Αντίθετη με το δίκαιο της Ένωσης έκρινε την Πέμπτη 18 Απριλίου στην υπόθεση C-605/21 το Δικαστήριο του Λουξεμβούργου παλαιότερη ρύθμιση του τσεχικού δικαίου η οποία όριζε ότι δεν απαιτείται για την έναρξη της παραγραφής για αξιώσεις αποζημίωσης λόγω παράβασης του δικαίου ανταγωνισμού να έχει λάβει ο ζημιωθείς γνώση του γεγονότος ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά συνιστά παράβαση. Όπως μάλιστα τόνισε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ένα τέτοιο καθεστώς παραγραφής καθιστά πρακτικώς αδύνατη ή υπερβολικά δυσχερή την άσκηση του δικαιώματος αποκατάστασης της ζημίας.
Ιστορικό
Η Heureka, εταιρεία που δραστηριοποιείται στην αγορά των υπηρεσιών σύγκρισης τιμών πώλησης στην Τσεχική Δημοκρατία, ενάγουσα της κύριας δίκης, άσκησε αγωγή αποζημίωσης κατά της Google ενώπιον περιφερειακού δικαστηρίου της Πράγας, κατόπιν απόφασης της Επιτροπής της 27ης Ιουνίου 2017 στην υπόθεση Google Search (Shopping). Η ίδια ισχυρίστηκε ότι η μηχανή αναζήτησης της Google ευνοούσε συστηματικά, στις σελίδες αποτελεσμάτων γενικής αναζήτησης, την υπηρεσία σύγκρισης τιμών της Google, με αποτέλεσμα η αντίστοιχη υπηρεσία της Heureka να έχει μικρότερο αριθμό επισκέψεων. Για τον συγκεκριμένο λόγο, η εταιρεία θεώρησε ότι έχει υποστεί ζημία από την Google και επικαλέστηκε στο πλαίσιο αυτό απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την οποία διαπιστώνεται κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της Google.
Το τσεχικό δικαστήριο που επιλήφθηκε αγωγής αποζημίωσης της Heureka διερωτάται εάν συνάδει με το δίκαιο της Ένωσης η προϊσχύουσα προθεσμία παραγραφής του τσεχικού δικαίου, η οποία εξακολουθεί να έχει εφαρμογή στην επίμαχη αξίωση. Η τριετής αυτή προθεσμία αρχίζει, για κάθε επιμέρους ζημία, από το χρονικό σημείο κατά το οποίο ο ζημιωθείς λαμβάνει γνώση του ότι υπέστη τη ζημία καθώς και της ταυτότητας του παραβάτη. Αντιθέτως, το εθνικό καθεστώς δεν απαιτεί, για την έναρξη της παραγραφής, να έχει λάβει ο ζημιωθείς γνώση του γεγονότος ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά συνιστά παράβαση ούτε ότι η παράβαση έχει παύσει. Επίσης, το καθεστώς αυτό δεν προβλέπει αναστολή ή διακοπή της παραγραφής κατά τη διάρκεια της έρευνας της Επιτροπής και έως ένα έτος μετά την ημερομηνία κατά την οποία η απόφαση της Επιτροπής με την οποία διαπιστώνεται η εν λόγω παράβαση καθίσταται απρόσβλητη.
Απόφαση ΔΕΕ
Με την απόφασή του, το Δικαστήριο έκρινε ότι το δίκαιο της Ένωσης αντιτίθεται στην τσεχική ρύθμιση που ίσχυε έως την εκπρόθεσμη μεταφορά της Οδηγίας 2014/104 στην εσωτερική έννομη τάξη. Συναφώς, το Δικαστήριο εκτίμησε ότι, ακόμη και πριν από τη λήξη της προθεσμίας μεταφοράς της Οδηγίας αυτής στο εσωτερικό δίκαιο, το δίκαιο της Ένωσης απαιτούσε, για την έναρξη της παραγραφής, να έχει παύσει η παράβαση του δικαίου ανταγωνισμού και να έχει λάβει ο ζημιωθείς γνώση των αναγκαίων στοιχείων για την άσκηση αγωγής αποζημίωσης, και ιδίως του γεγονότος ότι η οικεία συμπεριφορά συνιστά τέτοια παράβαση. Πράγματι, οι δύο αυτές προϋποθέσεις είναι απαραίτητες για να μπορέσει ο ζημιωθείς να ασκήσει αποτελεσματικά το δικαίωμά του σε πλήρη αποκατάσταση της ζημίας που υπέστη λόγω παράβασης του δικαίου ανταγωνισμού.
Το Δικαστήριο διευκρίνισε επίσης ότι, κατ’ αρχήν, το χρονικό σημείο κατά το οποίο ο ζημιωθείς λαμβάνει γνώση των στοιχείων που είναι αναγκαία για την άσκηση αγωγής συμπίπτει με την ημερομηνία δημοσίευσης στην Επίσημη Εφημερίδα της περίληψης της απόφασης της Επιτροπής με την οποία διαπιστώνεται η παράβαση, ακόμη και αν η απόφαση αυτή δεν έχει καταστεί εισέτι απρόσβλητη. Επιπλέον, ο ζημιωθείς μπορεί να επικαλεστεί μια τέτοια απόφαση για να στηρίξει την αγωγή αποζημίωσης.
Στο πλαίσιο αυτό, το Δικαστήριο επεσήμανε ότι το δίκαιο της Ένωσης απαιτεί επίσης να υφίσταται δυνατότητα αναστολής ή διακοπής της παραγραφής κατά τη διάρκεια της έρευνας της Επιτροπής, προκειμένου να αποφευχθεί η συμπλήρωση της παραγραφής πριν καν περατωθεί η έρευνα αυτής. Πράγματι, δεδομένου ότι, ελλείψει απόφασης της Επιτροπής ή εθνικής αρχής, είναι κατά κανόνα δύσκολο για τον ζημιωθέντα να προσκομίσει στοιχεία που αποδεικνύουν παράβαση του δικαίου ανταγωνισμού, πρέπει αυτός να έχει τη δυνατότητα να αναμείνει την έκβαση μιας τέτοιας έρευνας, προκειμένου να μπορέσει να στηριχθεί, ενδεχομένως, σε μια τέτοια απόφαση στο πλαίσιο μεταγενέστερης αγωγής αποζημίωσης.
Επιπλέον, η Οδηγία 2014/104 προβλέπει πλέον αναστολή της παραγραφής τουλάχιστον έως ένα έτος μετά την ημερομηνία κατά την οποία καθίσταται απρόσβλητη η απόφαση της Επιτροπής με την οποία διαπιστώνεται η οικεία παράβαση.
Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έκρινε ότι το προϊσχύον τσεχικό καθεστώς παραγραφής είναι ασυμβίβαστο με το δίκαιο της Ένωσης. Το καθεστώς αυτό καθιστά πρακτικώς αδύνατη ή υπερβολικά δυσχερή την άσκηση του δικαιώματος αποκατάστασης της ζημίας που έχει προκληθεί από παράβαση του δικαίου ανταγωνισμού.
Δείτε την απόφαση στη Qualex: ΔΕΕ υπόθ. C-605/21
Δείτε τη σχετική Έκδοση: Δίκαιο Ελεύθερου Ανταγωνισμού
Δείτε το σχετικό Σεμινάριο: Οι κάθετες συμφωνίες βάσει των κανόνων του Ανταγωνισμού