Είχε απασχολήσει την επικαιρότητα επί μακρόν, μετά τον Απρίλιο του 2007, και την πρόσκρουση του κρουαζιερόπλοιου Sea Diamond σε ξέρα στον όρμο των Φηρών της Σαντορίνης, και την καταπόντισή του στον όρμο του Αθηνιού, 10 χλμ. μακριά. Παρά το γεγονός ότι είχαν σωθεί οι περισσότεροι επιβάτες και το πλήρωμα (σσ: μετέφερε συνολικά 1.163 επιβάτες και 391 μέλη πληρώματος), δυο Γάλλοι, πατέρας και κόρη, αγνοούνται ως σήμερα.
Η συγκεκριμένη υπόθεση αφορά στην απόρριψη των αγωγών, που άσκησε ο Δήμος Θήρας ζητώντας αφ’ ενός μεν την ανέλκυση του ναυαγισμένου κρουαζιερόπλοιου Sea Diamond, επικαλούμενος συνεχιζόμενη ρύπανση και απειλή για το θαλάσσιο περιβάλλον, αφ’ ετέρου δε τη χρηματική ικανοποίηση, λόγω ηθικής βλάβης, εξαιτίας της δυσφήμησης της Σαντορίνης, που αν και παγκόσμιος τουριστικός προορισμός, δυστυχώς αδυνατεί να περιφρουρήσει την καθαρότητα και την υγιεινή του οικοσυστήματος, λόγω της εξακολούθησης της παραμονής του ναυαγίου στον βυθό του νησιού.
Αν και το Εφετείο απέρριψε την πρώτη αγωγή, ως απαράδεκτη ελλείψει εννόμου συμφέροντος και ενεργητικής νομιμοποίησης, λόγω της αναρμοδιότητάς του Δήμου να εμπλακεί στη διαδικασία ανέλκυσης του πλοίου, ο Άρειος Πάγος, αντιθέτως, δέχθηκε ότι ο Δήμος Θήρας νομιμοποιούνταν να ασκήσει αγωγή, λόγω της συνταγματικά επιβεβλημένης υποχρέωσης των ΟΤΑ, κατ’ άρθρο 102 του Συντάγματος, να μεριμνούν για την προστασία του περιβάλλοντος.
Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 28 παρ. 7 του Ν. 1650/1986, οι ΟΤΑ δύνανται να παρίστανται ως πολιτικώς ενάγοντες σε περιπτώσεις αδικημάτων κατά του περιβάλλοντος ανεξαρτήτως τυχόν περιουσιακής ζημίας. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», που καθιερώνεται στις ειδικές διατάξεις του Ν. 743/1977 (ΠΔ 55/1998), αλλά και της υποχρέωσης του κυρίου του ναυαγίου να προβαίνει σε ανέλκυση και απομάκρυνση του ναυαγίου, λόγω ρύπανσης του περιβάλλοντος, αναγνωρίζεται η αρμοδιότητα στους ΟΤΑ για την αποτροπή – αντιμετώπιση της ρύπανσης, ως εν προκειμένω.
Αναφορικώς με την αγωγή για τη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, ο Άρειος Πάγος επικύρωσε την απόφαση του Εφετείου, δυνάμει της οποίας αυτή είχε απορριφθεί ως απαράδεκτη λόγω αοριστίας, αφού δεν προσδιορίστηκαν τα πραγματικά περιστατικά που απαιτούνται για να θεμελιώσουν ηθική βλάβη, όπως απαιτείται για τα νομικά πρόσωπα, καθόσον η φήμη της περιοχής δεν αποτελεί άμεσα προσβαλλόμενο αγαθό του νομικού προσώπου, δηλαδή ο Δήμος δεν επικαλέστηκε συγκεκριμένη και οικονομικά αποτιμώμενη ζημία του με υλική υπόσταση για να στηρίξει τη νομιμότητα του αιτήματος περί αποκατάστασης της ηθικής βλάβης του. Τα εκτιθέμενα στην αγωγή περιστατικά και οι περιγραφόμενοι ισχυρισμοί θεωρήθηκαν ότι δεν είναι επαρκή για να θεμελιώσουν ηθική βλάβη στον Δήμο μεμονωμένως, αλλά ότι βλάπτουν τη νήσο στο σύνολό της.
Η απόφαση σηματοδοτεί τις αρχές της προφύλαξης και της προληπτικής δράσης για το περιβάλλον, την αρμοδιότητα των ΟΤΑ για την προστασία του περιβάλλοντος και τη νομιμοποίηση αυτών σε αγωγές, που άπτονται της περιβαλλοντικής προστασίας και της αξίωσης χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης.
Δείτε την απόφαση στην Qualex: ΑΠ 539/2024