Σε πρόσφατη απόφαση, το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών δικαίωσε υπάλληλο της ΔΕΔΔΗΕ, αναγνωρίζοντας ότι υπέστη δυσμενή μεταβολή των όρων εργασίας του και προσβολή της προσωπικότητάς του, καθώς υποχρεούνταν να χρησιμοποιεί σημειώματα εξόδου για ολιγόλεπτη διακοπή από την εργασία του, προς κάλυψη φυσικών αναγκών του (κυλικείο, τουαλέτα κλπ), υπογεγραμμένων από τον εκάστοτε προϊστάμενο του.
Πραγματικά Περιστατικά
Ο ενάγων, ο οποίος εργαζόταν ως υπάλληλος της εναγομένης για πάνω από 25 χρόνια ισχυρίζεται ότι προσλήφθηκε στις 14.9.1993 ως εργάτης στη ΔΕΗ (στην συνέχεια εντάχθηκε στο προσωπικό της ΔΕΔΔΗΕ ως καθολική διάδοχος της πρώτης), απασχολούμενος στον τομέα της συσκευασίας, φόρτωσης και εκφόρτωσης εξοπλισμού αποθήκης. Λίγα χρόνια αργότερα και κατόπιν εκπαίδευσης, μετατάχθηκε σε νέα ειδικότητα και συγκεκριμένα στον τομέα Ανάπτυξης & Λειτουργίας Δικτύου της Διεύθυνσης Περιφέρειας Νησιών. Επίσης, αναφέρει ότι την ίδια χρονιά έλαβε άδεια άσκησης επαγγέλματος βοηθού ραδιοτεχνίτη και, κατόπιν γραπτών εξετάσεων, άδεια άσκησης επαγγέλματος ραδιοτεχνίτη το 2002. Μάλιστα, μέχρι το 2015 λάμβανε πάντοτε άριστα σχόλια στις ετήσιες αξιολογήσεις για την επαγγελματική του συνέπεια.
Εντούτοις, στα τέλη του 2015 ζήτησε μετάθεση λόγω παρενόχλησης από συνάδελφο, αλλά ανακάλεσε το αίτημά του όταν η παρενόχληση σταμάτησε. Ωστόσο, η εν λόγω συνάδελφος κατάφερε να δημιουργήσει αρνητικό κλίμα για τον ενάγοντα, με αποτέλεσμα να λάβει αρνητική αξιολόγηση για πρώτη φορά το 2015. Μάλιστα, το 2016 υπέστη παρενόχληση και εκφοβισμό από συνάδελφο του. Στις διαμαρτυρίες του για το ανωτέρω συμβάν, ο διευθυντής του, αντί να τον προστατεύσει, τον απέσπασε σε άλλη θέση στην Ασπρόπυργο, γεγονός που συνιστούσε δυσμενή μεταβολή των εργασιακών του όρων, σύμφωνα με τον ίδιο.
Στην Ασπρόπυργο, ανέλαβε καθήκοντα που δεν γνώριζε. Συγκεκριμένα, ανέλαβε την καταχώριση στοιχείων σε λογιστικό σύστημα για το οποίο δεν είχε κατάλληλη γνώση, όντας εξειδικευμένος σε συγκεκριμένο πληροφοριακό σύστημα της εργοδότριάς του. Αποσπάσθηκε εν συνεχεία στην αποθήκη, με αποτέλεσμα να εργάζεται στη συσκευασία, φόρτωση και εκφόρτωση υλικού της αποθήκης (η ειδικότητα του ήταν αυτή του ηλεκτρολόγου), μη έχοντας λάβει ενημέρωση για τους κινδύνους που εγκυμονεί η εκφόρτωση αντικειμένων. Τον Απρίλιο του 2016, κατά την εκφόρτωση νταλίκας, τραυματίστηκε σοβαρά στο αριστερό χέρι. Για το εν λόγω εργατικό ατύχημα, ο ενάγων άσκησε αγωγή και τελικώς του επιδικάστηκε χρηματική ικανοποίηση, λόγω ηθικής βλάβης, ύψους 10.000 ευρώ, με απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών.
Παρόλα αυτά, ο διευθυντής Περιφέρειας Νήσων συνέχισε τη μειωτική συμπεριφορά, καταγράφοντας αρνητικές και αναληθείς κρίσεις στην αξιολόγηση του 2018. Αξιοσημείωτο είναι ότι του επιβαλλόταν να λαμβάνει σημείωμα εξόδου ακόμα και για ολιγόλεπτες απουσίες όπως για την επίσκεψη του στο κυλικείο ή για σωματικές του ανάγκες, πράξη ιδιαίτερα μειωτική για την προσωπικότητά του, σύμφωνα με τον ίδιο.
Ο ενάγων ισχυρίστηκε ότι τόσο η απόσπασή του από την εναγομένη, όσο και η συμπεριφορά που βίωνε από τους προϊστάμενους του κρίνονταν ως καταχρηστικές, προσχηματικές και εκδικητικές, και ζήτησε την αποκατάσταση της δικαιοσύνης. Στην ασκηθείσα αγωγή ζητείτο συγκεκριμένα η αναγνώριση της προσβολής της προσωπικότητάς του και η παύση της υποχρέωσης σύνταξης σημειωμάτων εξόδου, η επιδίκαση ποσού ύψους 28.487,20 ευρώ ως διαφυγόν κέρδος, και η καταβολή αποζημίωσης 200.000 ευρώ λόγω ηθικής βλάβης.
