Δεν παραβιάζεται η ελευθερία της έκφρασης των γιατρών από τη διατύπωση επιστημονικά αστήρικτων θέσεων σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, σύμφωνα με απόφαση που εξέδωσε χθες, Τρίτη 27 Αυγούστου, το Δικαστήριο του Στρασβούργου. Όπως κρίθηκε, η σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στους γιατρούς και τους ασθενείς διαβρώνεται όταν εκφράζονται αναληθείς θέσεις για την αξιοπιστία των εμβολίων στο δημόσιο διάλογο, και ως εκ τούτου τέτοιες απόψεις δεν εμπίπτουν στην ελευθερία της έκφρασης, όπως αυτή κατοχυρώνεται στο άρθρο 10 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Η υπόθεση που έφτασε μέχρι το Δικαστήριο του Στρασβούργου είχε ως αφετηρία δηλώσεις γενικού ιατρού από την Αυστρία που ασχολείται με την «ολιστική ιατρική» και την ομοιοπαθητική σχετικά με την αναποτελεσματικότητα των εμβολίων. Οι θέσεις αυτές είχαν ως αποτέλεσμα να κινηθεί πειθαρχική διαδικασία σε βάρος του.
Ειδικότερα, το 2017 κρίθηκε ένοχος για πειθαρχικά παραπτώματα από το πειθαρχικό συμβούλιο της Στυρίας και της Καρινθίας του Αυστριακού Ιατρικού Συλλόγου, διότι είχε υποστηρίξει θέσεις που δεν ήταν σύμφωνες με τα πορίσματα της ιατρικής επιστήμης. Για την ακρίβεια, είχε αρνηθεί την ύπαρξη παθογόνων ιών, την εν γένει αξιοπιστία των εμβολιασμών, ενώ είχε υποστηρίξει ότι η φύση δεν γνωρίζει ασθένειες και ότι ούτε μία ασθένεια δεν είχε εξαλειφθεί μέσω του εμβολιασμού. Αποτέλεσμα των παραπάνω δηλώσεων ήταν να του επιβληθεί πρόστιμο ύψους 2.000 ευρώ, με αναστολή μέχρι την επιβολή δοκιμαστικής περιόδου ενός έτους, καθώς και τα έξοδα της πειθαρχικής διαδικασίας.
Εν συνεχεία, ο γενικός ιατρός επικαλούμενος το δικαίωμά του στην ελευθερία της έκφρασης, προκειμένου να ακυρώσει την απόφαση του πειθαρχικού συμβουλίου, προσέφυγε ενώπιον του περιφερειακού διοικητικού δικαστηρίου της Στυρίας, χωρίς, ωστόσο, επιτυχία. Ειδικότερα, το περιφερειακό διοικητικό δικαστήριο έκρινε ότι ο περιορισμός της ελευθερίας έκφρασης εξυπηρετούσε την προστασία της υγείας των πολιτών, τονίζοντας ότι οι γιατροί δεν θα πρέπει να προβαίνουν σε δηλώσεις που διαρρηγνύουν την σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύσσεται μεταξύ αυτών και των πολιτών ή ασθενών τους, κάτι που εν προκειμένω συνέβη.
Ακολούθως, ο γιατρός άσκησε προσφυγή ενώπιον του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου, επικαλούμενος εκ νέου το δικαίωμά του στην ελευθερία της έκφρασης, η οποία επίσης απορρίφθηκε. Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο έκρινε ότι οι δηλώσεις του προσφεύγοντος εξυπηρετούσαν την προβολή των δικών του θεραπευτικών μεθόδων, οι δε θέσεις αυτές δεν ήταν σύμφωνες με τα γνωστά πορίσματα της ιατρικής επιστήμης, ορισμένες μάλιστα ούτε καν με τη λογική, με αποτέλεσμα ο ίδιος να βλάψει τη φήμη του ιατρικού επαγγέλματος, παρέχοντας μη αντικειμενικές πληροφορίες για διαφημιστικούς σκοπούς.
