Το Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αλεξανδρούπολης επιδίκασε χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης στην σύζυγο και στα τέκνα του θανόντος, ο οποίος το 2000 υπέστη παραπληγία εξαιτίας χειρουργικής επέμβασης στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης (ΤρΔΠρΑλεξ 388/2023)
Ασθενής που υποβλήθηκε το 2000 σε χειρουργική επέμβαση υπέστη βαρύτατη σωματική βλάβη (παραπληγία) με αποτέλεσμα να ανοίξει ένας δικαστικός κύκλος αγωγών αποζημίωσης σε βάρος του νοσοκομείου για την ηθική βλάβη που υπέστη.
Κατόπιν αγωγής αποζημίωσης που άσκησε ο ενάγων, εκδόθηκε απόφαση πρωτοβάθμιου δικαστηρίου σύμφωνα με την οποία το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης υποχρεώθηκε να καταβάλει σε αυτόν το ποσό των 147.000 ευρώ. Εν συνεχεία, η έφεση που ασκήθηκε από το εναγόμενο νοσοκομείο δεν είχε τύχη, καθότι κρίθηκε ότι από «παράνομες πράξεις και παράνομες παραλείψεις των επιβαλλόμενων από τους κανόνες της Ιατρικής επιστήμης και σχετικής πείρας ενεργειών των οργάνων του νοσοκομείου, κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του ασθενούς και κυρίως από μη προσεκτικούς χειρισμούς τους κατά το διεγχειρητικό στάδιο προκλήθηκαν μικροκακώσεις στο νωτιαίο μυελό της σπονδυλικής στήλης και βλάβες, καθώς και επιμόλυνση του χειρουργηθέντος τραύματος, οι οποίες, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας και κατά τη συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων, ήταν ικανές να επιφέρουν και πράγματι επέφεραν τη βαρύτατη επιδείνωση της πάθησής του με αποτέλεσμα να εγκατασταθεί πλέον η συγκεκριμένη βλάβη κατά τρόπο μη αναστρέψιμο». Έτσι, λοιπόν, αναγνωρίσθηκε τελεσιδίκως η υποχρέωση του ήδη εναγόμενου να καταβάλει στον ενάγοντα το συνολικό ποσό των 100.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση για την προκληθείσα ηθική βλάβη.
Μάλιστα, σημειώνεται ότι, το εναγόμενο νοσοκομείο άσκησε αίτηση αναίρεσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας από την οποία όμως στην συνέχεια παραιτήθηκε.
Η κρίση του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αλεξανδρούπολης
Το Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αλεξανδρούπολης, αξιοποιώντας τόσο τις διατάξεις των άρθρων 105-106 ΕισΝΑΚ όσο και την διάταξη του άρθρου 932 ΑΚ, τόνισε ότι ευθύνη του Δημοσίου υφίσταται, συντρεχουσών και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, όχι μόνον όταν παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου με σχετική πράξη ή παράλειψη οργάνου του Δημοσίου, αλλά και όταν παραλείπονται ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη δημόσια υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης. Στις περιπτώσεις αυτές το Δημόσιο υποχρεούται να αποκαταστήσει κάθε θετική ή αποθετική ζημία, τα δε δικαστήρια της ουσίας μπορούν, επιπλέον, να επιδικάσουν σε βάρος του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης. Ειδικότερα, το δικαστήριο έχει την ευχέρεια, αφού εκτιμήσει τα πραγματικά περιστατικά που θέτουν υπόψη του οι διάδικοι και με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, να επιδικάσει χρηματική ικανοποίηση και να καθορίσει το εύλογο ποσό αυτής, αν κρίνει ότι επήλθε στον αδικηθέντα ηθική βλάβη ή ψυχική οδύνη. Περαιτέρω, κατά την έννοια των ίδιων διατάξεων, στην περίπτωση κατά την οποία επιδικαστεί χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης του παθόντος από παράνομη πράξη ή παράλειψη του Ελληνικού Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου και στη συνέχεια επέλθει ο θάνατος του τελευταίου συνεπεία της ίδιας παράνομης πράξης ή παράλειψης, τότε τα μέλη της οικογένειάς του θανόντος δικαιούνται χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης, η αξίωσή τους δε αυτή γεννάται και καθίσταται δικαστικώς επιδιώξιμη και προσδιορίσιμη κατά τον χρόνο του θανάτου αυτού και είναι αυτοτελής από τη χρηματική ικανοποίηση του παθόντος, εφόσον αποσκοπεί στην ανακούφιση του ψυχικού άλγους προσώπων διαφορετικών του παθόντος, το οποίο προκαλείται από τον επελθόντα σε μεταγενέστερο χρόνο θάνατο του τελευταίου.