Παράνομη απόσπαση
Το δικαστήριο ως προς το πρώτο σκέλος, περί εκδικητικής και καταχρηστικής μετακίνησης εξέφρασε τις επιφυλάξεις του, σε συνάρτηση μάλιστα και με τις καταθέσεις των μαρτύρων υπεράσπισης, οι οποίοι δεν παρείχαν αποδείξεις για τους λόγους της μετακίνησης, αλλά μόνο για τις συνέπειές της. Πράγματι, η μετακίνηση του ενάγοντος είχε δυσμενείς συνέπειες, αυξάνοντας τα έξοδα και την ταλαιπωρία του. Ωστόσο, οι ισχυρισμοί του για καταβολή διαφυγουσών αποδοχών 28.487,20 ευρώ δεν υποστηρίζονταν επαρκώς από τα αποδεικτικά στοιχεία. Επίσης, η αναφορά σε «μεταβλητές αποδοχές» δεν τεκμηριώθηκε με μισθοδοτικές εκκαθαρίσεις. ενώ η βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας του δεν επαρκεί από μόνη της για την αξίωση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, αφού δεν αποδείχθηκαν οι σχετικοί όροι.
Υπογραφή σημειωμάτων εξόδου για διαλείμματα
Ως προς το δεύτερο και εξαιρετικά ενδιαφέρον ζήτημα της υποχρέωσης του εργαζομένου χορήγησης σημειωμάτων εξόδου για διαλείμματα -ακόμη και ολιγόλεπτα- συνιστούσε παράνομη προσβολή της προσωπικότητάς του, σύμφωνα με τον ίδιο. Παράλληλα, η απαίτηση αναφοράς των λόγων εξόδου και έγκρισης από τον προϊστάμενο χαρακτηρίζονταν από τον ίδιο ως υπέρμετρος περιορισμός στην ελευθερία κίνησης του εργαζομένου. Η εναγόμενη χαρακτήρισε την υποχρέωση αυτή ως πάγια τακτική της εταιρείας αναφέροντας ότι η πρακτική αυτή εφαρμόζεται ομοιόμορφα σε όλο το προσωπικό της και αποσκοπεί στην προστασία των συμφερόντων της επιχείρησης και των εργαζομένων. Συγκεκριμένα τα σημειώματα αυτά λειτουργούν ως αποδεικτικό στοιχείο σε περίπτωση επιτόπιου ελέγχου από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας και διασφαλίζουν την επιχείρηση και τους εργαζόμενους σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος.
Το δικαστήριο έκρινε ότι η τακτική αυτή συνιστά υπέρμετρο περιορισμό στην ελευθερία της κίνησής του εργαζομένου και προσβολή στην προσωπικότητά του, εφόσον τούτο συνεπάγεται, στην πράξη, ότι χωρίς την έγκριση του αμέσου προϊσταμένου του, ο εργαζόμενος δεν μπορεί να ικανοποιήσει ούτε βασικές και ανελαστικές βιολογικές του ανάγκες. Το μέτρο αυτό δεν εφαρμόζεται ούτε σε χώρους όπου απαιτείται αυστηρή πειθαρχία, όπως οι ένοπλες δυνάμεις ή η πρωτοβάθμια εκπαίδευση, και ως εκ τούτου παραβιάζει τις θεμελιώδεις διατάξεις των άρθρων 2 § 1 και 5 § 1 του Συντάγματος, οι επιταγές των οποίων ισχύουν και στις μεταξύ ιδιωτών σχέσεις (αρχή της τριτενέργειας, κατ’ άρθρο 25 του Συντάγματος) ενώ, τέλος, υπερβαίνει καταφανώς τα όρια του διευθυντικού δικαιώματος (άρθρα 652 και 281 ΑΚ).
Έτσι, λοιπόν, έκρινε ότι η υποχρέωση σύνταξης τέτοιου είδους σημειωμάτων αποτελούσε πράγματι προσβολή της προσωπικότητας του εργαζομένου και, λαμβάνοντας υπόψιν το υψηλό ποσοστό των σημειωμάτων που είχε υπογράψει ήδη, την ένταση του δόλου της εναγομένης και την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των μερών, επιδίκασε το ποσό των 5.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση προς αποκατάσταση της ηθικής βλάβης του ενάγοντος. Από την άλλη, για το αγωγικό σκέλος που αφορούσε την επιδίκαση διαφυγόντος κέρδους, ανέβαλε την έκδοση οριστικής απόφασης και διέταξε την επανάληψη της συζήτησης -σύμφωνα με το άρθρο 254 ΚΠολΔ- ώστε να προσκομιστούν οι εκκαθαρίσεις μισθοδοσίας του ενάγοντος για το επίδικο χρονικό διάστημα από τον επιμελέστερο των διαδίκων.
Δείτε την απόφαση στην qualex: ΜΠρΑθ 123/2024