΠ (Ποιν) 906/2024