Απαραίτητη, πάντως, προϋπόθεση, όπως σημείωσε το δικαστήριο, για την επιδίκαση αποζημίωσης είναι, μεταξύ άλλων, η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή παράλειψης υλικής ενεργείας του δημοσίου οργάνου ή του οργάνου ΝΠΔΔ και της επελθούσης ζημίας. Αιτιώδης δε σύνδεσμος υπάρχει, όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η πράξη ή η παράλειψη είναι επαρκώς ικανή (πρόσφορη) και μπορεί αντικειμενικά κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων και χωρίς τη μεσολάβηση άλλου περιστατικού να επιφέρει τη ζημία και να την επέφερε στη συγκεκριμένη περίπτωση. Εξ άλλου, η διακοπή του αιτιώδους συνδέσμου έχει ως προϋπόθεση την παρεμβολή άλλων μεταγενεστέρων όλως εξαιρετικών και απροβλέπτων γεγονότων, ιδίως δε ενέργειες τρίτων προσώπων. Αιτιώδης δε συνάφεια μεταξύ παράνομης πράξης και ζημιογόνου αποτελέσματος υφίσταται και στην περίπτωση που το ζημιογόνο γεγονός δεν επέρχεται αμέσως, αλλά κατόπιν παρέλευσης μικρού ή μεγάλου χρονικού διαστήματος. Τώρα, όσον αφορά στην περίπτωση του νοσοκομείου, ευθύνη προς αποζημίωση υφίσταται για την ζημία που υπέστη ασθενής από κάθε αμέλεια του ιατρικού προσωπικού αυτού, ακόμη και ελαφρά, αν το όργανο του νοσοκομείου, κατά την εκτέλεση των ιατρικών του καθηκόντων, παρέβη την υποχρέωσή του να ενεργήσει σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές της ιατρικής επιστήμης, επιδεικνύοντας την δέουσα επιμέλεια, ήτοι αυτή που αναμένεται από τον μέσο εκπρόσωπο του κύκλου του. Στην περίπτωση αυτή το νοσοκομείο ευθύνεται αναλόγως και για καταβολή χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης του παθόντος ασθενούς ή σε περίπτωση θανάτωσης λόγω ψυχική οδύνης των μελών της οικογένειας αποβιώσαντος ασθενούς.
Εν προκειμένω, το Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αλεξανδρούπολης έκρινε ότι δεν προκύπτει από κάποιο αποδεικτικό στοιχείο πως έλαβαν χώρα μεταγενέστερα του ζημιογόνου γεγονότος περιστατικά ή όλως εξαιρετικά και απροβλέπτα γεγονότα, όπως ενέργειες τρίτων προσώπων (ιατρικού προσωπικού ή συγγενών του θανόντος), τα οποία να βρίσκονται σε άμεση αιτιώδη συνάφεια με τον θάνατο αυτού και να διακόπτουν τον υφιστάμενο σύνδεσμο με το αρχικό γεγονός, για τον λόγο αυτό δεν τίθεται ζήτημα διακοπής του αιτιώδους συνδέσμου. Σε κάθε περίπτωση, όπως σημειώθηκε, η αξίωση για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης είναι αυτοτελής σε σχέση με την αξίωση για χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης, γεγονός που συνεπάγεται ότι οι αξιώσεις του πρώτου δικαιούχου (θανόντος) διαφοροποιούνται από τις αξιώσεις των δεύτερων (συγγενών).
Κατόπιν τούτων, το δικαστήριο έκρινε ότι συντρέχει ευθύνη του εναγόμενου νοσοκομείου και κατ’ επέκταση είναι υποχρεωμένο να αποζημιώσει τους ενάγοντες λόγω της ψυχικής οδύνης που υπέστησαν από τον θάνατο του συγγενή τους. Το ύψος της αποζημίωσης που επιδίκασε ανήλθε στο ποσό των 60.000,00 ευρώ για την σύζυγο του θανόντος και στο ποσό των 45.000,00 ευρώ για τα τέκνα του.
Δείτε την απόφαση στη Qualex: ΤρΔΠρΑλεξ 388/2023
Δείτε τη σχετική Έκδοση: Αστική ευθύνη του Δημοσίου