Το ΕΔΔΑ έκρινε μια σειρά από σημαντικά ζητήματα που αφορούν την πειθαρχική ευθύνη των δικηγόρων, ιδίως σε σχέση με το φαινόμενο των «τηλεδικών» στη χώρα μας, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα την επικαιροποίηση του κώδικα δεοντολογίας δικηγόρων.
Οι δικηγόροι ως συλλειτουργοί της δικαιοσύνης καλούνται να υπερασπίζονται τα συμφέροντα των εντολέων τους με αξιοπρέπεια, διαφυλάττοντας το κύρος του λειτουργήματος που επιτελούν μέσα από την επίδειξη υψηλού επιπέδου επαγγελματικής συμπεριφοράς.
Οι πολύκροτες δίκες στη χώρα μας απασχολούν μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης, για το λόγο αυτό γρήγορα αναρριχώνται στη δημόσια σφαίρα. Παρόλα αυτά, η διάσταση της δημοσιότητας δεν επιτρέπει στους δικηγόρους να παραβιάζουν τους κανόνες και τις αρχές της προδικασίας, όπως η μυστικότητα της διαδικασίας και ιδίως το πολύπαθο τεκμήριο αθωότητας.
Οι «τηλεδίκες», που ως επί το πλείστον αφορούν υποθέσεις του κοινού ποινικού δικαίου και συνίστανται στην εξέταση και αξιολόγηση εγκληματικών συμπεριφορών μέσα από την κάλυψη των μέσων ενημέρωσης, αποτελούν φαινόμενο με κυριαρχικές διαστάσεις στη χώρα μας.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), στην απόφαση Δεμερτζής κατά Ελλάδος της 11.05.2023, αποδοκίμασε σε ανώτατο επίπεδο το συγκεκριμένο φαινόμενο, καθότι προσβάλλει θεμελιώδεις αρχές του νομικού πολιτισμού. Μερικές από τις κρίσιμες σκέψεις του ήταν οι εξής:
- Ο Κώδικας Δεοντολογίας Δικηγόρων αποτελεί «ουσιαστικό νόμο» που δικαιολογεί κατ’ αρχήν τον περιορισμό του δικαιώματος ελευθερίας της έκφρασης σύμφωνα με το άρθρο 10 ΕΣΔΑ
- Η επιβολή της πειθαρχικής ποινής ήταν κατ’ αρχήν θεμιτή κατά την ΕΣΔΑ, καθώς είχε ως στόχο την προστασία της «υπόληψης ή των δικαιωμάτων των άλλων», τη διατήρηση του «κύρους και της αμεροληψίας της δικαστικής εξουσίας» και τη διασφάλιση της ορθής απονομής της δικαιοσύνης
- Η υπεράσπιση των εντολέων δεν διεξάγεται σε ραδιοτηλεοπτική μετάδοση αλλά ενώπιον των αρμόδιων δικαστηρίων
- Οι δικηγόροι επιτρέπεται να λαμβάνουν μέρος σε εκπομπές μέσων ενημέρωσης για την παρουσίαση νομικών θεμάτων γενικού ενδιαφέροντος, όχι όμως για να πραγματοποιούν συζητήσεις σε υποθέσεις που αφορούν ιδιώτες
- Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, η πειθαρχική ποινή προσωρινής παύσης ενός μηνός ήταν «ανάλογη προς τον επιδιωκόμενο νόμιμο σκοπό» και «αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία».
Το φαινόμενο των «τηλεδικών», ιδίως υπό το βάρος της παραπάνω καταδικαστικής για τη χώρα μας απόφασης, είχε ως αποτέλεσμα να ενσωματωθεί στον Κώδικα Δεοντολογίας Δικηγορικού Λειτουργήματος η διάταξη του άρθρου 10 η περ. η’ κατά την οποία ο δικηγόρος δεν επιτρέπεται «να αναπαράγει στα ΜΜΕ τις δίκες που διεξάγονται ή εκκρεμούν ενώπιον της Δικαιοσύνης» [Απόφαση Δ.Σ. Δ.Σ.Α. της 28.3.1996 και Ολομέλειας Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος της 27.4.1996.].
Σημειώνεται, τέλος, ότι η παραβίαση των διατάξεων του Κώδικα Δεοντολογίας αποτελεί πειθαρχικό παράπτωμα και επισύρει πειθαρχικές ευθύνες.
Δείτε τη σχετική Έκδοση: Κώδικας δικηγόρων – Ερμηνεία κατ’ άρθρο