Το Μονομελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών αναγνώρισε την ευθύνη Δήμου λόγω διάδοσης ευαίσθητων δεδομένων υγείας από δημοτική υπάλληλο που είχε πρόσβαση στο σχετικό αρχείο, μέσω του οποίου γινόταν η διεκπεραίωση και η πληρωμή των προνοιακών επιδομάτων σε άτομα με αναπηρία (ΜΔΠρΑθ 11267/2022).
Το δικαστήριο, αφού αξιοποίησε τις διατάξεις των άρθρων 105 και 106 του ΕισΝΑΚ για την αστική ευθύνη του Δημοσίου καθώς και τις διατάξεις των άρθρων 57 και 59 του ΑΚ για την προσβολή της προσωπικότητας, σημείωσε ότι για να στοιχειοθετηθεί ευθύνη του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ προς αποζημίωση λόγω πράξης ή παράλειψης των οργάνων του κατά την άσκηση της ανατεθειμένης σε αυτά δημόσιας εξουσίας, απαιτείται, μεταξύ άλλων, η πράξη ή παράλειψη να είναι παράνομη. Μάλιστα, ευθύνη προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνο από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ ή από παραλείψεις οφειλόμενων νόμιμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και τη λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών και δεν συνάπτονται με την ιδιωτική διαχείριση του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ, ούτε οφείλονται σε προσωπικό πταίσμα οργάνου, που ενήργησε εκτός του κύκλου των υπηρεσιακών του καθηκόντων.
Επίσης, όπως τόνισε το Μονομελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών, ευθύνη του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ, τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, υπάρχει όχι μόνο όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου του παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις, που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης. Απαραίτητη, πάντως, προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημίωσης είναι η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παρανόμου πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή παράλειψης υλικής ενέργειας του δημοσίου οργάνου και της ζημίας που επέρχεται. Αιτιώδης σύνδεσμος υπάρχει, όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η πράξη ή η παράλειψη είναι επαρκώς ικανή και μπορεί αντικειμενικά κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων να επιφέρει τη ζημία.
Περαιτέρω, το δικαστήριο της ουσίας μπορεί, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 932 του ΑΚ, το οποίο εφαρμόζεται αναλόγως και στην περίπτωση αστικής ευθύνης του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ, να επιδικάσει σε βάρος του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, δηλαδή χρηματική ικανοποίηση ανάλογη με τις περιστάσεις της συγκεκριμένης περίπτωσης. Επίσης, εύλογη χρηματική ικανοποίηση, λόγω ηθικής βλάβης, μπορεί να επιδικασθεί και υπέρ εκείνου του οποίου έχει προσβληθεί η προσωπικότητα από παράνομη πράξη, παράλειψη ή υλική ενέργεια οργάνων του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ κατά την άσκηση των καθηκόντων τους (ή καθ’ υπέρβαση αυτών), ανεξάρτητα από την υπαιτιότητά τους. Ειδικότερα, παρέχεται στο δικαστήριο της ουσίας η εξουσία, αφού εκτιμήσει τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης – συνεκτιμώντας και το τυχόν συντρέχον πταίσμα αυτού – και με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, να επιδικάσει χρηματική ικανοποίηση και να καθορίσει το εύλογο ποσό αυτής, αν κρίνει ότι επήλθε στον προσβληθέντα ηθική βλάβη.
Το δικαστήριο, εν συνεχεία, επεσήμανε ότι, εάν στο υποκείμενο των δεδομένων έχει προκληθεί ηθική βλάβη από πράξεις του υπευθύνου επεξεργασίας και του αποδέκτη αυτών ή των οργάνων τους, και όταν αυτοί όφειλαν να γνωρίζουν την πιθανότητα επέλευσης της βλάβης, τότε παρέχεται στον πρώτο η αξίωση χρηματικής ικανοποίησης για την ηθική του βλάβη. Στην περίπτωση, μάλιστα, που υπεύθυνος επεξεργασίας είναι το Δημόσιο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, για τη θεμελίωση της αστικής ευθύνης του αρκεί η αντικειμενική παρανομία της επεξεργασίας, δίχως να απαιτείται και η διαπίστωση πταίσματος του οργάνου του. Ο βαθμός όμως του πταίσματος του οργάνου συνεκτιμάται για τον καθορισμό του ύψους της χρηματικής ικανοποίησης.
Έτσι, λοιπόν, το δικαστήριο έκρινε ότι οι συγκεκριμένες παράνομες πράξεις και παραλείψεις των οργάνων του Δήμου επέφεραν το ζημιογόνο αποτέλεσμα στον ενάγοντα, δηλαδή ψυχικό άλγος και προσβολή της προσωπικότητας αυτού, αφού διαδόθηκε σε τρίτους, και μάλιστα στο χώρο εργασίας του, η νόσος από την οποία έπασχε, αν και ο ίδιος είχε επιλέξει να μην κοινοποιήσει το δεδομένο αυτό, ενώ αποτέλεσε περαιτέρω αντικείμενο σχολιασμού η ιδιωτική του ζωή και η οικονομική του κατάσταση, χωρίς ο ίδιος με την εν γένει συμπεριφορά του να έχει συντελέσει σε τούτο, προκαλώντας του έτσι ηθική βλάβη, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από αυτόν.
Κατόπιν τούτων, το δικαστήριο έκρινε ότι ο ενάγων, εν προκειμένω, υπέστη ηθική βλάβη, η οποία δεν έχει αποκατασταθεί πλήρως με τη μετακίνηση της εν λόγω υπαλλήλου σε άλλη διεύθυνση και, επομένως, στοιχειοθετείται σχετικώς αποζημιωτική ευθύνη του εναγόμενου Δήμου. Το Μονομελές Διοικητικό Πρωτοδικείου Αθηνών επιδίκασε στον ενάγοντα, ως χρηματική ικανοποίηση, το ποσό των 8.000 ευρώ.
Δείτε τη σχετική Έκδοση: Η Αστική Ευθύνη του Δημοσίου
Δείτε τη σχετική Αρθρογραφία στη Qualex: Η αστική ευθύνη των δημοσίων υπαλλήλων