Δικηγόρος Αθηνών «κυνήγησε» δικαστικά ασφαλιστικές εισφορές από τον e-ΕΦΚΑ ύψους 39.509,25 ευρώ που είχε καταβάλει κατ’ εφαρμογή διατάξεων του νόμου Κατρούγκαλου, και πολύ πρόσφατα δικαιώθηκε.
Η υπόθεση που έφτασε μέχρι το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον διότι το εφετειακό δικαστήριο, αφού αξιοποίησε την συλλογιστική πορεία της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας το οποίο πριν από περίπου πέντε χρόνια «κατεδάφισε» θεμελιώδεις πτυχές του νόμου 4387 του 2016, έκρινε ότι η αναδρομική ακύρωση των επίμαχων κανονιστικών πράξεων παίρνει το «πράσινο φως» για όσες και όσους είχαν ασκήσει ένδικο βοήθημα πριν τη δημοσίευση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΔΕφΑθ 999/2024).
Σύντομο ιστορικό της υπόθεσης
Δικηγόρος και ασφαλισμένος από 12.11.1992, ως αυτοαπασχολούμενος επαγγελματίας, στο ΕΤΑΑ/ΤΑΝ και ΕΤΑΑ/ΤΕΑΔ και από 1.1.2017 στον e-ΕΦΚΑ άσκησε αγωγή ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών επιδιώκοντας να του επιστραφούν οι ασφαλιστικές εισφορές που κατέβαλε κατά το χρονικό διάστημα από 1.1.2017 έως 31.5.2019 στον e-ΕΦΚΑ. Όπως ισχυρίστηκε, οι διατάξεις του άρθρου 39 παρ. 2 του νόμου Κατρούγκαλου (σύμφωνα με τις οποίες υπολογίσθηκαν οι οφειλόμενες από αυτόν ασφαλιστικές εισφορές) προσκρούουν σε σειρά συνταγματικών διατάξεων, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την επιβάρυνσή του με το συνολικό ποσό των 39.509,25 ευρώ.
Η υπόθεση περί της ύπαρξης ή μη αστικής ευθύνης του Δημοσίου, εν προκειμένω του e-ΕΦΚΑ, ήχθη ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών το οποίο έκρινε ότι ο e-ΕΦΚΑ δεν παρανόμησε και άρα ο δικηγόρος δεν δικαιούται αποζημίωση. Εν συνεχεία ο ίδιος, αμφισβήτησε την ορθότητα της συγκεκριμένης απόφασης ενώπιον του Εφετείου, επικαλούμενος παλαιότερη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία κατέρριψε βασικούς πυλώνες του νόμου 4387 του 2016.
Όταν το ΣτΕ κατέρριψε τον σκληρό πυρήνα του νόμου Κατρούγκαλου
Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας είχε κρίνει ότι οι ενιαίοι κανόνες ασφαλιστικών εισφορών έχουν ως συνέπεια την εκδήλως δυσμενή διάκριση των αυτοαπασχολούμενων, των ελευθέρων επαγγελματιών και των αγροτών έναντι των μισθωτών κατά την πρόσβασή τους στην κοινωνική ασφάλιση και την υπαγωγή τους στον ενιαίο ασφαλιστικό φορέα, η οποία καθιστά τις ρυθμίσεις των άρθρων 39 και 40 του επίμαχου νόμου, καθώς και του άρθρου 41 του ίδιου νόμου, αντίθετες στην συνταγματική αρχή της ισότητας.
Με την ίδια μάλιστα απόφαση ορίστηκε ως χρόνος έναρξης του ακυρωτικού αποτελέσματος ο χρόνος δημοσίευσης της απόφασης (4 Οκτωβρίου 2019), με το σκεπτικό ότι σε διαφορετική περίπτωση θα υπήρχε πολύ σοβαρός κίνδυνος διατάραξης της οικονομικής κατάστασης του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης. Ωστόσο, σύμφωνα με το Δικαστήριο, ο αναδρομικός χαρακτήρας της ακύρωσης των επίμαχων κανονιστικών αποφάσεων νοείται για όσους ασφαλισμένους είχαν ασκήσει σχετικώς ένδικα μέσα ή βοηθήματα μέχρι το χρόνο δημοσίευσης της σχετικής απόφασης (ΣτΕ Ολ 1880/2019).
Η απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών
Το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών βασιζόμενο στα όσα κρίθηκαν από την Ολομέλεια του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου έκρινε ότι, η δυνατότητα απόκλισης από τον κανόνα της αναδρομικής ακύρωσης και ο καθορισμός σε μεταγενέστερο χρόνο επέλευσης των συνεπειών της καταλαμβάνει τις περιπτώσεις στις οποίες έχει ασκηθεί ένδικο βοήθημα προ του χρόνου έναρξης του ακυρωτικού αποτελέσματος της απόφασης. Κάτι τέτοιο δεν τηρήθηκε από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο με αποτέλεσμα να παραβιαστεί η συνταγματική αρχή της ισότητας των διαδίκων καθώς και το δικαίωμα παροχής έννομης προστασίας. Υπό την έννοια αυτή, ο αναδρομικός χαρακτήρας της ακύρωσης των επίμαχων κανονιστικών αποφάσεων ισχύει για όσους ασφαλισμένους είχαν ασκήσει σχετικό ένδικο βοήθημα μέχρι τον χρόνο δημοσίευσης της κρίσιμης απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας, μεταξύ των οποίων εντάσσεται και ο δικηγόρος.
Τελικώς το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών, κάνοντας δεκτή την έφεση, υποχρέωσε τον e-ΕΦΚΑ να καταβάλει στον ενάγοντα το ποσό των 39.509,25 ευρώ.
Δείτε την απόφαση στη Qualex: ΔΕφΑθ 999/2024