Η υπόθεση στο Στρασβούργο
Η υπόθεση έφτασε ενώπιον του Δικαστηρίου του Στρασβούργου, με τον προσφεύγοντα γιατρό να υποστηρίζει για άλλη μία φορά ότι οι δηλώσεις του για τα εμβόλια καλύπτονται από το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης.
Όπως παρατήρησε, εάν κάθε γιατρός έπρεπε να παραμείνει εντός των άκαμπτων ορίων της συμβατικής ιατρικής σε όλες τις δημόσιες δηλώσεις του, θα χανόταν κάθε ποικιλομορφία απόψεων, τονίζοντας την ίδια στιγμή ότι οι εν λόγω απόψεις εξυπηρετούσαν τα νόμιμα συμφέροντα τμήματος του πληθυσμού που ενδιαφέρεται για εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές. Ακόμη και αν οι επίμαχες δηλώσεις στον ιστότοπό του δεν ήταν σύμφωνες με τη συμβατική ιατρική επιστήμη ή θα μπορούσαν να εκληφθούν ως προσβλητικές, σοκαριστικές ή ενοχλητικές από το κράτος ή μέρος του πληθυσμού, υπήρχαν πολλές επιστημονικές δημοσιεύσεις που υποστήριζαν τις δικές του απόψεις, εξήγησε.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αξιοποιώντας την πάγια νομολογία του, παρατήρησε ότι η ελευθερία της έκφρασης αποτελεί ένα από τα βασικά θεμέλια της δημοκρατικής κοινωνίας και μία από τις βασικές προϋποθέσεις για την πρόοδό της και την αυτοπραγμάτωση κάθε ατόμου. Βέβαια, η εν λόγω ελευθερία υπόκειται σε περιορισμούς, οι οποίες πρέπει, ωστόσο, να ερμηνεύονται αυστηρά και η ανάγκη για κάθε περιορισμό πρέπει να αποδεικνύεται κατά τρόπο πειστικό.
Στο πλαίσιο αυτό, το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι οι ασκούντες το επάγγελμα ιατροί απολαμβάνουν την ελευθερία της έκφρασης και έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν σε συζητήσεις για θέματα δημόσιας υγείας, υποστηρίζοντας ακόμη και μειοψηφικές απόψεις. Η άσκηση του δικαιώματος αυτού δεν είναι, βέβαια, χωρίς όρια, ιδίως όταν συνδέεται με την άσκηση του επαγγέλματός τους.
Πιο συγκεκριμένα, ο περιορισμός της ελευθερίας έκφρασης των ιατρών μπορεί να απαιτηθεί σε περιπτώσεις κατηγορηματικής και αναληθούς δημόσιας πληροφόρησης για ιατρικά ζητήματα, όπως παρατήρησε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Εν προκειμένω, οι δηλώσεις δεν ήταν μόνο απόλυτες, αλλά και επιστημονικά αστήρικτες, καθώς – όπως σταθερά επισημαίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας – ο εμβολιασμός αποτελεί μια από τις πιο επιτυχημένες και αποδοτικές παρεμβάσεις στον τομέα της υγείας, που εγγυάται σημαντικά πλεονεκτήματα απέναντι σε υγειονομικές απειλές.
Έτσι, λοιπόν, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πειθαρχική κύρωση που επιβλήθηκε στον προσφεύγοντα ιατρό για τη διατύπωση επιστημονικά αβάσιμων δηλώσεων σχετικά με την αναποτελεσματικότητα των εμβολίων στην ιστοσελίδα του, δεν παραβιάζει το άρθρο 10 της Σύμβασης για την ελευθερία της έκφρασης.
Δείτε την απόφαση στη Qualex: ΕΔΔΑ προσφ. 20007/22, απόφ. της 27.8.2024